آزادراه ۵ (ایران)
آزادراه ۵، آزادراهی است که از تهران آغاز می‌شود و شهرهای مرکز و غرب ایران را به شهرهای جنوب و بندر امام‌خمینی متصل می‌کند. این آزادراه بخشی از محور شمال به جنوب می‌باشد. آزادراه تهران–ساوه یکی از بخش‌های فعال این آزادراه در فاصله تهران تا ساوه است.
| آزادراه ۵ | |
|---|---|
| اطلاعات مسیر | |
| موجودیت | تهران-ساوه (بهمن ۱۳۷۷) ساوه-سلفچگان (اسفند ۱۳۸۲)–اکنون |
| تقاطع‌های بزرگ | |
| از | تهران، استان تهران  بزرگراه آزادگان |
 جاده ۴۸ جاده ۷۹ جاده ۵۶ جاده ۳۷ جاده ۳۹ جاده ۴۱ | |
| به | بندر امام خمینی، استان خوزستان  جاده ۹۶ (ایران) |
| موقعیت | |
| استان‌ها | استان تهران، استان مرکزی، استان لرستان، استان خوزستان |
| شهرهای بزرگ | پردیس، تهران، رباط کریم، پرند، مأمونیه، ساوه، اراک، بروجرد، خرم‌آباد، اندیمشک، دزفول، شوشتر، اهواز، بندر امام خمینی |
| سامانه بزرگراهی | |
| بزرگ‌راه‌های ایران آزادراه‌ها | |
بخش‌ها
- آزادراه پردیس-آمل (آغاز به‌کار نشده)
- آزادراه پردیس-تهران (فعال)
- آزادراه تهران-ساوه (فعال)
- آزادراه ساوه-سلفچگان (فعال)
- آزادراه سلفچگان-قم (کنارگذر غربی قم) (در دست احداث)
- آزادراه سلفچگان-اراک (تکمیل نشده)
- آزادراه کنارگذر شمالی اراک (باند دوم آغاز به‌کار نشده)
- آزادراه اراک-بروجرد (درحال احداث)
- کنارگذر جنوبی بروجرد (فعال)
- آزادراه بروجرد-خرم‌آباد (فعال)
- کنارگذر جنوبی خرم‌آباد (آغاز به‌کار نشده)
- آزادراه خرم‌آباد-پل‌زال (خرم زال) (فعال)
- آزادراه پل‌زال-اندیمشک (فعال)
- آزادراه اندیمشک-اهواز (اندیمشک، دزفول، شوشتر، ملاثانی، اهواز) (آغاز به‌کارنشده) (مسیر کنونی بزرگراه اندیمشک، شوش، اهواز است)
- آزادراه اهواز-بندر امام‌خمینی (فعال)
آزادراه خرم زال
آزادراه خرم زال که با نام آزادراه خرم‌آباد - پل زال نیز شناخته می‌شود و عملیات ساخت آن از سال ۱۳۸۴ آغاز شده بود در حد فاصل دو شهر خرم‌آباد و اندیمشک به طول ۱۶۴ کیلومتر قرار گرفته‌است. از جمله اهداف ساخت این آزادراه کاهش تصادفات، کاهش زمان سفر و همچنین صرفه‌جویی سالانه ۴۰۰ میلیارد ریال در مصرف سوخت، کاهش ۶۰ کیلومتری طول آزادراه نسبت به مسیر قدیمی خرم‌آباد - پلدختر - اندیمشک، کاهش بار ترافیکی و افزایش سرعت مطمئن در این محور عنوان شده‌است.
ویژگی‌ها
آزادراه خرم زال دارای ۱۴ دهنه تونل دوقلو به طول ۲۵ کیلومتر (که طولانی‌ترین آن‌ها دارای طول تقریبی ۲۱۹۱ متر است)، ۱۴۰ دهنه پل کوچک، دو تقاطع غیرهمسطح و ۲۸ پل بزرگ به طول ۲ هزار و ۶۰۰ متر. ساخت این آزادراه حدود هفت هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال هزینه داشته‌است که ۵۰ درصد هزینه آن توسط دولت و ۵۰ درصد بقیه آن توسط بخش خصوصی تأمین شده‌است. عوارض دریافتی از خودروها در این آزادراه طی ۱۸ سال پس از بهره‌برداری به بخش خصوصی تعلق خواهد داشت. این آزادراه به صورت چهار خطه و با عرضی در حدود ۲۶ متر احداث شده‌است. آزادراه در فاصله ۱۸ کیلومتری جنوب غربی خرم‌آباد آغاز شده و در ۳٫۵ کیلومتری روستای پل زال واقع در حدود ۵کیلومتری شهر اندیمشک خاتمه می‌یابد.
