اعتراضات ۲۰۱۹ شیلی

اعتراضات شیلی (انگلیسی: 2019 Chilean protests) اعتراضات مردمی است که در چندین شهر شیلی در واکنش به بالا بردن هزینه متروی سانتیاگو، بالارفتن هزینه زندگی، نابرابری رایج در کشور و خصوصی‌سازی شعله‌ور شد. اعتراضات از پایتخت شیلی سانتیاگو آغاز شد و دانش‌آموزان برای نپرداختن هزینه ایاب و ذهاب دست به کارزار هماهنگی زدند و با تصرف ایستگاه‌های اصلی شهر با پلیس درگیر شدند.

اعتراضات ۲۰۱۹ شیلی
تظاهرات در باکودانو پلازا، مرکز شهرسانتیاگو.
تاریخ	۱۴ اکتبر ۲۰۱۹ – ادامه دارد
موقعیت	شیلی
علت(ها)	افزایش هزینه وسایل حمل و نقل عمومی افزایش هزینه زندگی نابرابری درآمد افتضاح فساد بالا رفتن میران جنایت
اهداف	برگرداندن نرخ هزینه حمل و نقل عمومی اصلاحات در آموزش، سیستم‌های مراقبت‌های بهداشتی و بازنشستگی
روش‌ها	اعتراضات، شورش، منع گران‌کردن، غارت، آتش‌سوزی، دستبرد، مقاومت مدتی
وضعیت	ادامه‌دار بستن متروی سانتیاگو در آخر هفته ۱۹–۲۰ اکتبر وضعیت اضطراری و حکومت نظامی اعلام شد
طرف‌های مدنی درگیر
شیلی پلیس شیلی ارتش شیلی تظاهرکنندگان
شخصیت‌های پیشرو
* سباستین پینیه‌را (رئیس‌جمهور شیلی) آندرئاس چادویک (وزیر کشور) خاویر ایتوریاگا (رئیس دفاع ملی مشترک)
تلفات
مرگ(ها)	٣٠
زخمیان	۲٬۴۲۹+
بازداشتی	~۵٬۰۰۰

عامل اولیه شروع این اعتراضات بالا بردن قیمت سرویس نقلیه عمومی بود که در تاریخ ۶ اکتبر ۲۰۱۹ اجرا شد و در پی این افزایش قیمت دانش اموزان اقدام به اجتناب از پرداخت بلیط گسترده در مترو کردند تا اینکه با رودررویی پلیس در ۱۸ اکتبر وضعیت وخیم شد به در چندین مورد گروههایی از تظاهرکنندگان به تصرف بسیاری از ایستگاه‌های شبکه متروی شهری پرداختند و آنها را از کار انداخته و خساراتی وارد کردند، آنچنانکه شبکه متروی زیرزمینی متوقف شد و وزیر امور داخلی و امنیت عمومی آقای آندرس چادویک به باز کردن پرونده برای کسانیکه به تخریب و آتش سوزی کرده بودند، اقدام نمود.

در همان روز، رئیس‌جمهور شیلی سباستین پینیه‌را اعلام وضعیت اضطراری کرد و ارتش شیلی را برای برقراری نظم و جلوگیری از تخریب اموال عمومی و سرکوب نیروهای معترض به مناطق مختلف اعزام کرد. در ادامه این، در شب ۱۸ اکتبر چندین تظاهرات، غارت مغازه‌ها و خشونت‌هایی در کل کشور شکل گرفت بطوریکه در ۱۹ اکتبر سباستین پینیه‌را، رئیس‌جمهور وقت شیلی، در جاهای مختلف در منطقه شهری سانتیاگو بزرگ حکومت نظامی اعلام کرد. این وضعیت ساعتی بعد به پنج منطقه دیگر کشور گسترش یافت و در ۲۳ اکتبر وضعیت اضطراری برای ۱۵ منطقه و پایتخت اعلام شد.

