چشم بر هم زدن (قرآن)از چشم بر هم زدن که در واقع برای کاری که خیلی سریع انجام شود استفاده می‌شود، در قرآن برایش مثال زده است. ۱ - اقدام آصف در یک چشم بر هم زدنآصف بن برخیا، برای حاضر ساختن تخت بلقیس با یک چشم بر هم زدن، در برابر سلیمان علیه السلام اقدام کرد. قال یـایها الملؤا ایکم یاتینی بعرشها قبل ان یاتونی مسلمین• قال الذی عنده علم من الکتـب انا ءاتیک به قبل ان یرتد الیک طرفک فلما رءاه مستقرا عنده...(سلیمان) گفت: «ای بزرگان! کدام یک از شما تخت او را برای من می‌آورد پیش از آنکه به حال تسلیم نزد من آیند؟»•(امّا) کسی که دانشی از کتاب (آسمانی) داشت گفت: «پیش از آنکه چشم بر هم زنی، آن را نزد تو خواهم آورد!» و هنگامی که (سلیمان) آن (تخت) را نزد خود ثابت و پابرجا دید گفت: «این از فضل پروردگار من است، تا مرا آزمایش کند که آیا شکر او را بجا می‌آورم یا کفران می‌کنم؟! و هر کس شکر کند، به نفع خود شکر می‌کند؛ و هر کس کفران نماید (بزیان خویش نموده است، که) پروردگار من، غنیّ و کریم است!» (آن کس که تخت بلقیس را آورد، آصف بن برخیا وزیر حضرت سلیمان علیه‌السّلام بود.) [۱]
مجمع البیان، ج۷ - ۸، ص۳۴۹.
.۲ - احضار تخت بلقیسدر یک چشم بر هم زدن تخت او حاضر است ! سرانجام فرستادگان ملکه سبا هدایا و بساط خود را برچیدند و به سوى کشورشان بازگشتند و ماجرا را براى ملکه و اطرافیان او شرح دادند همچنین عظمت اعجازآمیز ملک سلیمان و دستگاهش را بیان داشتند که هر یک از اینها دلیلى بود بر اینکه او یک فرد عادى و پادشاه نیست، او به راستى فرستاده خدا است و حکومتش نیز یک حکومت الهى است . در اینجا براى آنها روشن شد که نه تنها قادر بر مقابله نظامى با او نیستند بلکه اگر فرضا بتوانند مقابله کنند به احتمال قوى مقابله با یک پیامبر پر قدرت الهی است . لذا ملکه سبا با عده اى از اشراف قومش تصمیم گرفتند به سوى سلیمان بیایند و شخصا این مساله مهم را بررسى کنند تا معلوم شود سلیمان چه آئینى دارد؟ امام خمینی با استناد به آیه (وَمَا اَمْرُنَا اِلَّا وَاحِدَةٌ کَلَمْحٍ بِالْبَصَرِ) معتقد است اول چیزی که از حضرت جمع الهی صادر و ظاهر شد، امر الهی بود که همان وجود عام منبسط است؛ بنابراین نخستین ظهور حضرت جمع و واحدیت، وجود عام منبسط است که حقیقتی واحد بسیط سریانی است که بر هیاکل همه موجودات خلقی منبسط است. در قرآن کریم به این حقیقت تحت عنوان «امر واحد الهی» یاد کرده است. امام خمینی در یک نگاه کلی همه مراتب تصرف در عوالم را قبض و بسط نفس می‌داند. و معتقد است اسم اعظم خداوند همان مقام احدیت جمع بسط و قبض است رحمانی است [۷]
خمینی، روح‌الله، تعلیقات علی شرح الفصوص الحکم و مصباح الانس، ص۱۶، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۴۱۰ قمری.
که در حال ظهور و بطون است. امام خمینی بر اساس نظریه ظهور و بطون بر این باور است از جانب بزرگان دین این مطلب مورد تایید که نزد آصف بن برخیا یک حرف از اسم اعظم بوده که با گفتن آن، زمین برایش شکافته شده و او تخت بلقیس را برگرفته و در نزد سلیمان حاضر کرد و سپس زمین در کمتر از یک چشم به‌هم‌زدن به حالت عادی خود برگشت. [۸]
خمینی، روح‌الله، تعلیقات علی شرح الفصوص الحکم و مصباح الانس، ص۱۹۲، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۴۱۰ قمری.
امام خمینی مسئله طی الارض را با اتحاد به نفس رحمانی و وجود منبسط می‌داند که همان تجلی اسم اعظم الهی است. و معتقد است مسئله حاضر و حاصل شدن تخت بلقیس از مشکل‌ترین مسائل عرفانی است که برای ابن‌عربی مشتبه شده و گمان کرده که فقط از طریق ایجاد و اعدام قابل تحقق و قابل‌فهم است و قدرت ولی الهی را که بهره‌ای از اسم اعظم دارد، مقید و محدود ساخته است. ایشان طبق کشف محمدی معتقد است قدرت ولی الهی مقید و محدود نیست و این کشف حاکی از تصرفاتی مثل صحت انتقال از مسافت‌های بسیار دور در کمتر از «ارتداد الطرف» و طرفةالعین است. [۹]
خمینی، روح‌الله، تعلیقات علی شرح الفصوص الحکم و مصباح الانس، ص۱۹۳، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۴۱۰ قمری.
۳ - تشبیه زمان وقوع قیامتزمان وقوع قیامت، را به یک چشم بر هم زدن تشبیه کرده اند. ... وما امر الساعة الا کلمح البصر او هو اقرب...غیب آسمانها و زمین، مخصوص خداست (و او همه را می‌داند)؛ و امر قیامت (بقدری نزدیک و آسان است) درست همانند چشم برهم زدن، و یا از آن هم نزدیکتر؛ چرا که خدا بر هر چیزی تواناست! . کوتاه سخن اینکه ساعت، یکى از غیب هاى آسمانها و زمین است و آیه شریفه یعنى آیه (و لله غیب السموات و الارض) ملکیت خداى را نسبت به خود این غیب اعلام فرموده نه ملکیتش نسبت به علم غیب را خلاصه نفرموده خدا علم غیب آسمانها و زمین را دارد بلکه فرموده غیب آسمانها و زمین را دارد، و از سیاق آیه استفاده مى شود که جمله (و لله غیب ...) توطئه و زمینه چینى است براى گفتن (و ما امر الساعة الا کلمح البصر ...) پس مى‌توان گفت که جمله مزبور بمنظور احتجاج آورده شده .مفاد اینکه فرمود: امر ساعت (قیامت) مانند چشم بر هم زدن یا نزدیکتر از آن است. ۴ - پانویس۵ - منبع• فرهنگ قرآن،مرکز فرهنگ و معارف قرآن،برگرفته از مقاله «چشم بر هم زدن» • دانشنامه امام خمینی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰ شمسی. |