ایرج افشار سیستانی
ایرج افشار سیستانی در ۲ آبان ۱۳۱۹ در روستای کوشه علیای زابل به دنیا آمد. او تحصیلات ابتدایی را از دبستان امیر معزی زاهدان و دوره متوسطه را دردبیرستان ۱۵ بهمن در همان شهر گذراند یک سال نیز در کرمان به تحصیل ادامه داده سپس به تهران رفت و تحصیلات دانشگاهی را تا مقطع دکتری پی گرفت و پس از آن مسئولیت‌های گوناگونی را عهده‌دار شد و پس از بازنشستگی در سال ۱۳۶۱ به تحقیق و تألیف دربارهٔ جغرافیای تاریخی ایران پرداخت. او که در ششمین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران به عنوان برگزیده معرفی شد، دارای ۵۴ عنوان کتاب در ۱۱۸ جلد است و از جمله آنها می‌توان به ایلام و تمدن دیرینه آن، بزرگان سیستان، بلوچستان و تمدن دیرینه آن، پزشکی سنتی مردم ایران و پژوهش در نام شهرهای ایران اشاره کرد. ایرج افشار سیستانی ایران‌شناس و نویسنده بیش از پنجاه کتاب در زمینه‌های گوناگون مردم‌شناسی، زبان‌شناسی و جغرافیای تاریخی ایران می‌باشد کتاب مقدمهای بر شناخت ایل‌ها، چادرنشینان و طوایف عشایری ایران ایرج افشار سیستانی، در دوره ششم کتاب سال ایران به عنوان کتاب سال برگزیده شد.همچنین بنیاد نیمروز سیستانی ها در طرح سپاس خود که به تجلیل از چهره های فرهنگی اجتماعی ومفاخر سیستانی می پردازد به این نویسنده شهیر پرداخته است همچنین بخش مهمی از مطالعات و نوشتارهای وی اختصاص به زادگاهش یعنی سیستان و بلوچستان دارد.
ایرج افشار سیستانی | |
|---|---|
| نام اصلی | ایرج افشار سیستانی |
| زاده | ۲ آبان ۱۳۱۹ سیستان و بلوچستان |
| پیشه | محقق، ایران‌شناس، کتاب‌شناس و نسخه‌پژوه |
| ملیت |  ایران |
فعالیتها
از دیگر افتخارات افشار سیستانی می‌توان به برترین نویسنده و پژوهشگر صنعت گردشگری ایران در سال ۱۳۸۴، دریافت نشان ادبی تاجیکستان در سال ۱۳۸۷ و چهره ماندگار از سوی شهرداری تهران و کمیسیون ملی یونسکو در ایران در سال جاری اشاره کرد همچنین مراسم تکریمی توسط بنیاد نخبگان استان سیستان و بلوچستان در سال 1396 با حضور چهره های علمی و فرهنگی کشور، شاگردان ایشان و استعدادهای برتر برگزار شد. ایرج افشار سیستانی زحمات ۴۵ ساله تحقیقی و پژوهشی خود را در قالب ۱۴ هزار جلد کتاب، مجله، فصلنامه، عکس، لوح، دست نوشته‌ها و هدایای دریافتی داخلی و خارجی را در مرکز اسناد و کتابخانه ملی سیستان و بلوچستان وقف کرده‌است. براساس این گزارش، این کتابخانه ۱۰۰ درصد تخصصی دربارهٔ ایران‌شناسی است و کتابهای معتبری در زمینه تاریخ مناطق مختلف کشور در آن موجود و به زیبایی تحقیق و تفکیک شده‌است. ارزش بالای معنوی و مادی کتابخانه استاد ایرج افشار سیستانی، سبب شد تا کارشناسان اسناد ملی پس از بازدید از این کتابخانه به سبب ارزشمندی و نفیس بودن کتاب‌ها، نتوانند برای آن قیمت مادی تعیین کنند. برخی کتابهای مرجع موجود در این کتابخانه حتی در کتابخانه ملی ایران وجود ندارد. گفتنی است، این محقق و پژوهشگر نامی ایران علاوه بر وقف کتابخانه کم‌نظیر، گران‌قدر خود، تمام حقوق مادی و معنوی تالیفات خود را نیز وقف کرده‌است. چاپ ۱۳۶ جلد کتاب گوشه ای از فعالیت‌های فرهنگی، تحقیقی و پژوهشی دکتر ایرج افشار سیستانی است.
