زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

قاسم بن معن مسعودی





ابوعبدالله قاسم بن معن بن عبدالرحمان مسعودی (پس از ۱۰۰-۱۷۵ق)، مورخ، نسب‌شناس، شاعر، از اصحاب و یاران امام صادق (علیه‌السّلام) و از شاگردان بزرگ ابوحنیفه بود که برخی وی را حنفی مذهب و برخی امامی دانسته‌اند.


۱ - معرفی اجمالی



ابوعبدالله قاسم بن معن بن عبدالرحمان بن عبدالله بن مسعود کوفی مسعودی هذلی، بعد از سال ۱۰۰ق متولد شد و اهل کوفه بود. او از اصحاب و یاران امام صادق (علیه‌السّلام) بود و از ایشان و افرادی مانند عبدالملک بن عمیر، منصور بن معتمر، حسین بن عبدالله، هشام بن عروة و اعمش روایت نموده است. از شاگردان بزرگ ابوحنیفه در فقه بوده و ادبیات عرب را نزد محمد بن زیاد اعرابی آموخت.
او فردی مورخ، نسب‌شناس و شاعر بود.

۲ - شاگردان



روایتگرانی همچون خلاد بن خالد، مالک بن اسماعیل، معافی بن سلیمان، عبدالرحمان بن مهدی و عبدالله بن ولید از ایشان نقل روایت کرده‌اند. مسعودی مدتی از جانب مهدی عباسی (خلافت ۱۵۸-۱۶۹ق) متولی امر قضاوت در کوفه بود، ولی هیچ‌گاه از این منصب ارتزاق نکرد.

۳ - مذهب



برخی وی را حنفی مذهب، و برخی امامی دانسته‌اند.
[۱۲] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۲، ص۲۵.


۴ - تالیفات



کتاب‌های غریب المصنف، نوادر اللغة و کتاب النحو از آثار اوست. وی در سال ۱۷۵ق درگذشت.
[۱۹] استرآبادی، محمد بن علی، منهج المقال، ص۲۶۵.
[۲۳] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۲، ص۲۵.


۵ - پانویس


 
۱. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۸، ص۱۹۰.    
۲. ابن حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۷، ص۳۳۹.    
۳. شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۲۷۳.    
۴. مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۲۳، ص۴۴۹.    
۵. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۱، ص۲۹۷-۲۹۸.    
۶. ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۲۴۹.    
۷. اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۲۲.    
۸. مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۲۳، ص۴۵۰.    
۹. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۸، ص۱۹۱.    
۱۰. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۸۴.    
۱۱. قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۱، ص۴۱۲.    
۱۲. مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۲، ص۲۵.
۱۳. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۸۲۵.    
۱۴. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تقریب التهذیب، ص۴۵۲.    
۱۵. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۸۰.    
۱۶. قهپایی، عنایت‌الله، مجمع الرجال، ج۵، ص۵۲.    
۱۷. حلی، حسن بن علی، رجال ابن داوود، ص۱۵۴.    
۱۸. تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۸، ص۵۰۱.    
۱۹. استرآبادی، محمد بن علی، منهج المقال، ص۲۶۵.
۲۰. بخاری، محمد بن اسماعیل، التاریخ الکبیر، ج۷، ص۱۷۰.    
۲۱. ابن حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۷، ص۳۳۹.    
۲۲. خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ج۸، ص۳۳۸.    
۲۳. مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۲، ص۲۵.
۲۴. وکیع ضبی، محمد بن خلف، اخبار القضاة، ج۳، ص۱۴۲.    


۶ - منبع



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۶۲۳، برگرفته از مقاله «قاسم مسعودی».






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.