قرینه صارفهبه قرینه خارج کننده لفظ از معنای حقیقی به معنای مجازی «قرینه صارفه» گفته می شود. ۱ - تعریفقرینه صارفه، مقابل قرینه معیّنه بوده و عبارت است از قرینه‌ای که کلام را از معنای حقیقی خود بر گردانده و بر معنای مجازی آن حمل می‌نماید؛ یعنی بیان گر این مطلب است که مراد جدی متکلم ، معنای مجازی کلام وی است نه معنای حقیقی آن. این قرینه را از آن رو صارفه می‌گویند که لفظ را از معنای حقیقی خود به معنای مجازی منصرف می‌کند، ۱.۱ - مثالمثل کلمه «اسد» در جمله «رایت اسدا» که بدون قرینه استعمال شده و بر حیوان درنده که معنای حقیقی آن است، دلالت می‌کند، ولی اگر قرینه‌ای به آن ضمیمه گردد و گفته شود: «رایت اسدا یرمی» در این صورت بر «مرد شجاع» که معنای مجازی آن است دلالت می‌کند و «یرمی» قرینه صارفه آن می‌باشد. [۱]
اصول فقه، رشاد، محمد، ص۱۶-۱۵.
[۲]
لغت‌نامه دهخدا، دهخدا، علی اکبر، ج۱۰، ص۱۵۴۷۶.
[۶]
ترمینولوژی حقوق، جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ص۵۴۳.
۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۳۱، برگرفته از مقاله «قرینه صارفه». رده‌های این صفحه : قرینه
|