اسف (مفردات‌نهج‌البلاغه)اسف یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای تأسف خوردن، اندوه، غضب و اندوهگین می‌باشد که در بیان امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) در موارد گوناگونی، با هر دو معنی بکار رفته است. ۱ - مفهومشناسیاسف به معنای اندوه و غضب است. در معنای آن، غضب شدید را نیز گفته‌اند. ۲ - کاربردهاهنگامی که سفیان بن عوف از طرف معاویه به شهر «انبار» شبیخون زد، امام علی (علیه‌السلام)، به یاران فرمود: «و هذا اخو غامد قد ورد خیله الانبار... فلو انّ امرء مسلما مات من بعد هذا اسفا ما کان به ملوما؛ این است مرد غامدی که سوارانش به شهر انبار وارد شده ... اگر کسی از این غصّه بمیرد ملامت شده نیست.» به حسنین (علیهماالسلام) می‌فرماید: «لا تاسفا علی شیء منها زوی عنکما؛ غصه نخورید به چیزی که از دنیا از دستتان رفته است.» ۳ - خشمگیناین واژه به معنای اندوهگين و خشمگين نیز آمده است. «فكم من مؤمّل ما لا يبلغه... آسفا لاهفا قد خسر الدنيا و الاخره و ذلك هو الخسران المبين؛ اى بسا آرزومندى كه به آرزوى خويش نمى‌رسد، اندوهگين و غضبناك است ناله مى‌كند، و در دنیا و آخرت به ضرر افتاده است.» ۴ - پانویس
۵ - منبع• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «اسف»، ص۵۰. |