ژوبرژوبر، پیرـ آمده امیلین ـ پروب، خاورشناس فرانسوی و سفیر ناپلئون بناپارت در ایران و عثمانی بوده. ۱ - تاریخ ولادتوی در ۱۱۹۳/۱۷۷۹ در شهر اکس ـ آن ـ پرووانس به دنیا آمد. ۲ - تحصیلات و شغلتحصیلات ابتدایی را در زادگاهش به پایان رساند. در ۱۲۰۷/۱۷۹۳، با شدت گرفتن ناآرامیها در پی انقلاب فرانسه، با خانواده اش به پاریس رفت. در آنجا به سبب بیکاری پدرش، که وکیل مجلس و از سوی انقلابیون تحت تعقیب بود، همراه و برادرش ناگزیر در چاپخانه‌ای مشغول به کار شد. ۳ - مترجم سفارتژوبر پس از ناکامی در گذراندن امتحان ورودی مدرسۀ پلی تکنیک، در کلاسهای ترکی و عربی و فارسی مدرسۀ زبانهای شرقی شرکت کرد و به سبب پیشرفت و علاقه اش در این رشته، توجه استادانش، از جمله لانگلس و سیلوستر دو ساسی، را به خود جلب کرد و قرار شد به عنوان مترجم به سفارت فرانسه در قسطنطنیه اعزام گردد، لیکن به تصمیم وانتور، کنسول پیشین فرانسه در قاهره، در ۱۲۰۳/۱۷۸۹ برای مترجمی به همراه لشکریان ناپلئون به مصر رفت. [۱]
مسافرت به ارمنستان و ایران، ژوبر، مقدمه مصاحب، ص۱ـ۲
[۲]
مسافرت به ارمنستان و ایران، ژوبر، مقدمه مصاحب، ص۲ـ۷
.۴ - جانشین وانتوربا درگذشت وانتور، ژوبر جانشین او شد و خدمات مهمی کرد. پس از یک سال اقامت در مصر، به فرانسه بازگشت و در مدرسۀ زبانهای شرقی به تدریس ترکی پرداخت و در وزارت امور خارجه به ترجمه مشغول شد. [۳]
مسافرت به ارمنستان و ایران، ژوبر، مقدمۀ مصاحب، ص۸.
[۴]
مسافرت به ارمنستان و ایران، ژوبر، مقدمۀ مصاحب، ص۱۳.
۵ - سفر به مصر و سوریهدر ۱۲۱۶/۱۸۰۱، به همراه ژنرال سباستیانی، برای انعقاد قراردادهای بازرگانی، به مصر و سوریه رفت. [۵]
مسافرت به ارمنستان و ایران، ژوبر، مقدمۀ مصاحب، ص۱۸۰
در عکا با جزارپاشا (حاکم آنجا که به بی رحمی مشهور بود و در مقابل محاصرۀ سال ۱۲۱۴/۱۷۹۹ ناپلئون، از شهر دفاع کرده بود) به مذاکره پرداخت و توانست رضایت او را برای رفت و آمد تاجران فرانسوی به این شهر به دست آورد. [۶]
مسافرت به ارمنستان و ایران، ژوبر، مقدمۀ مصاحب، ص۱۸۰ـ۱۸۴
۶ - سفر به ایراندر ۱۲۲۱/۱۸۰۶، وی محرمانه و برای برانگیختن دربار ایران برضد اتحاد انگلستان و روسیه و عثمانی، از سوی ناپلئون عازم ایران شد، اما در بایزید (در شمال شرقی ترکیه) محمودپاشا او را اسیر و حدود هشت ماه در سیاه چالی زندانی کرد، تا اینکه با وساطت دربار ایران، آزاد و راهی ایران شد [۷]
مسافرت به ارمنستان و ایران، ژوبر، مقدمۀ مصاحب، ص۳.
[۸]
مسافرت به ارمنستان و ایران، ژوبر، مقدمۀ مصاحب، ص۳۹ـ۴۳.
[۹]
مسافرت به ارمنستان و ایران، ژوبر، مقدمۀ مصاحب، ص ۳۷۱.
[۱۰]
مسافرت به ارمنستان و ایران، ژوبر، مقدمۀ مصاحب، ص۴۱۲.
وی در تبریز با عباس میرزا و در تهران با فتح علیشاه قاجار ملاقات نمود. سپس ایران به اروپا بازگشت. [۱۱]
مسافرت به ارمنستان و ایران، ژوبر، مقدمۀ مصاحب، ص۱۵۹ـ۱۶۰.
[۱۲]
مسافرت به ارمنستان و ایران، ژوبر، مقدمۀ مصاحب، ۱۷۰ـ۱۷۸.
[۱۳]
مسافرت به ارمنستان و ایران، ژوبر، مقدمۀ مصاحب، ۲۲۱ـ۲۲۶.
