الفبای روسی
یک گونه از الفبای سیریلیک
الفبای روسی (روسی: русский алфавит روسکیی الفاوِت) یک گونه از الفبای سیریلیک است که در قرن دهم میلادی پدید آمد. الفبای امروزیِ روسی ۳۳ حرف دارد.
کارت یادبود جانوران شگونه (خوش‌یُمن) بازی‌های المپیک زمستانی ۲۰۱۴ به خط روسی
ویژگی‌ها
الفبای روسی معاصر از ۳۳ حرف تشکیل شده است:
- ۱۰ واکه (مصوت)، یعنی حروفی که برای تلفظشان از حنجره و تا حدودی لب‌ها کمک گرفته می‌شود.[۱]
- ۲۱ همخوان (صامت)، یعنی حروفی که به کمک زبان با لب یا دندان یا کام ادا می‌شوند.[۲]
- ۲ علامت به نام نشانه نرم و نشانه سخت به‌ترتیب ь و ъ. که به‌ترتیب «میاخْکی‌زْناک» و «تیوْیُردی‌زْناک» خوانده می‌شوند.[۴]
مصوت‌ها عبارت اند از:
а, о, у, е, ё, ю, я, и, й, ы
در برخی از کتب دستور زبان روسی й "نیم مصوت" نامیده می‌شود.[۳]
صامت‌ها عبارت اند از:
б, в, г, д, ж, к, л, м, н, п, р, с, т, ф, х
صامت‌ها و مصوت‌ها هرکدام به دو نوع تقسیم می‌شوند. همچنین علامت‌های ь و ъ دارای کاربردهای ویژه‌ای هستند.
جدول الفبا
| حرف | نام | آی‌پی‌آ | مثال روسی | مثال فارسی | |
|---|---|---|---|---|---|
| Аа | а [a] | /a/ | азъ [as] | آزاد | |
| Бб | бэ [bɛ] | /b/ یا /bʲ/ | буки [ˈbukʲɪ] بوکی | برف | |
| Вв | вэ [vɛ] | /v/ یا /vʲ/ | вѣди [ˈvʲedʲɪ] | واژه | |
| Гг | гэ [ɡɛ] | /ɡ/ | глаголь [ɡlɐˈɡolʲ] | گ‌ل | |
| Дд | дэ [dɛ] | /d/ یا /dʲ/ | добро [dɐˈbro] | باد | |
| Ее | е [je] | /je/ یا / ʲe/ | есть [jesʲtʲ] | پایه | |
| Ёё | ё [jo] | /jo/ یا / ʲo/ | – | مایو | |
| Жж | жэ [ʐɛ] | /ʐ/ | живѣте [ʐɨˈvʲetʲɪ] | واژه | |
| Зз | зэ [zɛ] | /z/ یا /zʲ/ | земля [zʲɪˈmlʲa] | باز | |
| Ии | и [i] | /i/ یا / ʲi/ | иже [ˈiʐɨ] | فیل، نیل | |
| Йй | и краткое [i ˈkratkəɪ] | /j/ | и съ краткой [ɪ s ˈkratkəj] | یـخ | |
| Кк | ка [ka] | /k/ یا /kʲ/ | како [ˈkakə] | پاک | |
| Лл | эл or эль تلفظ روسی: [[:en:WP:IPA for Russian|el]] or [elʲ] | /l/ یا /lʲ/ | люди [ˈlʲʉdʲɪ] | لامپ | |
| Мм | эм [ɛm] | /m/ یا /mʲ/ | мыслѣте [mɨˈsʲlʲetʲɪ] | بام | |
| Нн | эн [ɛn] | /n/ یا /nʲ/ | нашъ [naʂ] | زن | |
| Оо | o [o] | /o/ | онъ [on] | اُرگ، خوردن | |
| Пп | пэ [pɛ] | /p/ یا /pʲ/ | покой [pɐˈkoj] | پنکه | |
| Рр | эр [ɛr] | /r/ یا /rʲ/ | рцы [rtsɨ] | رقص | |
| Сс | эс [ɛs] | /s/ یا /sʲ/ | слово [ˈslovə] | پاس | |
| Тт | тэ [tɛ] | /t/ یا /tʲ/ | твердо [ˈtvʲɛrdə] | مات | |
| Уу | у [u] | /u/ | укъ [uk] | روز، نور | |
| Фф | эф [ɛf] | /f/ یا /fʲ/ | фертъ [fʲɛrt] | برف | |
| Хх | ха [xa] | /x/ | хѣръ [xʲɛr] | شاخ (voiceless velar fricative) | |
| Цц | це [tsɛ] | /t͡s/ | цы [t͡sɨ] | ع‍طس‍ه | |
| Чч | че [tɕe] | /t͡ɕ/ | червь [t͡ɕɛrfʲ] | چهار (تلفظ و ظاهر مشابه عدد 4) | |
| Шш | ша [ʂa] | /ʂ/ | ша [ʂa] | کاش (voiceless retroflex fricative) | |
| Щщ | ща [ɕɕa] | /ɕɕ/ | ща [ɕt͡ɕa] | خروشْچ‍‍ف (گاهی instead pronounced as with fresh cheese) (a voiceless alveolo-palatal fricative) | |
| Ъъ | твёрдый знак [ˈtvʲordɨj znak] | еръ [jer] | silent, prevents palatalization of the preceding consonant | ||
