قطع شجرقطع شجر در اصطلاحات فقه نظامی به معنای بریدن درخت است. طبق روایات بریدن درخت در جنگ ممنوع است، مگر درختی که مانع پیروزی در جنگ می‌شود. ۱ - حکم قطع شجر در چنگبریدن درخت در جنگ ممنوع است، مگر درختی که مانع پیروزی در جنگ می‌شود؛ که از دیدگاه فقه اسلام بریدنش جایز است، به دلیل روایت مأثور از پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) : «... وَ لا تَقْطَعُوا شَجَراً الّا انْ تَضْطَرُّوا الَیْها...؛ هیچ درختی را قطع نکنید، مگر اینکه ناچار باشید.» ۲ - قطع شجر در غزوه بنینظیردر غزوه بنی‌نضیر زمانی که یهودیان درب دژهای خود را بسته و بر بالای بام‌ها با پرتاب تیر و سنگ در مقابل حمله سپاه اسلام مقاومت می‌کردند، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) دستور داد که نخل‌های آنان را قطع کنند و بسوزانند. ایشان دو نفر از یاران خود، ابولیلی مازنی و عبدالله بن سلام را مامور این کار کرد. ابولیلی مهم‌ترین نوع درختان خرما را قطع می‌کرد، ولی عبدالله بن سلام درخت‌های نر و کم بار را می‌برید. در این مورد از آن دو سؤال شد، ابولیلی گفت: قطع درختان گزیده برای یهود ناراحتی بیشتری ایجاد می‌کند و عبدالله بن سلام گفت: می‌دانم که خداوند اموال ایشان را نصیب پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) کرد، خواستم نوع بدی را قطع کرده باشم. نوعی درخت خرما که عجوه نامیده می‌شد بهترین منبع در آمد یهودیان بود. درباره اینکه قطع کردن درختان و رها کردن آنها هر دو، مورد رضایت خداوند است این آیه نازل شد: «ماقَطَعْتُمْ مِنْ‌لینَةٍ اوْ تَرَکْتُمُوها قائِمَةً عَلی‌اصُولِها فَبِاذْنِ‌اللَّهِ وَ لِیُخْزِیَ الْفاسِقینَ؛ آنچه از درختان خرما که در دیار بنی نضیر بریدید، یا باقی گذاردید، همگی به فرمان خداوند و صلاح مسلمانان و برای سرکوبی نابکاران متمرد بود.» ۳ - پانویس
۴ - منبع• جمعی از نویسندگان، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی، ص۱۰۱. |