زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

تتمیم





تتمیم، افزودن عبارتی به یک کلام تام به قصد مبالغه یا احتراز یا احتیاط است.


۱ - تعریف



«تتمیم» یعنی افزودن کلمه یا جمله‌ای به سخنی کامل، تا بر زیبایی معنای آن بیفزاید. تتمیم را برای مبالغه، احتراز یا احتیاط به کار می‌گیرند؛

۱.۱ - مثال اول


(ویطعمون الطعام علی حبه مسکینا ویتیما واسیرا)؛ "و به (پاس) دوستی (خدا) بینوا و یتیم و اسیر را خوراک می‌دادند"،

۱.۲ - مثال دوم


(... وآتی المال علی حبه...) ؛ "و مال (خود) را با وجود دوست داشتنش".
در این دو آیه، «علی حبه» برای تتمیم آمده است، و ضمیر «ها» به طعام برمی گردد.

۱.۳ - مثال سوم


(ومن یعمل من الصالحات من ذکر او انثی وهو مؤمن فاولئک یدخلون الجنة...) ؛ "و کسانی که کارهای شایسته کنند چه مرد باشند یا آن در حالی که مؤمن باشند آنان داخل بهشت می‌شوند". در این آیه، «وهو مؤمن» تتمیم است.
[۷] معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۵، ص۴۰۲.


۲ - پانویس


 
۱. دهر/سوره۷۶، آیه۸.    
۲. بقره/سوره۲، آیه۱۷۷.    
۳. نساء/سوره۴، آیه۱۲۴.    
۴. زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۳، ص۷۰.    
۵. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۲۸۴.    
۶. باقلانی، محمد بن طیب، ۳۳۸ - ۴۰۳ق، اعجازالقرآن، ص۹۵.    
۷. معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۵، ص۴۰۲.
۸. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۲۵۲.    


۳ - منبع



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «تتمیم».    



آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.