ادبیات کلمبیایی
ادبیات کلمبیایی که بیان‌گر فرهنگ کلمبیایی است، به موجب قرار گرفتن در معرض ادبیات اسپانیایی، افریقایی و بومیان آمریکایی بسیار متنوع و ناهمگن بوده‌است. پنج شیوه و سبک متمایز از لحاظ تاریخی و فرهنگی را می‌توان با توجه به تاریخ اقتصادی و اجتماعی مناطق کلمبیا در ادبیات آن مشخص کرد: ساحل کارائیب، آنتیووکیای بزرگ، بلندی‌های کوندینامارکا-بویاکا، تولیمای بزرگ و درهٔ غربی. کلمبیا یکی از ثروتمندترین ادبیات‌های آمریکای لاتین را به وجود آورده، فراوانی ادیبان آن به خاطر آغاز روندی متنوع در قرن نوزدهم و بیستم است. روشنفکران کلمبیایی که ادبیات این کشور را برساخته‌اند، به تقویت ادبیات آمریکای لاتین کمک کردند.
فتح و استعمار نخستین(۱۴۹۹–۱۸۱۰)
تحت حکومت امپراتوری اسپانیا، بزرگترین کتب ادبی کلمبیا مرتبط با فتوحات و جنگ‌های آنان بود و داستان‌هایی از جنگاوری، مذهب و عشق آفریده شدند. از برترین کتب این دوره عبارتند از:
- گنسالو خیمنس د کسادا (۱۴۹۶ -یا به گزارش دیگری ۱۵۰۶ یا ۱۵۰۹ – سوئسکا، ۱۶ فوریه ۱۵۷۹) - نخستین فردی است که خاطرات خود از جنگ‌ها و فتوحات در اسپانیا را به رشتهٔ تحریر درآورد. کتاب Epítome de la conquista del Nuevo Reino de Granada از اوست که تا سال ۱۸۸۹ منتشر نشد. وی خاطرات خود را در سال ۱۵۷۶ میلادی منتشر کرد.
- خوان د کاستیانوس (الانیس، سویا، ۹ مارس ۱۵۲۲ - تونخا، نوامبر ۱۶۰۶) - وی طویل‌ترین شعر به زبان اسپانیایی را به نام Elegías de varones ilustres de Indias (۱۵۸۹) سروده‌است.
- پدرو سیمون (سن لورنزو د لا پاریا، اسپانیا، ۱۵۷۴ - اوباته، حدود ۱۶۲۸) - وی که کتاب Noticias historiales de las conquistas de Tierra Firme en las Indias occidentales را دربارهٔ جنگ‌های فتح توسط اسپانیا در سال ۱۶۲۶ نوشته‌است.
- خوان رودریگز فریلی (بوگوتا، ۲۵ آوریل ۱۵۶۶ - بوگوتا، ۱۶۴۲) - کشیش اسپانیایی‌تباری که دربارهٔ فتح اسپانیایی‌ها در موئیسکا گزارش‌های خود را نوشت. ال کارنرو ("به معنی گوسفند"), نخستین بار در سال ۱۶۳۸ چاپ شد.
- هرناندو دومینگوئز کامارگو (بوگوتا، ۱۶۰۶ – تونخا، ۱۶۵۹) - از کشیش‌های انجمن عیسی و نویسنده بود. آثار او شعرهایی به اسپانیولی است که تحت تأثیر لوئیس د گونگورا، در سبکی که به عنوان باروک هندی معروف شد، اشعاری سروده. مهمترین اثرهای او Epic Poem to St Ignacio of Loyola" و "Bouquet of poetic flowers" هستند.
- لوکاس فرناندز د پیدرایتا (بوگوتا، ۱۶۲۴ — پاناماسیتی، ۲۹ مارس ۱۶۸۸) - کتاب Historia general de las conquistas del Nuevo Reino de Granada را که یکی از بزرگترین آثار دربارهٔ فتوحات اسپانیا و بومی‌های کلمبیا است، در ۱۶۷۶ نوشت.
- فرانسیسکو آلوارز د ولاسکو ای زوریا (بوگوتا، ۱۶۴۷ – مادرید، ۱۷۰۸) - اثر سرشناس وی Rhytmica Sacra, Moral y Laudatiria است. نوشته‌های او مورد تحسین فرانسیسکو د کبدو و خوانا اینس د لا کروز بوده‌اند.
