ابر ماژلانی بزرگ

دریانوردان و سیاحان قدیم عرب که از دیرباز به سواحل خاوری آفریقا دررفت و آمد بودند، نخستین کسانی بودند که با ابر ماژلانی بزرگ و ابر ماژلانی کوچک آشنا شدند.

نخستین اشارهٔ مستند به ابر ماژلانی بزرگ توسط اخترشناس ایرانی، عبدالرحمان صوفی در کتاب صورالکواکب در حوالی سال ۹۶۴ میلادی انجام شده‌است. عبدالرحمان صوفی نیز در واقع در کتاب صورالکواکب رصد آن‌ها را گزارش می‌کند، نه رصد خود را. در کتاب صورالکواکب عبدالرحمان، با ترجمهٔ خواجه نصیر طوسی، دربارهٔ ابرهای ماژلانی چنین نوشته شده‌است:

… و قومی گفته‌اند که در زیر سهیل دو کوکب است که قدمهای سهل اند و در زیر قدمهای سهل کواکب نورانی سپید است که به عراق نبینند و نه [بر متن/به زمین] نجد از ولایت عرب و اهل تهامه که بینند بَقَر خوانند آن کواکب را. و بطلمیوس از این هیچ نگفته و ما ندانیم که این سخن بر حق است یا باطل. و قومی گفته‌اند ابتدای کواکب سفینه از نزدیک سعد بهام است …

ثبت رصد بعدی در سال‌های ۱۵۰۳–۱۵۰۴ توسط آمریگو وسپوچی و در سومین سفر دریایی او انجام شد.

ابر ماژلانی بزرگ سومین کهکشان به ماست. این ابر نمونهٔ یک کهکشان نامنظم است و شکل خاصی ندارد و فاصلهٔ آن به ما ۱۶۰۰۰۰ سال نوری است و یک سوم پهنای کهکشان ما را دارد.

در یکی از قسمت‌های این کهکشان گروهی از ستاره‌های جوان و بسیار داغ است. مانند ستاره R136A1. که پرنورترین ستاره و سنگین‌ترین ستاره است.

• Image from the Wide Field Imager on the MPG/ESO 2.2-metre telescope at ESO’s La Silla Observatory in Chile. Credit: رصدخانه جنوبی اروپا-->

1. ویکی‌پدیای انگلیسی
2. خواجه پور، محمدرضا. «ابر پاره‌های ماژلان». نجوم، بهمن ۱۳۷۰، شماره ۵، ص ۱۰.