ثار (مفردات‌نهج‌البلاغه)ثار (به فتح ثاء) یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای خونخواهی و انتقام گیرنده، که حضرت علی (علیه‌السلام) در تهدید بنی امیّه و سرزنش اصحاب خود از این واژه استفاده نموده است. ۱ - مفهومشناسیثار (به فتح ثاء) با همزه به معنای خونخواهی و انتقام گیرنده آمده است. چنان‌که در معنای این واژه آمده است: «ثار القتیل: طلب بدمه.» ۲ - کاربردهاامام (صلوات‌الله‌علیه) در تهدیدی خطاب به بنی امیه فرموده است: «الا و ان لکل دم ثائرا و لکل حق طالبا و ان الثائر فی دمائنا کالحاکم فی حق نفسه و هو الله الذی لا یعجزه من طلب و لا یفوته من هرب؛ بدانید هر خونی را خونخواهی هست و هر حقی را طالبی، خونخواه و انتقام گیرنده ما، مانند کسی است که در حق خود حکم می‌کند (و مانعی در حکم وی وجود ندارد) و آن خداست، خدایی که طالبی او را عاجز نتواند کرد و فرار کننده‌ای از چنگ او بدر نخواهد رفت.» ابن ابی الحدید در شرح این کلام می‌نویسد: «گویا اشاره است به قتل حسین (علیه‌السّلام) و اهل بیتش و گویی آن حضرت (علیه‌السلام) آن واقعه را آشکارا می‌دیده و روی آن سخن فرموده است.» امام (علیه‌السلام) در بیانی دیگر در مذمت اصحاب خویش فرموده‌اند: «فما یدرک بکم ثار و لا یبلغ بکم مرام.» که منظور از «ثار» خونخواهی و انتقام است. همچنین در نامه‌ای خطاب به معاویه می‌نویسد: «و زعمت انک جئت ثائرا بدم عثمان و لقد علمت حیث وقع دم عثمان فاطلبه من هناک ان کنت طالبا.» ۳ - تعداد کاربرداین واژه چهار بار در «نهج البلاغه» آمده است. ۴ - پانویس۵ - منبعقرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ثأر»، ص۱۸۱. |