| Ыы | ы [ɨ] | [ɨ] | еры [jɪˈrɨ] | roses یا silly (close central unrounded vowel) | |
| Ь ь | мягкий знак [ˈmʲæxʲkʲɪj znak] | / ʲ/ | ерь [jerʲ] | silent, slightly palatalises the preceding consonant | |
| Э э | э [ɛ] | /e/ | э оборотное [ˈɛ əbɐˈrotnəɪ] | اِسم | |
| Юю | ю [ju] | /ju/ یا / ʲu/ | ю [ju] | یوزپلنگ | |
| Яя | я [ja] | /ja/ یا / ʲa/ | я [ja] | یال | |
| حروف حذف‌شده در ۱۹۱۷-۱۹۱۸ | |||||
| Іі | – | /i/ یا / ʲi/ | і десятеричное [i] | مانند и | |
| Ѳ ѳ | – | /f/ یا /fʲ/ | ѳита [fʲɪˈta] | مانند ф | |
| Ѣѣ | – | /e/ یا / ʲe/ | ять [jætʲ] | مانند е | |
| Ѵѵ | – | /i/ یا / ʲi/ | ижица [ˈiʐɨtsə] | مانند и یا گاهی в | |
| حروف حذف‌شده قبل از ۱۷۵۰ | |||||
| Ѕѕ | – | /dz/, /z/ یا /zʲ/ | зѣло [zʲɪˈlo] | مانند з, дз | |
| Ѯѯ | – | /ks/ یا /ksʲ/ | кси [ksʲi] | مانند кс | |
| Ѱѱ | – | /ps/ یا /psʲ/ | пси [psʲi] | مانند пс | |
| Ѡѡ | – | /o/ | омега [ɐˈmʲeɡə] | مانند о | |
| Ѫѫ | – | /u/, /ju/ یا / ʲu/ | юсъ большой [jus bɐlʲˈʂoj] | مانند у | |
| Ѧѧ | – | /ja/ یا / ʲa/ | юсъ малый [jus ˈmɑlɨj] | مانند я | |
| Ѭѭ | – | /ju/ یا / ʲu/ | юсъ большой іотированный [jus bɐlʲˈʂoj jɪˈtʲirəvənnɨj] | مانند ю | |
| Ѩѩ | – | /ja/ یا / ʲa/ | юсъ малый іотированный [jus ˈmɑlɨj jɪˈtʲirəvən.nɨj] | مانند я | |
جستارهای وابسته
- زبان روسی
- زبان بلغاری
- الفبای سیریلیک
پانویس
- ↑ Article живете بایگانی‌شده در ۲۲ ژوئیه ۲۰۱۲ توسط Archive.today from "Толковый словарь русского языка Ушакова" ("Ushakov's Explanatory Dictionary of the Russian Language"; the dictionary makes difference between е and ё, cf. : ёлка بایگانی‌شده در ۲۲ ژوئیه ۲۰۱۲ توسط Archive.today).
- ↑ Article мыслете بایگانی‌شده در ۱۶ ژوئیه ۲۰۱۲ توسط Archive.today from "Толковый словарь русского языка Ушакова" ("Ushakov's Explanatory Dictionary of the Russian Language").
- ↑ ФЭБ
منابع
- Benson, Morton (1960), "review of The Russian Alphabet by Thomas F. Magner", The Slavic and East European Journal, 4 (3): 271–272
- Smirnovskiy, P. (1915), A Textbook in Russian Grammar. Part I. Etymology (26th ed.)
- Vasmer, Max (1979), Russian Etymological Dictionary, Winter
- ویکی‌پدیای انگلیسی.
- «روسی در سفر » ،چاپ شانزدهم ۱۳۸۹ ، ( русский язык в путешествии )
پیوند به بیرون
- Russian alphabet and language learning exercises بایگانی‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine
- Cyrillic Virtual Keyboard (Cyrillic Fonts) with Russian Spellcheck
- CyrAcademisator Bi-directional online transliteration for ALA-LC (diacritics), scientific, ISO/R 9, ISO 9, GOST 7.79B and others. Supports Old Slavonic characters
- Google Knol: How to Read the Russian Alphabet in 75 Minutes
- Russian alphabet audio slowly and at normal speed. Five letters at a time.
- Learn Russian Alphabet (Videos)
- Sounds of individual letters of Russian Alphabet
- How to read Russian (with audio) Course with audio and reading exercises