نسخ شرایع گذشتهنسخ احکام موجود در شرایع پیشین را نسخ شرایع گذشته گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد. ۱ - تعریف نسخ شرایعنسخ شرایع گذشته، به معنای نسخ شریعت انبیای سلف تا زمان پیامبر خاتم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) توسط شریعت اسلام است. ۲ - اقول در نسخ شرایعدر این که آیا اسلام، شرایع گذشته را نسخ نموده است یا نه، میان علمای مذاهب اسلامی، به شرح زیر، اختلاف وجود دارد: ۱. عده‌ای معتقدند که فقط برخی از احکام شرایع گذشته در اسلام نسخ شده است و بقیه احکام شرایع گذشته در حق ما نافذ است؛ ۲. گروهی معتقدند شرایع گذشته به طور مطلق منسوخ شده است و نسخ نسبت به همه قوانین کلی و جزئی آن‌ها صادق است و در صورت موافقت حکمی از شرایع سابق با شریعت اسلام، حکم فعلی مماثل حکم پیشین محسوب می‌گردد، نه آن‌که دلیل بر استمرار حکم سابق باشد؛ ۳. برخی هم چون «غزالی» در «المستصفی» و «آمدی» در «الاحکام فی اصول الاحکام» معتقدند که اصل بر منسوخ بودن احکام شرایع سابق است، مگر آن‌که نصی بر بقای آن وجود داشته باشد؛ ۴. بعضی نیز معتقدند آن‌چه از احکام شرایع گذشته که در کتاب خدا و سنت رسول (صلی‌الله‌علیه‌وآله) به عنوان داستان نقل شده و دلیلی بر ثبوت یا عدم ثبوت آن در شرع اسلام وارد نشده است، برای ما نیز شریعت محسوب می شود و باید از آن‌ها پیروی کنیم و در غیر این صورت منسوخ می‌باشد. [۱]
جناتی، محمد ابراهیم، منابع اجتهاد (از دیدگاه مذاهب اسلامی)، ص ۳۸۴-۳۸۳.
[۲]
خلاف، عبدالوهاب، علم اصول الفقه و خلاصة التشریع الاسلامی، ص ۹۴-۹۳.
[۴]
زحیلی، وهبه، اصول الفقه الاسلامی، ج ۲، ص ۹۴۷.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوين توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، برگرفته از مقاله «نسخ شرایع». رده‌های این صفحه : نسخ
|