ابن تغری
ابن تغری بردی(۱۴۱۱- ۱۴۷۰) تاریخ‌نگار تُرکی‌اصل مصری در سدهٔ نهم هجری بود. وی در زمان حکومت مملوک متولد شد. نزد بدرالدین العینی و تقی‌الدین مقریزی، دو تن از مورخین و علمای برجسته ی قاهره، تحصیل کرد. مشهورترین اثر او تواریخ چند جلدی مصر و سلطنت مملوک به نام النجوم الزاهره فی ملوک مصر و القاهره (ستارگان درخشان پادشاهی مصر و قاهره) است. سبک او تحلیلی با تاریخ های دقیق رویدادها است که روشن می کند دسترسی خاص به سلاطین و سوابق آنها داشته است. نام «تغری بردی» به زبان ترکی امروزی «Tanrıverdi» به معنای خداداد در زبان ترکی است.
| ابن تَغری بِردی | |
|---|---|
| زادهٔ | فوریه ۱۴۱۱/ شوال ۸۱۳ قاهره |
| درگذشت | ۱۴ ژوئن ۱۴۷۰/ ۵ ذی الحجه ۸۷۴ قاهره |
| نژاد | ترک-عرب |
| تحصیلات | نزد مقریزی |
| پیشه | تاریخ‌نگار |
| آثار | النجوم الزاهرة فی ملوک مصر والقاهره، المنهل الصافی والمستوفی بعد الوافی، مَورِدُ اللطافة فی من وَلی السلطنة و الخلافة، حوادث الدهور فی مدی الأوائل والأواخر، الحلیة |
زندگی
نسب کامل او «ابوالمحاسن جمال‌الدین یوسف بن عبدالله تغری بَردی ظاهری جُوینی» ذکر شده. پدرش مملوکی رومی (از سرزمین آناتولی) و تُرک بود. مولایش، ظاهر سیف‌الدین برقوق او را والی حلب و دمشق قرار داد. درگذشت پدرش به‌سال ۸۱۵ق بود. جمال‌الدین یوسف در قاهره، شوال ۸۱۳ به‌دنیا آمد و یتیم بزرگ شد. نزد مقریزی درس خواند، در شاخه‌های علوم گوناگون مانند منطق، علم فلک و طب پیشرفت کرد. بیشتر زندگی‌اش در پیوندها با ممالیک گذشت؛ در سال ۸۶۳ق حج گذارد. ابن تغری‌بردی در ۱۴ ژوئن ۱۴۷۰/ ۵ ذی الحجه ۸۷۴ در قاهره درگذشت.
آثار
- النجوم الزاهره فی ملوک مصر و القاهره (ستارگان درخشان پادشاهی مصر و قاهره). وقایع نگاری از فتح مصر در سال 641 تا ۱۴۶۸ (ویرایش شده توسط ویلیام پوپر. 12. جلد. قاهره، دارالکتب المصریه، 1929-1956.)
- المنهل الصافی و المستوفی بعد الوافی (چاله و مستوفی بعد از الوافی). 13-جلد. فرهنگ لغت بیوگرافی با حدود. 3000 مدخل برای تجلیل از زندگی سلاطین، امیران (امیر)، علما و دانشمندان (علما)، بزرگان و مجریان، از سلسله بحری به بعد.
- حوادث الدهور فی مده الایام و الشهور (حوادث دورانها در روزها و ماهها)؛ تاریخ مصر 1250-1517 ادامه سلوک المعرفه الدول و الملوک است.
- البحر الزاخر فی تاریخ العلم و اخبار الاوائل و الاواخیر (دریای الزاخیر فی تاریخ العالم و اخبار الاول و الاخرین) تاریخ جهانی از خلقت آدم (کتابخانه ملی پاریس، شماره 1551). توسط دارالکتب، مصر.
- مورد اللطافه فی من ولیه السلطنه و الخلافه (کسی که ولی السلطنه و خلافت است ). شرح حال سلاطین و خلفا
منابع
- ↑ فروخ، عمر (۱۹۸۴). تاریخ الأدب العربی. ج. سوم. بیروت: دارالعلم للملایین. ص. ۸۶۴.
- ↑ «ابن تغری بردی» (به عربی). کتابخانهٔ شامله. دریافت‌شده در ۱۴/۸/۲۰۱۶.
- ↑ بعلبکی، منیر (۱۹۹۲). «ابن تغری بردی». فرهنگ‌زندگی‌نامهٔ المورد (به عربی). بیروت: دارالعلم للملایین. ص. ۱۴. شابک ۹۹۵۳۹۰۱۱۶۳.
- ↑ "Ibn Taghribirdi Abu Al Mahasin Yusuf 1411 1470 Ce - AbeBooks". www.abebooks.com (به عربی). Retrieved 2017-11-24.
- ↑ "Al-Nujūm al-Zāhirah fī Mulūk Miṣr wa-al-Qāhirah". www.archive.org (به عربی). Retrieved 2019-05-07.
- ↑ Young, M. J. L. (1990-05-16). Religion, Learning and Science in the 'Abbasid Period (به انگلیسی). Cambridge University Press. ISBN 9780521327633.
- ↑ Ibn Taghrībirdī (1990). Ḥawādith al-duhūr fī madá al-ayyām wa-al-shuhūr. www.archive.org (به عربی). Beirut: ʻĀlam al-Kutub. p. 613.
- ↑ Taghrībirdī (Ibn), Abū al-Maḥāsin, Yūsuf (1997). Mawrid al-laṭāfah fī man waliya al-salṭanah wa-al-khilāfah. al-Qāhirah: Maṭbaʻat Dār al-Kutub al-Miṣrīyah. OCLC 39498301.
