انسان‌محوری
انسان‌محوری یا انسان‌مداری یا انسان‌مرکزی (به انگلیسی: Anthropocentrism)، نوعی جهان‌بینی است که بر اساس آن انسان سرچشمهٔ همۀ ارزش‌هاست، زیرا مفهوم ارزش ساختهٔ انسان است و برای طبیعت به‌صرف اینکه در خدمت انسان است ارزش قائل است. بر اساس این نگرش، انسان مرکز کائنات است و محیط‌زیست تنها در خدمت منافع انسان است و هیچ حقی برای طبیعت به خودی خود در نظر گرفته نمی‌شود.
این اصطلاح می‌تواند برابر humanocentrism استفاده شود، درحالی‌که اصطلاح اول بیشتر به برتری انسان اشاره دارد. انسان‌محوری مفهومی عمده در اخلاق زیست‌محیطی و فلسفه زیست‌محیطی است، که در آنها دیدگاه انسان‌محور، ریشهٔ مشکلات ایجادشده به علت تعامل بشر با محیط زیست انگاشته شده‌است. هرچند، دیدگاه انسان‌محور، به طور عمیق در فرهنگ‌های مدرن بشری و اعمال آگاهانه آنها گنجانده شده‌است.
خاستگاه
برخی از طرفداران استثنایی انسان به شواهدی از پیشرفت سریع نامعمول مغز و ظهور توانایی‌های استثنایی اشاره دارند. همان‌طور که یکی از تفسیرگران آن را بیان می‌کند، «در طول تاریخ بشر، ما در پرورش توانمندی‌های خودمان موفق بوده‌ایم، شکل دادن به پیشرفت ما و تأثیر بر جهان به صورت عمدی، کاملاً متفاوت از فرایندهای تکاملی» است.
جستارهای وابسته
- گونه‌پرستی
- اصل انسان‌نگر
- اگزیستانسیالیسم
پانویس
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۷ آوریل ۲۰۱۳.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ اوت ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۷ آوریل ۲۰۱۳.
- ↑ واژه‌های مصوّب فرهنگستان تا پایان دفتر دوازدهم فرهنگ واژه‌های مصوّب
- ↑ «Anthropocentrism». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۷.
منابع
- فرهنگ تشریحی ایسم‌ها (مشتمل بر ۱۹۹۰ ایسم از علوم مختلف): عزیزالله علیزاده، تهران: فردوس، ۱۳۹۱، (گالینگور، وزیری) ۶۵۶ صفحه. ISBN 978-964-320-482-2