- فرانسیسکا ژوزفا د کاستیو ای گوئوارا (تونخا، ۱۶۷۱ – تونخا، ۱۷۴۲) - راهبهای بود که به عنوان یکی از بزرگترین زنان اهل عرفان، آثاری چون Afectos espirituales و Vida (خاطراتش) را نگاشتنه.
آزادی و ملی‌گرایی (۱۷۸۰–۱۸۳۰)
در عصر استقلال، ادبیات کلمبیا به شدت تحت تأثیر انگیزه‌های سیاسی این دوران قرار گرفت و اغلب جنبش‌های اصلی ادبی نزدیک به رمانتیسم بودند.
در قرن نوزدهم نویسندگان سیاسی توسط سیمون بولیوار رهبری می‌شدند. روزنامه‌نگاری محلی نیز با آنتونیو نارینیو آغاز به کار کردند. حکومت کلمبیا برای نخستین بار یک آکادمی زبان اسپانیولی در قارهٔ آمریکای لاتین را در سال ۱۸۷۱ تأسیس کرد.
از نویسندگان برجسته این دوره عبارت بودند از:
- Camilo Torres Tenorio
- Francisco Antonio Zea.
- José Fernández Madrid (۱۹ فوریه ۱۷۸۹ – ۲۸ ژوئن ۱۸۳۰).
کاستومبریسمو
در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، موضوع اصلی در ادبیات کلمبیا، نمایش تصویری رنگی و شاد از زندگی دهقانان بود که با انتقاد شدید جامعه و دولت روبرو بود. این نوع ادبیات، ادبیات کاستومبریسمو نامیده شده‌است. برخی از نویسندگان این دوره عبارتند از:
- Tomás Carrasquilla
- Adolfo León Gómez
- José María Cordovez Moure
- Jorge Isaacs
- Julio Arboleda
- Gregorio Gutiérrez González
- Rafael Pombo
- Soledad Acosta
- Josefa Acevedo de Gomez
- Candelario Obeso
- Manuel Ancízar
ادبیات مدرن
ادبیات مدرن سبکی بود که در تقابل با ادبیات رومانتیک به وجود آمد. از نویسندگان این دوره عبارتند از:
سنگ و آسمان (Piedra y Cielo)
روند صنعتی‌سازی در آمریکای لاتین در قرن بیستم موجب جنبش‌های ادبی جدیدی مانند جنبش شعری به نام "Piedra y cielo" (1939) شد. نویسندگان اصلی آن عبارتند از:
- ادواردو کارانزا
- خورخه گیتان دوران
- خورخه روخا
- آرتورو کاماچو رامیرز
هیچ‌گرایی (Nadaísmo)
رویدادهای خشونت‌آمیز تاریخ کلمبیا در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ میلادی، موجب به وجود آمدن جنبش ادبی جدیدی شد که مشابه نسل بیت و تزانتیکوس بود. این جنبش که در اقسام مختلف هنر هم دستی داشت، برگرفته از مفاهیم اگزیستانسیالیسم و هیچ‌انگاری بود و به دادائیسم بی‌شباهت نیست. از نویسندگان اصلی این جنبش عبارت بودند از:
بوم
بوم آمریکای لاتین سبکی است که ادبیات کلمبیا نقش ویژه‌ای در آن داشته‌است.
- گابریل گارسیا مارکز
- Eduardo Caballero Calderón
- Manuel Mejía Vallejo
- آلبارو موتیس
- Manuel Zapata Olivella
- Andres Caicedo
- Alfredo Iriarte
- Germán Arciniegas
- Álvaro Cepeda Samudio
نویسندگان معاصر
دیگر شاعران
پانویس
- ↑ "Colombia." by Robert L. Sims. Concise Encyclopedia of Latin American Literature. London: Routledge, 2000.
- ↑ Rodríguez-Arenas, F. M. (2006). Bibliografía de la literatura colombiana del siglo XIX: AL. Stockcero, Inc.
- ↑ Rodríguez-Arenas, F. M. (2006). Bibliografía de la literatura colombiana del siglo XIX: MZ. Stockcero, Inc.
- ↑ (اسپانیایی) Antijovio بایگانی‌شده در ۱۰ نوامبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine
- ↑ Graham (1922) page 2
- ↑ There is considerable disagreement about Gonzalo Jimenez de Quesada's birth year and place.
- ↑ Biblioteca Virtual Luis Ángel Arango. Castillo y Guevara, Francisca Josefa De بایگانی‌شده در ۲ ژوئیه ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine. Web. 11 September 2012.
