زمان تقریبی مطالعه: 1 دقیقه
 

است





«است» یکی از ادات رابطه غیر زمانی در زبان فارسی است.


۱ - تعریف



یکی از رابطه‌های غیر زمانی «است» و مقابل آن «نیست» است.

۲ - توضیح اصطلاح



قضیه حملیه علاوه بر موضوع و محمول به جزء دیگری نیاز دارد تا بیان‌کننده نفی یا اثباتِ نسبت حکمیه باشد. آن جزء دیگر در فارسی، ادات «است» و «نیست» و در یونانی «استین» است که رابطه غیر زمانی نامیده می‌شود، زیرا محمول را به طور مطلق برای موضوع اثبات یا از آن سلب می‌کند و نسبت حکمیه را به زمان خاصی محدود نمی‌سازد، بر خلاف «بود» و «نبود» که رابطه زمانی‌اند و نسبت را به زمان گذشته بر می‌گردانند.
رابطه غیر زمانی در زبان عربی ممکن است حذف شود و در زبان فارسی اصیل حذف نمی‌شود. ابن‌سینا می‌گوید: «و قد یحذف ذلک فی لغات، کما یحذف تارة فی لغة العرب… و قد لا یمکن حذفه فی بعض اللغات کما فی الفارسیة الاصلیة…».
[۲] فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال‌المیزان، ص۴۴.
[۴] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۵۴.
[۵] خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۲۱.


۳ - پانویس


 
۱. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الاشارات و التنبیهات، ج۱، ص۱۷.    
۲. فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال‌المیزان، ص۴۴.
۳. سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة، ص۱۱۲.    
۴. مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۵۴.
۵. خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۲۱.


۴ - منبع



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «است»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۰/۳۰.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.