جمح (مفردات‌نهج‌البلاغه)جَمَح (به فتح جیم) جُمُوح یا جُمَاح یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای رفتن با شتاب یا سرکشی اسب که حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص زبان انسان، دنیا و ... از این واژه استفاده نموده است. ۱ - مفهومشناسیجَمَح (به فتح جیم) یا جُمُوح یا جُمَاح به معنای رفتن با شتاب یا سرکشی اسب آمده است. راغب در مفردات آورده است: «اصل آن در اسب است که تند رفتن و شتابش در حدی است که راکب نتواند بازش دارد.» ۲ - کاربردهاامام (صلوات‌الله‌علیه) درباره زبان انسان فرموده‌اند: «و اجعلوا اللسان واحدا و لیخزن الرجل لسانه فانّ هذا اللسان جموح بصاحبه؛ زبان خود را یکی کنید، هر کس زبان خویش را حفظ کند که این زبان نسبت به صاحب خود سرکش است.» امام (علیه‌السلام) درباره‌ی دنیا نیز فرموده است: «الجامحة الحرون؛ یعنی سرکش است و اگر رفتن بخواهی توقف می‌کند.» منظور از «جمحات» در نامه ۵۳، سرکشی‌های نفس است. همچنین مقصود از «جموح الدهر» در نامه ۳۱، سرکشی روزگار است. ۳ - پانویس۴ - منبعقرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جمح»، ص۲۲۸. رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نهج البلاغه
|