آسپاس
آسپاس، روستایی از توابع بخش سده شهرستان اقلید در استان فارس ایران است. این منطقه مسکونی در ۱۵۰ کیلومتری شمال شرقی شیراز قرار دارد. زبان بیشتر مردم این منطقه فارسی با گویش لری است و همه مردم منطقه دارای دین اسلام و مذهب شیعه می‌باشند. آسپاس شاهراه ارتباطی سرحد چهاردانگه و شمال فارس است. مردم این روستا به گویش لری سخن می‌گویند.
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | فارس |
| شهرستان | اقلید |
| بخش | سده |
| دهستان | آسپاس |
| مردم | |
| جمعیت | ۲۰۱۶ نفر (سرشماری ۹۵) |
| کد آماری | ۰۷۳۲۹۰ |
در نزدیکی روستای آسپاس باتلاقی است به نام گور بهرام که بنا بر روایات گذشته بهرام گور هنگام تعقیب شکار در این باتلاق فرورفته و ناپدید شده‌است. همچنین بر روی تپه‌ای در نزدیکی این روستا آثاری از یک قصر قدیمی مجلل به چشم می‌خورد که به نام قصر یزدگرد سوم مشهور است.
خاندان های مرادی، قهرمانی، فرهادی و پناهی بیشترین ساکنان و اصیل ترین خاندان های آسپاس را تشکیل می‌دهند.
نامگذاری
آسپاس نام دختر اردشیر دوم و همسر داریوش سوم هخامنشی بوده‌است و این دشت به نام او نامگذاری شده‌است.
تاریخچه
در سفرنامه‌ها و آثار متعددی از افرادی همچون جان نیوبری (۱۵۸۱)، جرج کریستف فریتزکو (۱۵۹۱)، دن گارسیا دوسیلو (۱۶۱۴)، یاکوب ادوارد پولاک (۱۸۶۵) و… از آسپاس یاد شده‌است. ماهیار تاوینه (۱۶۶۵) در سفرنامه خود می‌نویسد:
«پس از آنکه سلسله جبال متعددی را پشت سر گذاشتیم به قریه بزرگی موسوم به آسپاس سرازیر شدیم. در آنجا روی قله کوهی آثار قلعه خرابی دیده می‌شود. سکنه آن از نژاد گرجی هستند اما مسلمان شده‌اند و در آنجا به خاطر وجود نهرهای فراوان/ماهی و شراب زیادی بدست می‌آید.»
شاردن نیز در سفر خود از اصفهان به شیراز، دربارهٔ آسپاس این‌گونه نقل می‌کند:
«روز هفتم ژانویه قبل از طلوع فجر از ایزدخواست حرکت کردیم و پس از ده ساعت راه شب را در قریه ده گردو منزل کردیم و روز هشتم هفت فرسخ راه می‌رفتیم که پس از طی چهار فرسخ از روی یک پل کوچک سنگی موسوم به پل سیاه‌کوه گذشتیم که در سه فرسخی رودخانه قصبه کوشک زر است. چهار فرسخ در جنوب کوه مرتفعی راه پیمودیم ودر دامنه آن کوه قصبه آسپاس روی تپه بنا شده‌است. این قصبه سیصد رودخانه دارد و جمعیت آن سنبه زیاد است و اطراف آن مرغزار و انهار متعدد و اشجار بسیار زیادی یافت می‌شود. غالب سکنه آسپاس در قدیم عیسوی مذهب واز اهالی قفقاز و گرجستان وسایر ایلات شمالی بوده‌اند که شاه تهماسب و شاه اسماعیل و شاه عباس کبیر آن‌ها را به داخل خاک فارس کوچانیده‌اند زیرا اهالی قفقاز و گرجستان بسیار جنگجو و یاغی بوده‌اند و به محض اینکه قشون ایران از قفقاز مراجعت می‌کرد مشغول طغیان می‌شدند و به همین دلیل سلاطین بجز کوچانیدن آن‌ها به این مناطق چاره‌ای نداشته‌اند. عیسوی‌های آسپاس تا شهر ماتین که بیست فرسخ با آسپاس مسافت دارد املاک و اراضی دارند و برای اینکه از تأدیه وجه جزیه معاف باشند کم‌کم مذهب اصلی خود را ترک کرده و دین اسلام را قبول نموده‌اند و در این نواحی پاره‌ای از طوایف هند دیده می‌شوند و هر روز هندوها به رسومات مذهبی و غسل یومیه را مجری می‌دارند.»
جمعیت
این روستا در دهستان آسپاس قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۲٬۰۱۶ نفر (۵۶۸ خانوار) بوده‌است.
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ «: کمیته تخصصی نام نگاری و یکسان‌سازی نام‌های جغرافیایی ایران:». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اوت ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۵ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ «روستای آسپاس». سیری در ایران.
- ↑ شاردن، سفرنامهٔ شاردن، ۱۳۷۴.
- ↑ «روستای آسپاس». سیری در ایران.
- «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱ ژانویه ۲۰۱۳.