ساخت
این آزادراه به طول ۱۰۴ کیلومتر بوده و برای آن ۱۴ تونل به طول مجموع ۲۵ کیلومتر و ۲۸ دهنه پل بزرگ به طول مجموع ۲۸۰۰ متر ساخته شده‌است. همچنین ساخت ۲ تقاطع غیر همسطح نیز از دیگر سازه‌های آن به حساب می‌آید. هزینه ساخت کل پروژه ۷۵۰ میلیارد تومان برآورد شده‌است که نیمی از آن توسط بخش خصوصی تأمین شده‌است. در زمان ساخت این طرح عظیم، ۴۰۰۰ نفر مشغول به کار احداث این پروژه بودند.
خسارت به طبیعت
احداث این آزادراه دوهزار هکتار از عرصه‌های طبیعی استان لرستان را نابود کرده‌است. آزادراه خرم زال از نقاط بکر و جنگلهای بلوط جنوب لرستان عبور کرده‌است.
بهره‌برداری
این آزادراه در تاریخ ۱۱ آبان ۱۳۸۹ با حضور محمود احمدی‌نژاد و حمید بهبهانی وزیر راه و ترابری وقت به‌صورت رسمی به بهره‌برداری رسید.
آزادراه شهید بروجردی
آزادراه خرم آباد - بروجرد - اراک با نام آزادراه شهید محمد بروجردی بخشی از آزادراه سراسری شماره ۵ کشور است که در محدوده دو استان لرستان و مرکزی قرار دارد. طول این آزادراه ۱۳۴ کیلومتر است. این آزادراه در استان لرستان از شرق شهر خرم آباد (تقاطع بزرگراه خرم آباد - بروجرد) شروع می شود و با عبور از بخش بیرانوند، از طریق تونل پونه وارد دشت دشت سیلاخور در شهرستان بروجرد می شود. در شهرستان بروجرد دارای دو دسترسی در محل بزرگراه بروجرد-دورود و روستای دهکرد (بزرگراه بروجرد-اراک) است. آزادراه شهید بروجردی در ادامه با ورود به استان مرکزی، در محدوده پتروشیمی شازند اراک (تقاطع بزرگراه اراک-ملایر-بروجرد) به آزادراه کنارگذر شمالی اراک متصل می شود.
ویژگی ها
به دلیل عبور آزادراه شهید بروجردی از کوههای زاگرس، عملیات ساخت پل و تونل در این مسیر از اهمیت زیادی برخوردار بوده است. تونل دوقلوی پونه با طول ۳۲۰۰ متر، نخستین و بزرگترین تونل آزادراهی سه خطه کشور است که به صورت دو تونل موازی و جمعا با شش خط عبوری بین دو شهر بروجرد و خرم آباد قرار دارد. این آزادراه در مجموع ۱۳۴ کیلومتر طول و ۷۵۰۰ متر تونل دارد. طول قطعه اول آزاد راه (فاصله اراک تا دهکرد بروجرد) ۶۸ کیلومتر است، قطعه دوم (کمربندی جنوب بروجرد) ۱۳/۹ کیلومتر طول دارد. قطعه سوم (جنوب بروجرد تا بیرانشهر) ۳۳/۲ کیلومتر و طول قطعه چهارم (بیرانشهر-خرم آباد) هم ۱۹/۱ کیلومتر است. در قطعه اول این آزادراه ۱۰۰۳ متر تونل، ۱۴ پل، ۳۷۷ متر دیوار حائل و شمار ۲۰۴ آبرو احداث می شود. در قطعه دوم ۲ پل و ۵۷ آبرو و در قطعه سوم ۶۱۶۷ متر تونل، ۹ پل، ۵۹۷۴ متر دیوار حائل و شمار ۸۶ آبرو احداث شده است. همچنین در قطعه چهارم آن ۱۲۵۸ متر تونل، ۴ پل، ۶۱۵۹ متر دیوار حائل و شمار ۶۰ آبرو تاسیس شده است.
