آمیتیست
آمیتیست (به انگلیسی: Amethyst) یا یاقوت ارغوانی و یا گَمَست با فرمول شیمیایی SiO2 نوع بنفش کوارتز، از کانی‌های سیلیکاتی ماگمایی است و جواهر است.
| آمیتیست | |
|---|---|
| اطلاعات کلی | |
| رده‌بندی | اکسید |
| فرمول شیمیایی (بخش تکراری) | SiO2 |
| ویژگی‌ها | |
| رنگ | بنفش - ارغوانی - بنفش تیره |
| رَخ | ناقص - مطابق با سطح |
| شکستگی | صدفی - تراشه‌ای (خشن) |
| سختی موس | ۷ |
| جلا | شیشه‌ای - صدفی |
| رنگ خاکه | سیاه |
| شفافیت | شفاف - نیمه کدر |
| وزن مخصوص | ۲٫۶۵ |
| ویژگی‌های ظاهری | بلوری - آگرگات دانه‌ای - توده‌ای |
| کنارزایی | سختی - چگالی - رخ پذیری - انحلال در اسیدها - واکنش‌های شیمیایی -اشعه X آپاتیت - پولوسیت - بریل - توپاز - فناکیت - کالسدوئن - کریستال دراک |
| توضیح بیشتر | MgO:23.41%، FeO:41.71%، SiO۲:۳۴٫۸۸٪ محلول در HNO۳ و مقدار Mg تحت تأثیر اسیدها کم می‌شود. (خالص ۱/۱: Mg / Fe) (سری ایزومورف فورستریت تافایالیت) |
| دلیل‌نام‌گذاری | از واژه یونانی آماتیس به معنای بنفش گرفته شده‌است. |
| خاستگاه | ماگمایی - هیدروترمال |
رنگ آن از عناصر منگنز، آهن و تیتان به وجود می‌آید. در قرن نوزدهم تصور بر این بوده، که رنگ آمتیست به علت وجود منگنز می‌باشد. از نظر شکل بلوری منشوری - بی پیرامیدال - پسودوکوبیک است. همچنین خاصیت مغناطیسی ندارد.
آمیتیست کمیاب است و بیشتر در برزیل، ماداگاسکار، اروگوئه، اورال، آلمان، چکسلواکی، رومانی، روسیه، برزیل، آمریکا، مکزیک و نامبیا یافت می‌شود و برای اولین بار در رومانی کشف شد.
یونانیان باستان بر این باور بوده‌اند که شخصی که آمتیست همراه خود داشته باشد از مست شدن دور خواهد ماند. آمتیست مخصوص دردهای ناحیه سر، میگرن و فشارهای عصبی است و سیستم کلی بدن را بهبود می‌بخشد.
ساختار
آمتیست نوعی بنفش‌رنگ از سنگ کوارتز (SiO2) است و رنگ بنفش خود را مدیون تابش‌زدگی، ناخالصی‌های آهن و، در برخی موارد، فلزات واسطه دیگر، و وجود عناصر کم‌مقدار دیگر است که منجر به جایگزینی‌های پیچیده در شبکه بلوری می‌شود. سختی این ماده معدنی به همان اندازه کوارتز است، و به همین دلیل برای استفاده در جواهرات مناسب است.
توزیع جغرافیایی
آمتیست در بسیاری از نقاط جهان یافت می‌شود. بین سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰، بیشترین تولید مربوط به مارابا، و پاو دآرکو، پارا، و حوضه پارانا، ریو گرانده جنوبی، در برزیل؛ ساندووال، سانتا کروز، در بولیوی؛ آرتیگاس، در اروگوئه؛ کالومو، در زامبیا؛ و ثاندر بی، در انتاریو بود.
آمتیست به وفور در ایالت ریو گرانده جونبی در برزیل تولید می‌شود، و در منطقه به شکل پوک‌سنگ‌های بزرگ در داخل سنگهای آتشفشانی وجود دارد. بسیاری از سنگهای عقیق توخالی در جنوب غربی برزیل و اروگوئه در داخل خود حاوی مقداری کریستال آمتیست هستند.
آمتیست در بسیاری از مناطق ایالات متحده وجود دارد. مهمترین محل تولید این سنگ در منطقه‌های فور پیکس، گیلا، ماریکوپا در آریزونا، و جکسونز کراس‌رودز، در منطقه ویلکس در جورجیا قرار دارد. آمتیست سنگ قیمتی رسمی ایالت کارولینای جنوبی است. چند نوع از سنگهای آمتیست کارولینای جنوبی در موزه تاریخ طبیعی اسمیتسونین به نمایش گذاشته شده‌است.
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ «معنی جمست | لغت‌نامه دهخدا». www.vajehyab.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۲-۱۷.
- ↑ «South Carolina State Gemstone - Amethyst». www.sciway.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۲۶.
مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Amethyst». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۵ اوت ۲۰۱۱.