ظن به واقعظن به احکام شرعی، ظن به واقع گفته می‌شود. ۱ - معنای ظن به واقعظن به واقع، مقابل ظن به طریق، و به معنای ظن به خود واقع احکام واقعی است؛ به بیان دیگر، به ظن، از این لحاظ که طریق به واقع است، نظر نمی شود، بلکه ارزش آن در کشف از واقع است. ۲ - کاربرد ظن به واقعاصطلاح "ظن به واقع" و "ظن به طریق" در بحث انسداد باب علم مطرح است؛ به این بیان که بر فرض تمام بودن " مقدمات انسداد " این بحث پیش می آید که آیا نتیجه مقدمات انسداد، حجیت ظن به واقع حکم واقعی است یا حجیت ظن به طریق و اسبابی که تعبداً مکلف را به واقع می رساند، و یا هر دو. ۳ - نتیجه حجیت ظن به واقعدر صورتی که نتیجه مقدمات دلیل انسداد، حجیت ظن به واقع باشد، اگر عادلی از راه خبر واحد که حجیت آن ظنی است از حرمت یا وجوب چیزی خبر داد، این خبر در صورتی حجت است که مکلف، به حکم وجوب یا حرمت ظن پیدا کند، ولی اگر فقط به حجیت خبر واحد عادل ظن پیدا کرد ولی ظن به حکم برای او حاصل نشد چنین ظنی اعتبار ندارد. [۲]
آخوندخراسانی، محمدکاظم بن حسین، کفایة الاصول المحشی، ج۳، ص۴۱۳.
[۴]
نائینی، محمد حسین، اجود التقریرات، ج۲، ص۱۴۲.
[۵]
انصاری، مرتضی بن محمدامین، فرائد الاصول، ج۱، ص۲۱۲.
[۶]
فاضل لنکرانی، محمد، ایضاح الکفایة، ج۴، ص۴۰۹.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «ظن به واقع». |