فقه العقود (کتاب)« فقه العقود» تأليف آية الله سید کاظم حسینی حائری در دو جلد به نگارش درآمده و موضوع آن فقه معاملات و احکام عقود و ايقاعات در معاملات است. اين كتاب توسط مجمع الفكر الإسلامى در قم به چاپ رسيده است. فهرست منابع در پاورقى و فهرست تفصيلى عناوين در پايان هر جلد درج شده است. ۱ - درباره مؤلفآيت الله سيد كاظم حسينى حائرى در سال ۱۳۱۷ شمسى در شهر کربلا ديده به جهان گشود . او در سن پنج سالگى در خدمت مادر خود به فراگيرى دانش پرداخت و پس از دو سال براى تحصيل علوم حوزوى تحت تعليم و تربيت پدر قرار گرفت و تمامى سطح را در نزد وى به پايان رساند. در سن هفده سالگى در درس خارج آية اللّه العظمى سید محمود شاهرودی حاضر شد و نزديك به هجده سال از درس فقه و اصول ايشان بهره برد. در همين بين با آية اللّه العظمى سید محمد باقر صدر آشنا شد و حدود چهارده سال در فقه و اصول، فلسفه و اقتصاد از محضر وى بهره برد. در جمادی الاولی سال ۱۳۹۴ قمرى از عراق به ایران مهاجرت كرد و تا كنون در حوزه علمیه قم بهتدريس خارج فقه و اصول اشتغال دارد . ۲ - ساختار براساس اقوال فقهاى معتبر و ادله قرآنى و روايى به بررسى احكام و ويژگى‌هاى عقود و ايقاعات پرداخته است. ۳ - گزارش محتوا ۳.۱ - فصل اولابتدا مفهوم ملكيت از ديدگاه برخى از علماى شيعه امامیه مانند مرحوم کمپانی ( آيت‌الله محمد حسين اصفهانى)، آیت الله ابوالقاسم خویی ، آية الله شهيد سید محمدباقر صدر و مصاديق مشكل ملكيت مانند ملكيت ذمه، ملكيت منافع و ديدگاه‌هاى برخى از فقها در اين باره بيان گرديده است. [۱]
فقه العقود، سيد كاظم حسينى حائرى، ج۱، ص ۱۳.
در قسمت بعدى به بحث درباره مالكيت اعيان( اشياء) و ملاك‌هاى اين مالكيت پرداخته شده و مراد از مال و محدوده آن، مشخص گرديده است. در ادامه نگارنده ضمن تبيين مفهوم حق در فقه شیعه ، آثار حق، فرق بين حق و حکم ، موارد اسقاط حق و كيفيت نقل و انتقال حق، تقسيم حق به حق عينى و حق شخصى، و حق ابتكار و حق سرقفلى را از لحاظ فقهى مورد تجزيه و تحليل قرار داده است. در بخش ديگر، به بحث درباره معاطات پرداخته شده و مقتضاى معاطات در نکاح و مسئله اصالة اللزوم در عقود تبيين گرديده است. [۲]
فقه العقود، سيد كاظم حسينى حائرى، ج۱، ص۱۹۷ .
۳.۲ - فصل دومدر فصل بعدى كتاب اركان و شرايط عقود در فقه شيعه كه از جمله آنها اراده جدى در انعقاد معامله است، و نگارنده فقدان چنين اراده‌اى را در تحقق عقد ، مانع تحقق آن مى‌داند، بيان گرديده است. وى همچنين وجود عيب در عين را مانع تحقق عقد مى‌داند و دلايل خود را در اين باره همراه با ديدگاه‌هاى فقهاى شيعه مورد تجزيه و تحليل قرار مى دهد. در جلد دوم، نگارنده شرايط صحت اراده در تحقق عقد را مورد بحث قرار داده و راضى بودن به نتيجه عقد، نداشتن اكراه در ضمن عقد و شرايط تنجيز عقد و ابراز كردن اراده جدى در انجام معامله را در ذيل همين بحث ارائه كرده است. شرايط متعاقدين عنوان بحث بعدى مى‌باشد كه در آن شرط بلوغ و رشد فكرى، داشتن ولايت و اذن در عقد و ملكيت از مهم‌ترين شروط تحقق عقد عنوان شده است. در همين راستا نگارنده به عقد فضولی و شرايط تحقق چنين عقدى اشاره نموده و موارد بطلان عقد بیع فضولی و مبناى كاشفيت در عقد فضولى را شرح داده و فروع فقهى مربوط به عقد فضولى را بيان مى‌كند. [۳]
فقه العقود، سيد كاظم حسينى حائرى، ج۱، ص۳۲۱ .
۳.۳ - فصل سومبررسى تبعات مربوط به مقبوض به عقد فاسد( گرفتن و رد و بدل كردن كالايى به وسيله عقد فاسد) و تجزيه و تحليل روايات و قواعد فقهى مربوط به آن، آخرين موضوع مورد اشاره در جلد دوم و پايانى كتاب است. [۴]
فقه العقود، سيد كاظم حسينى حائرى، ج۲، ص ۴۱۱.
۴ - پانویس
۵ - منبعنرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی رده‌های این صفحه : کتاب شناسی | کتب فقهی شیعه
|