مؤسسات قرآنیمؤسسات قرآنی، مراکز مشتغل به فعالیت‌ها و خدمات قرآنی را می‌گویند. فهرست مندرجات۲ - تعریف ۳ - معرفی ۳.۱ - دارالقرآن الکریم ۳.۲ - دارالقرآن سازمان تبلیغات اسلامی ۳.۳ - رادیو قرآن ۳.۴ - موزه قرآن آستان قدس رضوی ۳.۵ - مرکز فرهنگ و معارف قرآن، وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم ۳.۶ - دانشکده‌های علوم قرآنی ۳.۷ - سیمای قرآن ۳.۸ - دفتر کتابنامه بزرگ قرآن کریم، وابسته به دانشگاه امام صادق علیه‌السّلام ۳.۹ - مرکز ترجمه قرآن مجید به زبان‌های خارجی ۳.۱۰ - دارالقرآن نیروی مقاومت بسیج ۳.۱۱ - چاپخانه اسوه و الهادی ۴ - پانویس ۵ - منبع ۱ - مقدمهنهادها و مؤسسات مختلفی در سراسر ایران - به ویژه پایتخت و شهرهای مذهبی مثل مشهد و قم - به فعالیت‌های قرآنی اشتغال دارند. دامنه فعالیت‌های قرآنی بسیار گسترده و شامل همه مواردی است که به نوعی خدمت به قرآن محسوب می‌شود؛ از چاپ و نشر و توزیع قرآن گرفته تا مراکز ویژه ترجمه یا تفسیر قرآن و مؤسسات ویژه تعلیم صوت و قرائت و تجوید و حفظ قرآن و حتی مراکز پیش دبستانی و مدارس قرآنی که در سال‌های اخیر بسیار رواج یافته و از آن‌ها استقبال گسترده شده است. ۲ - تعریفمقصود از مؤسسات قرآنی، نهاد‌ها و مراکزی است که فعالیت آن‌ها منحصر به امور قرآنی است یا وجه غالب و فعالیت اصلی آن‌ها در این زمینه است. ۳ - معرفیدر این جا به معرفی مختصر تعدادی از این مراکز می‌پردازیم: ۳.۱ - دارالقرآن الکریمدر سال ۱۳۵۲ در قم به همت آیت‌الله گلپایگانی رحمة‌الله‌علیه بنیان نهاده شد و به کار چاپ و نشر قرآن مجید ، ترجمه دقیق قرآن، بررسی اغلاط ترجمه‌های موجود و تصحیح آن‌ها، تشکیل موزه قرآن، گردآوری نسخه‌های خطی و چاپی قرآن، تشکیل کتابخانه تخصصی قرآن ، چاپ و توزیع کتاب‌های قرآنی، نشر مجله‌های رسالة القرآن، پیام قرآن و… پرداخته است. ترجمه گروهی قرآن کریم از مهم‌ترین برنامه‌های این نهاد است. ۳.۲ - دارالقرآن سازمان تبلیغات اسلامیدر سال ۱۳۶۱ش با هدف گسترش آموزه‌های قرآنی افتتاح شد و در کنار آن به امور تبلیغی مثل برگزاری مسابقات قرائت و حفظ آن، محافل انس با قرآن ، اعزام کاروان مربیان قرآن به جبهه‌ها (در زمان جنگ تحمیلی)، چاپ و انتشار جزوات آموزش قرائت قرآن ، اعزام قاریان به خارج از کشور و نظارت بر چاپ و نشر قرآن می‌پردازد. ۳.۳ - رادیو قرآندر سال ۱۳۶۲ با پیام حضرت امام خمینی رحمة‌الله‌علیه آغاز به کار کرد. مهم‌ترین فعالیت‌های رادیو قرآن ، در زمینه تشویق و ترغیب جوانان به حفظ و قرائت قران است. به همین منظور برنامه‌هایی همچون: دعوت از قاریان مصری، تفسیر موضوعی ، تلاوت مجلسی قاریان مشهور، آموزش ترتیل ، صرف و نحو قرآن، دانستنی‌های قرآن و پاسخ به سؤال‌های قرآنی اجرا می‌کند. ۳.۴ - موزه قرآن آستان قدس رضویاین موزه در سال ۱۳۶۴ گشایش یافت. قدیم‌ترین قرآن‌ها و مجموعه قرآن‌های بسیار نفیس را در این موزه می‌توان مشاهده کرد. ۳.۵ - مرکز فرهنگ و معارف قرآن، وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قماین مرکز در سال ۱۳۶۶ش با اهدافی همچون: نگارش تفسیر ترتیبی قرآن، ایجاد بانک معظم اطلاعات قرآنی، کتابخانه جامع تخصصی علوم و معارف قرآن، معجم موضوعی تفاسیر و کتاب‌های قرآنی، دا ئرة المعارف موضوعات و مفاهیم قرآن، فرهنگ موضوعی قرآن، تفسیر موضوعی جامع، نرم افزارهای قرآنی و فصلنامه‌های تخصصی قرآنی تاسیس شد. ۳.