انسولینانسولین، یکی از مباحث مطرح در روان‌شناسی فیزیولوژیک بوده و به معنای هورمونی است که موجب پیشبرد جذب، ذخیره و مصرف گلوکز شده و برای تنظیم سطح گلوکز ضروری است. در نبود انسولین مؤثر، هیپرگلیسمی (قند خون بالا) به وجود می‌آید، که به مرگ زودرس منجر می‌شود. این هورمون از سلول‌های جزیره‌ای پانکراس ترشح می‌شود. [۱]
پورمسعود، علی، بنیاد پاتوفیزیولوژیک، ص۳۴، تهران، حیان، ۱۳۷۶، چاپ اول.
۱ - پانکراسپانکراس، یک‌اندام پشت صفاقی است که بین دوازدهه و طحال قرار دارد. سلول‌های درون‌ریز پانکراس در دسته‌هایی که جزایر لانگرهانس نامیده می‌شوند، قرار می‌گیرند. این دسته‌ها دارای چهار سلول هستند، مهمترین و فراوان‌ترین آنها سلول‌های بتای تولید‌کننده انسولین می‌باشند. پس از صرف غذا، گلوکز از طریق مجرای معدی – روده‌ای وارد خون می‌شود، انسولین از پانکراس آزاد می‌شود تا جذب و مصرف گلوکز سلول‌ها را افزایش دهد و گلوکز خون را به سرعت در محدوده‌های کاملا کنترل‌شده حفظ کند. زمانی که سطح گلوکز خون پایین می‌افتد، ترشح انسولین به یاری هورمون دیگر پانکراس که گلوکاگون نامیده می‌شد، مهار می‌گردد. [۲]
ساندرز، س، دستگاه غدد درون‌ریز و تولید مثل، ص۱۱۹، ترجمه منصور ابراهیمی، قم، دانشگاه قم، ۱۳۸۶، چاپ اول.
۲ - اهمیتاهمیت عمده انسولین بعد از خوردن غذا است. هنگامی که فرد مواد قندی و شیرینی می‌خورد، سلول‌های بتای لوزالمعده تحریک می‌شوند و انسولین ترشح می‌کنند، سپس انسولین وارد جریان خون می‌شود. مقدار ترشح انسولین بستگی دارد به مقدار مواد قندی که فرد خورده است. بنابراین، قند خورده شده به کمک انسولین وارد سلول‌ها می‌شود و از تجمع گلوکز در جریان خون جلوگیری می‌شود تا قند خون همیشه طبیعی باقی بماند. هر گاه قند خون طبیعی شد، مقدار کمتری انسولین از لوزالمعده ترشح می‌شود. ۵۰ درصد از انسولین توسط کبد و مقدار زیادی از آن در کلیه متابولیزه می‌شود و لذا نارسایی این دو عضو بر مدت نیمه عمر آن می‌افزاید. [۳]
فیض، جواد، من و بیماری دیابت، تهران، ص۴، امیرکبیر، ۱۳۸۴، چاپ اول.
۳ - درمان دیابتدرمان با انسولین، قسمت اصلی درمان دیابت تیپ (دیابت تیپ A، دیابتی است که به طور اولیه به دلیل تخریب سلول‌های بتای لوزالعمده یا پانکراس ایجاد شده و باعث کتواسیدوز (کتواسیدوز دیابتی زمانی رخ می‌دهد که انسولین به‌اندازه کافی در بدن نباشد) می‌شود. این نوع دیابت به علت تخریب لوزالعمده توسط عوامل اتوایمیون و یا عوامل نامشخص، ایجاد می‌گردد.) می‌باشد. انسولین ابتدا توسط تکنولوژی DNA نوترکیبی DNA که به طور مصنوعی به سلول تزریق و باعث ایجاد تغییرات دلخواه در آن سلول می‌گردد. ساخته شد، لذا هم فرمول‌بندی شیمیایی شبیه به انسولین انسانی تنظیم شد و هم با تغییر انسولین انسانی، فارماکوکینتیک دارو بهبود یافت. ۴ - انواعانواع انسولین، بر اساس مدت و شروع اثر و زمان حداکثر عملکرد، تقسیم‌بندی می‌شوند. انسولین را می‌توان با سرنگ، قلم یا وسایل شبیه به قلم یا پمپ تجویز نمود. قلم‌های تزریق انسولین، تزریقات انسولین را تسهیل می‌کند و استفاده از این قلم‌ها، باید توصیه شود. بیماران، باید در ابتدا و به طور مداوم آموزش ببینند، این آموزش‌ها شامل مراقبت و استفاده از انسولین، تشخیص و درمان هیپوگلیسمی (قند خون پایین)، تنظیم مصرف غذا، فعالیت جسمانی و تست شخصی قند خون می‌باشد. رژیم انسولین برای هر شخصی باید به طور مجزا و بر اساس شیوه زندگی، رژیم غذایی، سن، بهداشت عمومی، انگیزه، خطر هیپوگلیسمی، کنترل شخصی و شرایط اقتصادی – اجتماعی تنظیم گردد. بعد از دوره‌ای که نیاز به انسولین کاهش می‌یابد با گذشت زمان، به علت تخریب بیشتر سلول‌های بتا، در کودکان و بزرگسالان مبتلا به دیابت تیپ A، نیاز به انسولین بیشتر می‌گردد. انسولین در سال ۱۹۲۱ کشف شد. [۴]
انجمن دیابت کانادا، راهنمای کاربردی دیابت، ص۹۴، ترجمه اصغر جعفری، قم، اجر، ۱۳۸۴، چاپ اول.
۵ - پانویس
۶ - منبع• سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «انسولین»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۹/۰۵/۱۱. |