کتاب‌شناسی
- کتاب بزرگان سیستان ایرج افشار سیستانی، انتشارات انتشارات م‍رغ آم‍ی‍ن، چاپ اول ۱۳۶۷
- کتاب پزشکی سنتی سیستان ایرج افشار سیستانی، انتشارات دان‍ش‍گ‍اه زابل، چاپ ۱۳۸۲
- کتاب پژوهش در جغرافیای تاریخی و شهرنشینی کوه خواجه ایرج افشار سیستانی، انتشارات اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان، چاپ ۱۳۸۴
- کتاب پژوهش در نام شهرهای ایران ایرج افشار سیستانی، انتشارات انتشارات روزنه، چاپ ۱۳۷۸
- کتاب ج‍زی‍ره ک‍ی‍ش م‍رواری‍د خلیج فارس ایرج افشار سیستانی، انتشارات انتشارات ه‍ی‍رم‍ن‍د، چاپ ۱۳۷۷
- کتاب ج‍زی‍ره ک‍ی‍ش و دریای پ‍ارس ایرج افشار سیستانی، انتشارات ج‍ه‍ان م‍ع‍اص‍ر، چاپ ۱۳۷۰
- کتاب جغرافیای تاریخی دریای پ‍ارس ایرج افشار سیستانی، انتشارات پ‍ژوه‍ش‍گ‍اه ف‍ره‍ن‍گ و ه‍ن‍ر اسلامی، چاپ ۱۳۷۶
- کتاب جزیره‌ی بوموسا و جزایر تنب بزرگ و کوچک: جایگاه طبیعی، جغرافیایی، تاریخی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایرج افشار سیستانی، انتشارات وزارت امور خارجه ، اداره نشر، تجدید چاپ ۱۳۹۵
- کتاب جغرافیای تاریخی تاجیکستان ایرج افشار سیستانی، انتشارات انتشارات ب‍ی‍ن‌ال‍م‍ل‍ل‍ی ال‍ه‍دی، چاپ ۱۳۸۳
- کتاب جغرافیای تاریخی ق‍طر ایرج افشار سیستانی، انتشارات انتشارات ب‍ی‍ن‌ال‍م‍ل‍ل‍ی ال‍ه‍دی، چاپ ۱۳۸۳
- کتاب چ‍اب‍ه‍ار و دریای پ‍ارس ش‍ام‍ل اوض‍اع طبیعی، جغرافیایی ... و مقدمهای بر شناخت دریای پ‍ارس ایرج افشار سیستانی، انتشارات انتشارات ص‍دی‍ق‍ی، چاپ اول ۱۳۷۲
- کتاب خاندان علم و سیاست‌های استعماری در خاور ایران ایرج افشار سیستانی، انتشارات انتشارات تفتان، چاپ ۱۳۸۱
- کتاب خلیج فارس و ک‍ش‍وره‍ای ج‍ن‍وب‍ی آن ایرج افشار سیستانی، انتشارات مرکز نشر و ت‍ح‍ق‍ی‍ق‍ات ق‍ل‍م آش‍ن‍ا، چاپ ۱۳۸۱
- کتاب خوزستان و تمدن دیرینه آن ایرج افشار سیستانی، انتشارات سازمان چاپ و انتشارات، چاپ ۱۳۷۳
- کتاب دان‍ش پ‍ی‍ش‍ی‍ن‍ی‍ان ایرج افشار سیستانی، سال= ۱۳۸۱
- کتاب دریای مازندران ایرج افشار سیستانی،انتشارات، سال= 1359
- کتاب سیستان نامه ایرج افشار سیستانی، سال= ۱۳۶۹
- کتاب سیستان و بلوچستان نامه ایرج افشار سیستانی، ناشر =انتشارات روزنه، سال= ۱۳۹۰
- پزشکی سنتی مردم ایران
- کولی‌ها
- آث‍ار ب‍اس‍ت‍ان‍ی و تاریخی خوزستان
مقالات
- خلیج فارس؛ گذرگاه تمدن (جستجوی معادل‌های خلیج فارس در زبان‌های دنیا),مجله: یاد» تابستان ۱۳۸۵ - شماره ۸۰ (۱۰ صفحه - از ۴۹ تا ۵۸)
منابع
- ↑ «در مراسم تجلیل از استاد ایرج افشار سیستانی در کتابخانه ملی: <PrintFamily.ir | بانک اطلاعات تخصصی خانواده چاپ و بسته‌بندی - بانک اطلاعات صنعت چاپ و بسته‌بندی». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ سپتامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۴ نوامبر ۲۰۱۱.
- ↑ مجله کیهان فرهنگی - شماره 192 - کتاب‌شناسی ایرج افشار سیستانی
- ↑ ایرج افشار سیستانی
- ↑ «sokhan: Iran books and literature:: ایرج افشار سیستانی». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ اکتبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۴ نوامبر ۲۰۱۱.
- ↑ Iran Book News Agency (IBNA) - Iraj Afshar Sistani commemorated in NLAI