ادریس دبی
ادریس دبی ایتنو (به فرانسوی: Idriss Déby) (زاده ۱۸ ژوئن ۱۹۵۲ – درگذشته ۲۰ آوریل ۲۰۲۱ ) رئیس‌جمهور چاد از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۱ و رئیس جنبش نجات میهن‌پرستی بود. وی رهبری یک کودتا علیه رئیس‌جمهور حسین حبری در دسامبر ۱۹۹۰ را برعهده داشت و به این ترتیب قدرت را به دست گرفت و از شورش‌های مختلف بعدی و تلاش‌هایی که برای کودتا علیه وی صورت گرفت جان سالم به در برد. دبی در انتخابات ۱۹۹۶ و ۲۰۰۱ پیروز شد و پس از برداشتن موانع قانونی و محدودیت‌های تکرار دوره ریاست‌جمهوری موفق شد در سال‌های ۲۰۰۶، ۲۰۱۱، ۲۰۱۶ و ۲۰۲۱ دوباره در انتخابات پیروز شود. دبی باعث شد تا چاد در پایین فهرست شاخص مردم‌سالاری قرار گیرد. او در ۲۰ آوریل ۲۰۲۱ هنگام فرماندهی نیروهای خود علیه شورشیان جبهه تغییر و توافق چاد (FACT) کشته شد.
ادریس دبی | |
|---|---|
| ۸ام رئیس‌جمهور چاد | |
| دوره مسئولیت ۲ دسامبر ۱۹۹۰ – ۲۰ آوریل ۲۰۲۱ | |
| پس از | حسین حبری |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ادریس دبی ایتنو ۱۸ ژوئن ۱۹۵۲ Fada, French Equatorial Africa |
| درگذشته | ۲۰ آوریل ۲۰۲۱ (۶۸ سال) |
| ملیت | چاد |
| حزب سیاسی | جنبش نجات میهن‌پرستیPatriotic Salvation Movement |
| همسر(ان) | Hinda Déby Amani Musa Hilal |
| فرزندان | هشت پسر و یک دختر |
| پیشه | سیاستمدار |
| دین | اسلام |
زندگی سیاسی
ادریس دبی در دسامبر ۱۹۹۰ با کودتای نظامی دولت حسین حبری را ساقط کرد و در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۹۹۶ و ۲۰۰۱ قدرت را به دست آورد و پس از آن با تغییر در قانون اساسی توانست دوباره در انتخابات سال ۲۰۰۶ و ۲۰۱۱ نیز نامزد شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری چاد شود و به پیروزی برسد. او در ژانویه ۲۰۰۶ به نام خانوادگی خود "Itno" را اضافه کرد.
انجام اصلاحات قانون اساسی چاد در سال ۲۰۰۵ به منظور مجوز شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری، سبب شد که دبی پشتیبانی ارتش را از دست بدهد و این کشور دچار شورش‌های فراوانی از سمت مخالفان شود.
انتخابات ۲۰۲۱ ریاست‌جمهوری چاد، با تحریم «صالح کبزابو»، «واد العبد القادر کاموگه» و «گارلژی یورونگ» سه نامزد مخالف دولت در انتخابات همراه شد. این سه نامزد مخالف ادریس دبی از وجود هزاران کارت انتخاباتی اضافی خبر داده بودند. دبی در این انتخابات تنها با «پاهامی پاداکت آلبرت» و «ناجی مادو» که با آرای زیر ۵ در صد آوردند به رقابت پرداخت.
مرگ
اعلام پیروزی دبی در انتخابات ساختگی ریاست‌جمهوری با بیش از ۷۹ درصد آرا موجب تشدید درگیری‌ها در چاد شد. روز ۲۰ آوریل ۲۰۲۱ دبی براثر جراحات ناشی از درگیری‌ها با شورشیان در شمال این کشور کشته شد. دبی برای بازدید از نیروهای نظامی به خط مقدم درگیری‌ها با شورشیان در مرز چاد با لیبی رفته بود. بدنبال مرگ دبی، پارلمان و دولت منحل شد و محمد ادریس دبی، پسر دبی، برای ۱۸ ماه اداره کشور را برعهده گرفت.
منابع
- ↑ ایرنا (۲۰ آوریل ۲۰۲۱). «رئیس‌جمهوری چاد کشته شد».
- ↑ Congress، The Library of. «LC Linked Data Service: Authorities and Vocabularies (Library of Congress)». id.loc.gov. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۰۷.
- ↑ "BREAKING: Chad president assassinated by militants from North". EgyptToday. 2021-04-20. Retrieved 2021-04-20.
- ↑ فرانس 24 (۲۱ آوریل ۲۰۲۱). «Chadian President Idriss Deby dies on frontline after 30 years in power».
- ↑ رئیس‌جمهور چاد با تأیید پیروزی وی از سوی کمیسیون انتخابات، برای سومین دوره متوالی به ریاست جمهوری برگزیده شد. فارس نیوز
- ↑ آدرس دبی با تغییر در قانون اساسی توانست برای سومین دوره نیز نامزد شرکت در انتخابات ریاست جمهوری چاد شود بایگانی‌شده در ۲۶ فوریه ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine، جام جم آنلاین
- ↑ ' ادریس دبی ایتنو' با کسب بیش از 88 درصد آرا بار دیگر به عنوان رئیس‌جمهوری چاد برگزیده شد افران
- ↑ «رئیس‌جمهوری چاد بعد از جراحات در درگیری با شورشیان کشته شد».
- ↑ «رئیس‌جمهوری چاد بعد از جراحات در درگیری با شورشیان کشته شد».
- ↑ ایرنا (۲۰ آوریل ۲۰۲۱). «رئیس‌جمهوری چاد کشته شد».