از روز یکشنبه ۲۰ اکتبر گردهمایی های مسالمت‌آمیز در سراسر کشور در حمایت از تظاهرکنندگان شروع به شکل گرفتن گرفت. در ۲۱ اکتبر در اولین روز کاری، دولت بر نرمال بودن وضعیت اصرار کرد و خواهان برگشتن بر سرکار و کلاسها شد. مترو سانتیاگو در این روز فعالیت خود را باز کردن تعدادی از ایستگاه‌های خط یک با ساعت کاری کوتاه شده از سر گرفت. بعد از گذشت پنج روز از تظاهرات در شب ۲۲ اکتبر، سباستین پینه‌را از مردم بخاطر به رسمیت نشناختن مشکلات عذرخواهی کرد و یک‌سری اقدامات تحت عنوان «دستورکار اجتماعی جدید» شامل تغییراتی کوتاه‌مدت و میان‌مدا در زمینهای بهداشت، مستمری و حقوق، انرژی، مالیات و مدیریت عمومی اعلام نمود.

بعد از این اعلامیه دولت، تظاهرات همچنان ادامه یافت و فعالین جدبدی از جمله گروهی از کامیونداران و تاکسی‌داران در ۲۴ اکتبر به تظاهرات پیوستند.

در جمعه ۲۵ اکتبر بزرگ‌ترین تظاهرات تاریخ شیلی در سرایر کشور شکل گرفت بطوریکه فقط در پایتخت بیش از ۱۲۰۰۰۰۰ نفر ( بیش از ۷٪جمعیت کشور) شرکت کردند.

بر اساس آنالیزهای مختلف، این تظاهرات به نداشتن رهبری و هماهنگی شناخته می‌شود که در سطوح اجتماعی مختلف از طبقه فرودست تا طبقه متوسط در آن حضور داشتند. گرچه دلیل شروع آن به قیمت بالای سرویس نقلیه عمومی نسبت داده می‌شود ولی تجمعات سریع خواسته های دیگری را مطرح کردند از جمله هزینه بالای زندگی ( تا سال ۲۰۱۹ سانتیاگو دومین شهر گران در امریکای لاتین بود.)، مستمری پایین، هزینه‌های بالای دارو و درمان، مخالفت عمومی به تمام طبقه سیاسی شامل خود قانون اساسی طی سال‌های اخیر. این اعتراضات بزرگترین ناآرامی‌ پس از دوران دیکتاتوری نظامی آگوستو پینوشه از نظر تعداد معترضین، میزان آسیب به زیرساخت‌های عمومی و مداخلات دولت لقب گرفت. طبق نظر خود دولت شیلی ۳۲ کشته در اکتبر ۲۰۱۹ تایید شد ازجمله ۱۵ نفر در آتش‌سوزی، ۷ نفر در درگیری بین شهروندان و ۵ نفر یا درگیری با نظامیان. بعلاوه، ۳۴۰۰ نفر در بیمارستان بستری شدند. ۲۰۰۰ نفر از نیروهای پلیس نیز زخمی شدند. انستیتو ملی حقوق بشر شیلی تعداد بازداشت‌شدگان را ۸۸۱۲ نفر اعلام کرد همچنین موارد شکنجه توسط نیروهای نظامی را نیز گزارش کرد. در ۲۸ اکتبر، رئیس‌جمهور پینیه‌را در واکنش به ناآرامی‌ها هشت تن از وزاری کابینه خود را تغییر داد و وزیر کشور خود آندرس چادویک را برکنار کرد. در ۱۵ نوامبر، بیشتر احزاب سیاسی که در کنگره ملی نماینده داشتند توافق‌نامه‌ای برای فراخوان همه‌پرسی ملی در آوریل ۲۰۲۰ در مورد ایجاد یک قانون اساسی جدید امضا کردند.

در ۲۵ اکتبر ۲۰۲۰، ۷۸.۲۸ ٪ در توافق با تغییر قانون اساسی رای دادند. در ۱۶ می ۲۰۲۱ انتخابات برای ۱۵۵ عضو شیلیایی کنوانسبون نوشتن قانون اساسی جدید برگزار شد.

پاندمی با ظهور فاصله گذاری اجتماعی و قرنطینه باعث کاهش شدت تظاهرات شد و در ۱۹ دسامبر ۲۰۲۱ رهبر سابق دانشجویی گابریل بوریک ۳۵ ساله چپ‌گرا برنده انتخابات ریاست جمهوری شیلی شد. در دولت او همه‌پرسی برای تایید یا رد قانون اساسی جدید تهیه شده توسط کنوانسیون قانون اساسی برگزار شد که با ۶۲٪ مخالف در مقابل ۳۸٪ موافق رد شد و فرایند تغییر قانون اساسی را باز گذاشت و به اصطلاح اکتبریون را متوقف کرد.