۷ - ملقب به شوالیهدر ۱۲۲۲/۱۸۰۷ نشان لژیون دونور گرفت و به شوالیه ملقب شد. وی با نوشتن خاطرات سفرهای خود به شرق شهرتی یافت و در حکومت صد روزۀ ناپلئون، در سفارت فرانسه در قسطنطنیه بود. پس از شکست ناپلئون در واترلو، ژوبر به فرانسه بازگشت و به سبب طرفداری اش از ناپلئون، مشاغلش را از دست داد و حتی مدتی مخفیانه زندگی کرد. ۸ - سفر به قفقاز و چیندر ۱۲۳۳/۱۸۱۸ برای امور تجاری به قفقاز و چین رفت و پس از بازگشت به فرانسه، به تدریج مقامهای از دست رفته اش را به دست آورد. در پی جنگ روسیه و عثمانی (۱۲۴۴ـ۱۲۴۵/ ۱۸۲۸ـ۱۸۲۹) و انعقاد پیمان آدریانوپل نیز ژوبر نقش فعالی داشت. [۱۴]
مسافرت به ارمنستان و ایران، ژوبر، مقدمۀ مصاحب، ص۲۱ـ۲۶
پس از آن، بیشتر به کارهای پژوهشی پرداخت.۹ - آثار ژوبرمشهورترین اثر وی شرح سفرش به شرق است که مسافرت به ارمنستان و ایران نام دارد و توصیف بسیار جالبی از وضع دربار و سرزمین ایران به دست می‌دهد. او آداب و رسوم ایرانیان و عثمانیها را مقایسه کرده و دربارۀ قشون و تجارت و راههای ایران اطلاعات سودمندی داده است. [۱۵]
مسافرت به ارمنستان و ایران، ژوبر، مقدمۀ مصاحب، ص۲۲۴.
[۱۶]
مسافرت به ارمنستان و ایران، ژوبر، مقدمۀ مصاحب، ۲۵۰.
[۱۷]
مسافرت به ارمنستان و ایران، ژوبر، مقدمۀ مصاحب، ۲۶۴.
[۱۸]
مسافرت به ارمنستان و ایران، ژوبر، مقدمۀ مصاحب، ۲۷۴.
[۱۹]
مسافرت به ارمنستان و ایران، ژوبر، مقدمۀ مصاحب، ۲۸۲.
[۲۰]
مسافرت به ارمنستان و ایران، ژوبر، مقدمۀ مصاحب ۳۱۳ـ۳۱۴.
از این اثر سه ترجمه در دست است: از محمود هدایت در ۱۳۲۲، محمود مصاحب و علیقلی اعتماد مقدم، که در ۱۳۴۷ش هر دو ترجمه در تهران به چاپ رسیده است. سفرنامۀ ژوبر دو ضمیمه دارد: یکی >نگاهی به گیلان و مازندران< [۲۱]
مسافرت به ارمنستان و ایران، ژوبر، مقدمۀ مصاحب، ص۴۱۷ـ۴۶۵.
و دیگری >یادداشتهای لاپی فرمانده سواره نظام< [۲۲]
مسافرت به ارمنستان و ایران، ژوبر، مقدمۀ مصاحب، ص۴۶۵ـ۴۷۰.
، که علینقی اعتمادمقدم این بخش را ترجمه کرده است.در ۱۲۴۰/۱۸۲۵ ژوبر > اصول دستور زبان ترکی< و اظهارنظر دربارۀ یک نسخه خطی ترکی اویغوری، و در 1241/1826 >مسافرت از اورنبورگ به بخارا< را نوشت. در 1242/1827، خلاصه‌ای از متن بختیارنامه را از روی نسخۀ خطی اویغوری منتشر کرد [۲۳]
مسافرت به ارمنستان و ایران، ژوبر، مقدمۀ مصاحب، ص۳۱ـ۳۲.
سپس به ترجمۀ جغرافیای ادریسی یا نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق پرداخت که پس از هشت سال کار، در دو مجلد در پاریس (۱۲۵۲-۱۲۵۶/۱۸۳۶ـ۱۸۴۰) منتشر شد. ژوبر با بسیاری از زبانهای شرق آشنایی داشت و افزون بر فارسی و عربی و ترکی، اویغوری و بربری نیز می‌دانست و مقالات گوناگونی از او در نشریات انجمن آسیایی چاپ شده است. [۲۴]
مسافرت به ارمنستان و ایران، ژوبر، مقدمۀ مصاحب، ص۳۳ـ۳۴.
۱۰ - تاریخ وفاتوی در ۱۲۶۳/۱۸۴۷، پس از یک دوره کوتاه بیماری، درگذشت. ۱۱ - منابع(۱) پ. ام. ژوبر، مسافرت به ارمنستان و ایران، ترجمۀ محمود مصاحب، تهران ۱۳۴۷ش. (۲) P. Amédéc Jaubert، voyage en Arménie et en Perse، Paris ۱۸۲۱. ۱۲ - پانویس
۱۳ - منبعدانشنامه جهان اسلام، برگرفته از مقاله «ژوبر». رده‌های این صفحه : مقالات دانشنامه جهان اسلام
|