شکست (امواج)

در فیزیک، شکست (به انگلیسی: Refraction)، تغییر در جهت یک موج عبور کننده از یک محیط به محیط دیگر یا یک محیط با تغییرات تدریجی است. شکست نور متداول‌ترین پدیده مشاهده شده در طبیعت است، اما امواج دیگر مانند امواج صوتی، امواج آب و امواج رادیویی نیز شکست را تجربه می‌کنند. میزان شکست یک موج با تغییر سرعت موج و جهت اولیه انتشار موج نسبت به جهت تغییر سرعت تعیین می‌شود.

شکست نور یک پدیده نورشناسی است که در آن نور رسیده از یک منبع نورانی (مانند لامپ، خورشید و ستارگان) به خاطر تغییر سرعت در دو محیط با ضریب شکست متفاوت تغییر مسیر می‌دهد. هنگامی که شخص به این نور نگاه می‌کند گویی که نور دچار شکست شده‌است. برای نور، شکست از قانون اسنل پیروی می‌کند، که می‌گوید: برای یک جفت محیط معین، نسبت سینوس‌های زاویه تابش θ₁ و زاویه شکست θ₂ برابر با نسبت سرعت فاز (v₁ / v₂) در دو محیط، یا معادل آن، با شاخص‌های شکست (n₂ / n₁) دو محیط است.

${\displaystyle \frac{\sin {\theta }_1}{\sin {\theta }_2}=\frac{v_1}{v_2}=\frac{n_2}{n_1}}$

منشورهای نوری و عدسی مانند چشم انسان از شکست برای هدایت نور استفاده می‌کنند. شاخص شکست (refractive index) مواد با طول موج نور تغییر می‌کند، و به همین طریق زاویه شکست نیز تغییر می‌کند. این پدیده پراکنش نامیده می‌شود و باعث می‌شود منشورها و رنگین کمان‌ها نور سفید را به رنگ‌های طیفی تشکیل دهنده آن تجزیه کنند.