بهیمه (مفردات‌نهج‌البلاغه)بَهِیمَة (به فتح باء) یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای زبان بسته می‌باشد که حضرت علی (علیه‌السلام) در جریان فتح بصره، دعای استسقا و ... از این واژه استفاده نموده است. ۱ - مفهومشناسیبَهِیمَة (به فتح باء) به معنای زبان بسته آمده است. چنان‌که راغب در مفردات آورده است: «بهیمه» آن است که نطق ندارد و در صوت او ابهام است و در عرف به غیر درندگان و طیور گفته می‌شود. در مجمع البیان آن‌را چهارپا معنا کرده و از زجّاج نقل شده است که آن به هر حیوانی است که عقل ندارد، گفته می‌شود؛ که این نظر ترجیح دارد. گویی منظور از استعمال این کلمه اشاره به نافهمی و یا انسان نفهم است. ۲ - کاربردهاامام (صلوات‌الله‌علیه) پس از فتح بصره در ملامت اهل آن، چنین فرموده است: «کنتم جند المراة و اتباع البهیمة رغا فاجبتم و عقر فهربتم، اخلاقکم دقاق و عهدکم شقاق؛ لشکر زن بودید، و پیروان حیوان زبان بسته وقتی که آن حیوان صدا کرد اجابتش کردید و چون کشته شد متفرق گشتید، اخلاقتان پست و پیمانتان اختلاف است.» منظور از «مراة» عایشه و از «بهیمه» شتر عایشه است. همچنین امام (علیه‌السلام) در دعای استسقاء می‌فرماید: «اللهم انّا خرجنا الیک من تحت الاستار و الاکنان و بعد عجیج البهائم و الولدان، راغبین فی رحمتک.» در مقام نصیحت نیز فرموده‌اند: «اتقوّا الله فی عباده و بلاده فانّکم مسئولون حتی عن البقاع و البهائم.» ۳ - تعداد کاربرداین واژه یازده بار در «نهج البلاغه» آمده است. ۴ - پانویس۵ - منبعقرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بهیمه»، ص۱۵۹. رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نهج البلاغه
|