ایکتیوستگا

ایکتیوستگا (Ichthyostega) یا ماهی‌تاق یکی از کهن‌ترین جانوران دوزیست بود.

ایکتیوستگا یک جانور چهاراندام اولیه است که در دوره پایانی دوونین در حدود ۳۵۹-۳۷۴ میلیون سال پیش می‌زیسته. این جانور دارای شُش و دست و پا بوده که آن‌ها به جانور کمک می‌کردند تا در مرداب یا آب‌های کم عمق حرکت کند. بدون شک این موجودات دوزیستان اولیه بودند که در دوره کربونیفر به تکامل رسیدند. ایکتیوستگا از جانوران اولیه‌ای بود که پس از آن‌که جو زمین برای تنفس آماده شد از آب به خشکی روی آوردند..

واژه ایکتیوستگا در زبان یونانی به معنی تاق یا سقف ماهی است و به این امر اشاره دارد که بخش بالایی سر آن‌ها شکلی شبیه به ماهی دارد. ایکتیوستگا یکی از جانوران مازدندان بود.

تفاوت ایکتیوستگا با ماهی‌های گوشتی‌باله در دست و پای آن‌ها بود. در ایکتیوستگا دست و پاها مفصل‌دار شدند و استخوان‌های پا و انگشتان پا در آن‌ها پدیدار شد. این استخوان‌ها و مفصل‌ها در این جانور پدیدار شدند تا به او برای حرکت در میان علفزارهای آب‌های کم‌عمق و بر روی زمین کمک کنند. پای ایکتیوستگا بنا بر معیارهای امروزی عجیب بود زیرا آن‌ها هشت انگشت پا داشتند. در آن زمان معیار حداکثر پنج انگشت پا برای مهره‌داران خشکی‌زی هنوز شکل نگرفته بود. با وجود تمامی قابلیت‌هایی که ایکتیوستگا برای زندگی در خشکی پیدا کرده بود هنوز سر و دمش مشابه سر و دم ماهی‌ها بود و برای زاد و ولد مجبور به بازگشت به آب بود.