مقبره ورام بن ابی‌فراس نخعی حلیمقبره و زیارتگاه ورام بن ابی‌فراس، در محله تعیس شهر حله در کشور عراق، نزدیک مدرسه ابتدایی الزهرا قرار دارد. البته به تصریح مورخان، ورام بن ابی‌فراس در زادگاهش حله، از دنیا رفته و جنازه‌اش به کوفه منتقل شده و در آستان مقدس امیرمؤمنان (علیه‌السّلام)، به خاک سپرده شده است، بدین‌ترتیب، نمی‌توان برای زیارتگاه منسوب به وی در حله، صحت و اعتبار تاریخی قائل گردید. ۱ - معرفی اجمالیورّام بن ابی‌فراس، از علمای شیعه در قرن ششم هجری است. در منابع متاخر شیعه، او را از نسل مالک اشتر دانسته [۱]
بحرانی، یوسف بن احمد، لؤلؤة البحرین، ص۳۳۳.
و نسب وی را چنین ذکر کرده‌اند: «ورّام بن ابی‌فراس ورّام بن حمدان بن عیسی بن ابی‌النجم ابن ورّام بن حمدان بن خولان بن ابراهیم بن مالک اشتر نخعی.»اما بنا به تحقیق دکتر مصطفی جواد، نیاکان وی از قبیله جاوان، از کردهای موالی تیره بنی‌اشتر نخعی بودند و جد وی ابوالفتوح بن ورام جاوانی، در قیام مشهور ارسلان بساسیری، برای براندازی خلافت عباسی، شرکت نمود و با امیر نورالدوله دُبَیس بن منصور مَزیدی نیز همکاری داشت و در واقع، بعدها نسب آنها به مالک اشتر، ملحق گردید. (برای آگاهی بیشتر، ر. ک: [۴]
مصطفی جواد، جاوان القبیلة الکردیة المنسیة ومشاهیر الجاوانیین، ج۴، ص۸۹، المجمع العلمی العراقی.
[۵]
مصطفی جواد، جاوان القبیلة الکردیة المنسیة ومشاهیر الجاوانیین، ج۴، ص۹۴، المجمع العلمی العراقی.
[۶]
مصطفی جواد، جاوان القبیلة الکردیة المنسیة ومشاهیر الجاوانیین، ج۴، ص۱۱۵ - ۱۱۶، المجمع العلمی العراقی.
)شیخ ورام نیز ابتدا از رجال نظامی بود. اما خداوند به او توفیق توبه عطا کرد و او به زهد و عبادت و قرائت قرآن مجید و ادای نماز و روزه روی آورد و کم‌کم مورد توجه مردم قرار گرفت و بزرگان، به قصد تبرک جستن به وی، به دیدارش می‌رفتند. [۷]
ابن‌ساعی، علی بن انجب، تاریخ ابن الساعی، ص۲۶۴، الجزء التاسع.
به گفته سبط بن جوزی، خلیفه عباسی برای دیدار وی، به حله می‌رفت و اموالی را برای او می‌برد، اما او این اموال را قبول نمی‌کرد. [۸]
سبط بن جوزی، یوسف بن قیزاوغلی، مرآة الزمان فی تواریخ الاعیان، ج۲۲، ص۱۶۸.
شیخ ورّام، جد مادری سید بن طاووس بود. سید در کتاب فلاح السائل، درباره وی می‌گوید: «پدر بزرگ من، از جمله کسانی بود که به عمل آنها، اقتدا می‌شد. او وصیت کرد که در دهانش یک سنگ عقیق که بر آن اسامی ائمه (علیهم‌السّلام) حک شده بود، قرار دهند.» ۲ - توصیفاتشیخ منتجب‌الدین رازی، او را در شهر حله دیده و در فهرست خود، از وی با عنوان «امیر زاهد» و «فقیه صالح»، یاد کرده و نوشته است که او نزد «سدیدالدین محمود حمصی رازی»، قرائت کرد. مورخ بزرگ شیعه، ابن‌ابی‌طی نیز او را بسیار ستوده و برایش کراماتی نقل کرده است. ۳ - آثاراز شیخ ورّام، کتابی به نام تنبیه الخواطر و نزهة النواظر، بجا مانده است که به مجموعه ورّام نیز شناخته می‌شود. شهرت اصلی ورام نخعی میان علمای شیعه، بیشتر به دلیل تالیف همین کتاب، بوده است. موضوع این کتاب، موعظه‌های اخلاقی و ترغیب به زهد است و تاکنون چندین بار، از جمله در سال ۱۳۷۶ ه. ق، به کوشش علی‌اصغر حامد در تهران، منتشر شده است. ۴ - محل دفنشیخ ورّام نخعی، به تصریح مورخان، از جمله سبط بن جوزی و ابن‌ساعی، در سال ۶۰۵ ه. ق، در زادگاهش حله، از دنیا رفت و جنازه‌اش را به کوفه منتقل کردند و در آستان مقدس امیرمؤمنان (علیه‌السّلام)، به خاک سپردند. [۱۲]
سبط بن جوزی، یوسف بن قیزاوغلی، مرآة الزمان فی تواریخ الاعیان، ج۲۲، ص۱۶۸.
[۱۳]
ابن‌ساعی، علی بن انجب، تاریخ ابن الساعی، ص۲۶۴، الجزء التاسع.
بدین‌ترتیب، نمی‌توان برای زیارتگاه منسوب به وی در حله، صحت و اعتبار تاریخی قائل گردید.۵ - پانویس
۶ - منبعزیارتگاههای عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، برگرفته از مقاله «مقبره ورام بن ابی‌فراس نخعی حلی» ج۲، ص۷۹. رده‌های این صفحه : زیارتگاههای شیعیان در حله | مقبره علمای شیعه در حله
|