ساخت و بهره برداری
طرح ساخت آزادراه در مسیر اراک، بروجرد و خرم آباد از سال ۱۳۹۲ در چهار قطعه آغاز شد. مجری طرح، قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا بود. در ۱۱ مرداد ۱۴۰۰ بهره برداری از قطعات دوم، سوم و چهارم آزادراه در محدوده شهرستان های بروجرد و خرم آباد جمعا به طول 68 کیلومتر آغاز شد. برای ساخت این سه قطعه، ۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان هزینه صرف شد.
مسیر
آزادراه بندر امام خمینی - تهران
 از شمال به جنوب
| ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 
|  بزرگراه آزادگان
| |||||
  تهران منطقه ۱۸ شهرداری | ||||||
  ایستگاه عوارضی تهران
| ||||||
| جاده اسلامشهر-احمدآباد مستوفی شمال بطرف احمدآباد مستوفی–تهران جنوب بطرف اسلامشهر | |||||
 | نسیم‌شهر دشت بلا
| |||||
| اورین
| |||||
| شمال بطرف شهریار–شاهدشهر–صباشهر جنوب بطرف گلستان | |||||
    ایستگاه خدمات نگارستان
| ||||||
| شمال بطرف الارد–شهریار جنوب بطرف رباط کریم-مرکز شهر
| |||||
| رباط کریم-جنوب پرندک
| |||||
| پرند فرودگاه بین‌المللی امام خمینیبطرف   جاده ۶۵
| |||||
| ایستگاه عوارضی پرند
| ||||||
| جاده ۶۵ شمال بطرف رباط کریم جنوب بطرف پرندک | |||||
| استان تهران استان مرکزی
| ||||||
|
|
| |||||
| جاده ۶۵
| |||||
  |  آزادراه غدیر (آزادراه ۲)شمال بطرف آبیک-قزوین-تبریز جنوب بطرف چرمشهر-مشهد | |||||
| ایستگاه خدمات باران
| ||||||
| سلطان احمدلو
| |||||
| مامونیه
| |||||
|  آزادراه ساوه-همدان (آزادراه کربلا)بطرف همدان-سنندج-کرمانشاه | |||||
| ایستگاه عوارضی کاوه
| ||||||
| شهر صنعتی کاوه | |||||
|   جاده ۴۸بطرف ساوه | |||||
| ایستگاه عوارضی ساوه
| ||||||
| حسین‌آباد امام‌آباد
| |||||
| ایستگاه خدمات
| ||||||
| استان مرکزی استان قم
| ||||||
| ایستگاه خدمات آفتاب
| ||||||
| دستجرد
| |||||
| ایستگاه عوارضی سلفچگان
| ||||||
|   جاده ۵۶شرق بطرف قم غرب بطرف اراک | |||||
| ادامه دارد بصورت: جاده ۶۵ جنوب بطرف دلیجان-اصفهان | ||||||
| در دست احداث
| ||||||
| استان قم استان مرکزی
| ||||||
| در دست احداث
| ||||||
|
| جاده ۵۶ شرق بطرف سلفچگان–قم–تهران غرب بطرف اراک | |||||
|
| فرودگاه اراک اراک
| |||||
|
|   جاده ۴۷شمال بطرف فرمهین–کمیجان جنوب بطرف اراک | |||||
|
| مرزیجران اراک
| |||||
|
| جاده ۵۶ غرب بطرف اراک شرق بطرف مهاجران–بروجرد–ملایر | |||||
| در دست احداث
| ||||||
| استان مرکزی استان لرستان
| ||||||
| در دست احداث
| ||||||
| جاده ۵۶ شمال بطرف اراک-تهران جنوب بطرف بروجرد-خرم‌آباد | |||||
| دهکرد
| |||||
| ایستگاه عوارضی بروجرد
| ||||||
|   جاده ۳۷شمال بطرف بروجرد-تهران جنوب بطرف چالانچولان-خرم‌آباد | |||||
 تونل پونه
| ||||||
| ایستگاه عوارضی شمالی خرم‌آباد
