مقدمه صحتمقدمه صحت، مقدمه دخیل در صحت ذی المقدمه می باشد. ۱ - تعریفمقدمه صحت، مقدمه‌ای است که در اتصاف ذی المقدمه به صحت نقش دارد، مانند: طهارت که شرط صحت نماز است؛ یعنی نماز صحیح بدون آن محقق نمی‌شود. ۱.۱ - مقدمه صحت داخل در مقدمه واجبدر این که مقدمه صحت، در بحث مقدمه واجب داخل است یا نه، اختلاف وجود دارد؛ گروهی از اصولی‌ها ، هم چون مرحوم « صاحب کفایه » معتقدند مقدمه صحت، به مقدمه وجود برمی گردد و در محل نزاع داخل است، خواه الفاظ عبادات برای صحیح وضع شده باشد یا اعم از آن، زیرا بر فرض که نماز برای خصوص صحیح وضع شده باشد، می‌توان گفت: طهارت، مقدمه وجودی نماز است، گر چه مقدمه صحت آن نیز می‌باشد، زیرا موضوع له نماز، همان نماز صحیح است و طهارت علاوه بر این که شرط صحت آن است، شرط وجود آن نیز می‌باشد. هم چنین است اگر لفظ نماز برای صحیح و فاسد، هر دو، وضع شده باشد، زیرا بحث ما در مقدمه واجب است، و واجب ، یعنی آن چه که مورد امر قرار گرفته است، و امر نیز فقط به نماز صحیح تعلق می‌گیرد؛ بنابراین، در این مبنا نیز آن چه که واجب است نماز صحیح می‌باشد و طهارت، هم شرط صحت آن و هم شرط وجود آن است. در کتاب « کفایة الاصول » آمده است: «لا یخفی رجوع مقدمة الصحة الی مقدمة الوجود و لو علی القول بکون الاسامی موضوعة للاعم ضرورة ان الکلام فی مقدمة الواجب لا فی مقدمة المسمی باحدها...». [۱]
آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۱۱۷.
۱.۲ - از دیدگاه آقا ضیاءمرحوم « آقا ضیاء » معتقد است که مقدمه صحت، گاهی به مقدمه وجود (که داخل در محل نزاع است) و گاهی به مقدمه وجوب (که داخل در محل نزاع نیست) برمی گردد. مورد اول، مانند: طهارت برای نماز، که از مقدمات وجود می‌باشد، و مورد دوم، مانند: وقت نسبت به نماز، که پیش از آن وجوبی نیست ونماز پیش از وقت صحیح نمی‌باشد. [۲]
عراقی، ضیاء الدین، منهاج الاصول، ج۱، ص (۲۸۲-۲۸۱).
[۵]
محمدی، ابوالحسن، مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه، ص۲۱۳.
[۶]
شیرازی، محمد، الوصول الی کفایة الاصول، ج۲، ص۲۵.
[۱۰]
شهابی، محمود، تقریرات اصول، جزء ۲، ص۶۷.
[۱۱]
بروجردی، حسین، نهایة الاصول، ص۱۵۸.
[۱۲]
خمینی، مصطفی، تحریرات فی الاصول، ج۱، ص۴۱۷.
[۱۳]
ولایی، عیسی، فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، ص۳۳۹.
[۱۴]
ذهنی تهرانی، محمد جواد، تحریر الفصول، ج۲، ص۷۴۱.
[۱۵]
فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج۴، ص (۵۴۱-۵۳۹).
[۱۶]
فاضل لنکرانی، محمد، کفایة الاصول، ج۲، ص۱۸۲.
۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگ نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از « مقدمه صحت». رده‌های این صفحه : مقدمه
|