۶ - دانشکده‌های علوم قرآنیدر سال ۱۳۶۸ش با پیگیری سازمان اوقاف و امور خیریه و موافقت وزارت فرهنگ و آموزش عالی، نخستین دانشکده علوم قرآنی راه اندازی شد و هم اکنون شعبه‌های متعددی در سراسرکشور دارد. ۳.۷ - سیمای قرآناز سال ۱۳۶۹ش آغاز به کار کرده است و برنامه‌هایی همچون: تفسیر قرآن ، آشنایی با تفاسیر مهم، معرفی پایان نامه‌های کارشناسی ارشد درباره قرآن و حدیث ، گفت وگو با مؤلفان علوم قرآنی ، معرفی مراکز قرآنی، دانشکده‌ها و پژوهشگاه‌های قرآنی، گزارش مسابقات حفظ و قرائت قرآن، اجرای تواشیح و همخوانی تهیه و پخش می‌کند. ۳.۸ - دفتر کتابنامه بزرگ قرآن کریم، وابسته به دانشگاه امام صادق علیهالسّلامدرسال ۱۳۶۹ش افتتاح شد و هدف آن شناسایی و ثبت کلیه کتاب‌هایی مثل تفسیر ، ترجمه و علوم قرآنی است که از ابتداد تاکنون در سراسر جهان تالیف شده‌اند. ۳.۹ - مرکز ترجمه قرآن مجید به زبان‌های خارجیاین مرکز در سال ۱۳۷۳ش توسط سازمان اوقاف و امور خیریه با همکاری وزارت ارشاد اسلامی در شهر قم تاسیس شد. هدف این مرکز، ارائه ترجمه‌های صحیح و روان از قرآن به زبان‌های زنده دنیا و مقابله با ترجمه‌های غلط و تحریف شده است. ترجمه گروهی قرآن، انتشار مجله ترجمان وحی و تدوین کتابشناسی جامع ترجمه‌های فارسی موجود از قرآن نیز از فعالیت‌های این مرکز است. ۳.۱۰ - دارالقرآن نیروی مقاومت بسیجاز سال ۱۳۷۳ با هدف گسترش فرهنگ قرآنی و تقویت فعالیت‌های قرآنی در بسیج آغاز به کار کرده است. تربیت مربی روخوانی و روانخوانی و تجوید قرآن ، همایش‌های عظیم قرآنی و تشویق و حمایت از قاریان و حافظان قرآن از جمله فعالیت‌های این مجموعه بوده است. ۳.۱۱ - چاپخانه اسوه و الهادیعمدتا وظیفه چاپ و نشر قرآن در شکل‌های مختلف (با ترجمه و بدون ترجمه) و کتاب‌های قرآنی را بر عهده گرفته‌اند. [۱]
خرمشاهی، بهاء الدین، ۱۳۲۴ -، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، ج۱، ص۱۰۸۶.
[۲]
خرمشاهی، بهاء الدین، ۱۳۲۴ -، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، ج۱، ص۱۰۶۳.
[۳]
خرمشاهی، بهاء الدین، ۱۳۲۴ -، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، ج۱، ص۱۰۳۲.
[۴]
خرمشاهی، بهاء الدین، ۱۳۲۴ -، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، ج۱، ص(۱۰۲۹-۱۷۶).
[۵]
خرمشاهی، بهاء الدین، ۱۳۲۴ -، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، ج۱، ص۱۰۲۸.
[۶]
خرمشاهی، بهاء الدین، ۱۳۲۴ -، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، ج۱، ص۱۰۲۷.
[۷]
خرمشاهی، بهاء الدین، ۱۳۲۴ -، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، ج۲، ص(۲۱۷۰-۴۵).
[۸]
خرمشاهی، بهاء الدین، ۱۳۲۴ -، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، ج۲، ص(۲۰۳۵-۲۹۸).
[۹]
خرمشاهی، بهاء الدین، ۱۳۲۴ -، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، ج۲، ص(۲۰۳۳-۲۵۷).
[۱۰]
خرمشاهی، بهاء الدین، ۱۳۲۴ -، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، ج۲، ص(۱۳۵۴-۱۰).
[۱۱]
خرمشاهی، بهاء الدین، ۱۳۲۴ -، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، ج۲، ص۱۲۸۳.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «مؤسسات قرآنی». |