| ||||||
| جاده ۳۷ شمال بطرف اراک-تهران جنوب بطرف خرم‌آباد-اهواز | |||||
| در دست احداث
| ||||||
| جاده ۳۷
| |||||
| در دست احداث
| ||||||
| جاده ۳۷ شمال بطرف خرم‌آباد-تهران جنوب بطرف پلدختر-اهواز | |||||
| ایستگاه عوارضی جنوبی خرم‌آباد
| ||||||
| ایستگاه خدمات پل زال
| ||||||
| ایستگاه عوارضی پل زال
| ||||||
| جاده ۳۷ شمال بطرف پلدختر–خرم‌آباد-تهران جنوب بطرف اندیمشک | |||||
| استان لرستان استان خوزستان
| ||||||
| جاده ۳۷ شمال بطرف پلدختر-تهران جنوب بطرف اندیمشک–دزفول–اهواز | |||||
| در دست احداث
| ||||||
|   جاده ۸۶شرق بطرف امیدیه–رامهرمز بزرگراه مدرسبطرف اهواز بزرگراه کنارگذر شمال شرقی اهوازکمربندی جنوبی اهواز | |||||
| ایستگاه عوارضی اهواز
| ||||||
| ایستگاه خدمات کارون
| ||||||
| شهرک چمران
| |||||
|   جاده ۹۶ (بزرگراه کنارگذر بندر ماهشهر)
| |||||
|
| جاده ۹۶ شرق بطرف بندر ماهشهر–امیدیه–رامشیر–بوشهر غرب بطرف بندر امام خمینی–آبادان | |||||
| از جنوب به شمال
| ||||||
آزادراه پردیس-تهران
| از شرق به غرب
| ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
| آزادراه کنارگذر جنوبی بومهن
| |||||
|
|   جاده ۷۷شرق بطرف بومهن غرب بطرف جاجرود  بلوار خلیج پارسپردیس-مرکز شهر اصطلک
| |||||
| پردیس
| ||||||
| ایستگاه عوارضی پردیس
| ||||||
| جاده ۷۷ شرق بطرف بومهن غرب بطرف جاجرود | |||||
| جاده ۷۷ شرق بطرف پردیس غرب بطرف تهران | |||||
| بزرگراه بابایی
| |||||
| از غرب به شرق
| ||||||
نگارخانه
منابع
- ↑ «آزاد راه خرم‌آباد-پل زال افتتاح شد». جام جم آنلاین. ۱۱ آبان ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۱۵ آبان ۱۳۸۹.
- ↑ «ویژگی‌های آزاد راه خرم‌آباد پل زال». پایگاه اطلاع‌رسانی دولت. ۱۱ آبان ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۱۵ آبان ۱۳۸۹.
- ↑ افتتاح آزادراه خرم‌آباد - پل زال بایگانی‌شده در ۲۵ فوریه ۲۰۲۱ توسط Wayback Machine روزنامه ایران
- ↑ «خسارات آزاد راه "خرم زال" به طبیعت لرستان باید جبران شود». خبرگزاری مهر. ۱۴ آبان ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۱۵ آبان ۱۳۸۹.
- ↑ «آزاد راه خرم‌آباد- پل زال توسط رئیس‌جمهور افتتاح شد». همشهری آنلاین. ۱۱ آبان ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۱۵ آبان ۱۳۸۹.
- ↑ «آزاد راه اراک-خرم‌آباد به نام شهید محمد بروجردی نامگذاری می‌شود». ایسنا استان لرستان. ۱۶ دی ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۵ خرداد ۱۴۰۱.
- ↑ «افتتاح آزادراه شهید محمد بروجردی خرم آباد- بروجرد». فرمانداری بروجرد. دریافت‌شده در ۲۵ خرداد ۱۴۰۱.
- ↑ «آزادراه خرم‌آباد- بروجرد افتتاح شد». تسنیم. ۱۱ مرداد ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۵ خرداد ۱۴۰۱.