منظومة فی الرضاع و الارجوزة الرضاعیة و شرحها (کتاب)نام دیگر کتاب، " الارجوزة الرضاعیة و شرحها" بوده و مؤلف آن سید محمد بن صالح صدر الدین صدر جبل عاملی (م ۱۲۶۳ ق) می باشد. کتاب در مورد احکام شیر دادن نوشته شده است. ۱ - موضوع کتاباین کتاب مجموعه‌ای از شعرها و شرح آنها در موضوع شیر دادن و احکام آنها می‌باشد. مؤلف در ابتدا این مباحث را با شعر بیان نموده و سپس به شرح آن پرداخته است. آقا بزرگ تهرانی در سه جای الذریعة یعنی جلد ۱/ ۴۷۶، جلد ۹/ ۶۰۳، ج۱۱/ ۱۹۱ به آن اشاره نموده و از آن به «المنظومة و شرحها» تعبیر نموده است. از موضوعات مهمی که در فقه به آن توجه شده، مسئله رضاع (شیر دادن) و احکام آن می‌باشد که در اطراف آن نظریات و آراء مختلفی از فقهای بزرگ مطرح شده است. این مبحث گاهی در ضمن موسوعه‌های فقهی بیان شده و گاهی نیز کتابهای مستقلی در این موضوع نوشته شده است. ۲ - کتاب های مشابهدر الذریعة ج۱/ ۴۷، ۴۷۶،و جلد ۱۱ صفحات ۱۸۸ تا ۱۹۵ به عناوین رسالة فی الرضاع، و الرسالة الرضاعیة به بیش از ۵۰ کتاب اشاره شده است. در بین مؤلفین این آثار نام بزرگانی از فقهاء مثل آخوند خراسانی (م ۱۳۲۹ ق)، محمد تقی مجلسی (م ۱۰۷۰ ق)، محمد باقر مجلسی (م ۱۱۱۱ ق)، محقق کرکی (م ۹۴۰ ق)، شیخ حر عاملی (م ۱۱۰۴ ق)، شیخ مهدی بحرالعلوم (م ۱۲۱۲ ق) را می‌توان نام برد. ۳ - سبک کتابسبک کتاب آمیخته‌ای از فقه رساله‌ای و فقه استدلالی است که در آن به کتابهای فقهی همچون المقنع شیخ صدوق (م ۳۸۱ ق)، النهایة، المبسوط، الخلاف از شیخ طوسی (م ۴۶۰ ق)، السرائر ابن ادریس (م ۵۹۸ ق)، الشرایع محقق حلی (م ۶۷۶ ق)، ارشاد الاذهان، تحریر الاحکام، تذکرة الفقهاء به قواعد الاحکام، مختلف الشیعه علامه حلی (م ۷۲۶ ق)، اللمعة شهید اول (م ۸۷۶ ق)، روضة البهیة، شهید ثانی (م ۹۶۶ ق) استناد شده است. در بین این بزرگان، مؤلف بیش از همه از ریاض المسائل محقق ثانی (م ۹۴۰ ق) و کفایة الاحکام محقق سبزواری مطالبی را نقل و مورد بررسی قرار داده است. اگر چه مؤلف در این کتاب به آثار و تالیفاتش در اصول فقه ارجاع داده است اما این کتاب اولین اثر فقهی وی می‌باشد. ناشرین کتاب در مقدمه آن به شرح میرزا محمد تقی شیرازی (م ۱۳۳۸ ق) بر آن اشاره نموده‌اند اگر چه موفق به پیدا کردن آن در کتابخانه‌های ایران نشده‌اند اما در الذریعة ج۱/ ۴۷۶ به این شرح اشاره شده است و در ج۱۳/ ۷۱ آقا بزرگ تهرانی دربارۀ آن می‌نویسد: هو شرح مبسوط کبیر رایته فی مکتبته. ۴ - تاریخ تالیفاین کتاب در سال ۱۲۲۳ ق پایان یافته است. ۵ - نسخه‌های کتابدر الذریعة ج۱/ ۴۷۶ به نسخه‌ای از آن در کتابخانه علامه شیخ هادی آن کاشف الغطاء اشاره شده است. در چاپ کتاب موجود از چهار نسخه خطی استفاده شده که عبارتند از: ۱- نسخه مرحوم آیة الله حاج آقا حسین خادمی. این نسخه اصل در چاپ کتاب بوده و سایر نسخه‌ها با آن مقابله شده است و بعضی از حواشی مؤلف در آن قرار دارد. ۲- نسخه کتابخانه مجلس شورای اسلامی که با رمزش، مشخص شده است. ۳- نسخه کتابخانه مرحوم صفائی خراسانی که با رمز س مشخص شده است. ۴- نسخه کتابخانه حجة الاسلام سید محمد روضاتی که با رمز (ر) مشخص شده است. ۶ - تاریخ انتشارکتاب موجود در سال ۱۴۱۹ ق توسط موسسه انصاریان در انتشارات صدرا چاپ شده است. تحقیق و تصحیح آن توسط سید محمد علی خادمی انجام شده است که مرحوم آیة الله حاج آقا حسین خادمی او را به این کار تشویق کرده است. ۷ - پانویس۸ - منبعنرم افزار مجموعه جامع فقه اهل البیت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور). |