مشاهداتمشاهدات، یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به‌معنای قضایای حاصل از حواس ظاهری یا باطنی است. ۱ - توضیح اصطلاحمشاهدات، از اقسام قضایای یقینی بدیهی است که عقل به سبب حواس ظاهری یا حواس باطنی بدان حکم می‌کند. در مشاهدات به مجرد تصور موضوع و محمول آن‌ها، یقین به حکم پیدا نمی‌شود بلکه محتاج به مساعدت و معاونت "حس" است. ۲ - انواع حسحس بر دو نوع است: حس ظاهر و حس باطن. حس ظاهر شامل پنج قسم است: بینایی، شنوایی، چشایی، بویایی و بساوایی یا لامسه. ۳ - حسیاتقضایای یقینی که از طریق حواس ظاهره بدست می‌آید بنام حسیات نامیده می‌شود. مانند: خورشید نورانی است. نخستین آگاهی که برای انسان حاصل می‌شود، همین آگاهی‌های حسی است. [۲]
مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۲۵۹.
[۳]
خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۱۹۷.
۴ - وجدانیاتو قضایای یقینی که از طریق حواس باطن به دست می‌آید به نام وجدانیات نامیده می‌شود مانند: ما فکر داریم، ترس داریم…. [۵]
قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۶۶.
۵ - مستندات مقالهدر تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • مظفر، محمدرضا، المنطق. • خوانساری، محمد، منطق صوری. • خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس. • مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد. • قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه. ۶ - پانویس
۷ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «مشاهدات»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۴/۱۶. رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی | اقسام قضایا | تصدیقات بدیهی | قضایای یقینی | مقدمات برهان | مواد قیاس
|