ضلالت و بت‌پرستی (قرآن)یکی از عوامل ضلالت که در آیات قرآن به آن اشاره شد، بت‌پرستی است. ۱ - عامل ضلالتبتپرستى، موجب گمراهى: ۱. «قُلْ إِنِّي نُهِيتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ قُلْ لا أَتَّبِعُ أَهْواءَكُمْ قَدْ ضَلَلْتُ إِذاً وَ ما أَنَا مِنَ الْمُهْتَدِينَ؛بگو: من از پرستش كسانى كه غير از خدا مى‌خوانيد، نهى شده‌ام. بگو: من از هوا و هوسهاى شما، پيروى نمى‌كنم؛ اگر چنين كنم، گمراه شده‌ام؛ و از هدایت‌یافتگان نخواهم بود.» ۲. «وَ إِذْ قالَ إِبْراهِيمُ لِأَبِيهِ آزَرَ أَ تَتَّخِذُ أَصْناماً آلِهَةً إِنِّي أَراكَ وَ قَوْمَكَ فِي ضَلالٍ مُبِينٍ؛(به خاطر بياوريد) هنگامى را كه ابراهیم به پدرش (سرپرستش كه در آن زمان عمويش بود) آزر گفت: آيا بتهايى را به عنوان معبود خود انتخاب مى‌كنى؟! به يقين تو و قومت را در گمراهى آشكارى مى‌بينم.» ۳. «وَ إِذْ قالَ إِبْراهِيمُ رَبِّ اجْعَلْ هَذَا الْبَلَدَ آمِناً وَ اجْنُبْنِي وَ بَنِيَّ أَنْ نَعْبُدَ الْأَصْنامَ • رَبِّ إِنَّهُنَّ أَضْلَلْنَ كَثِيراً مِنَ النَّاسِ ...؛به ياد آوريد زمانى را كه ابراهيم گفت: پروردگارا! اين شهر مکه را شهر امنى قرار ده؛ و من و فرزندانم را از پرستش بتها دور نگاه دار. پروردگارا! آنها (بتها) بسيارى از مردم را گمراه ساختند. هر كس از من پيروى كند از من است؛ و هر كس نافرمانى من كند، تو آمرزنده و مهربانى.» يعنى به سبب عبادت بتها، عدّه كثيرى گمراه شدند. ۴. «إِذْ قالَ لِأَبِيهِ وَ قَوْمِهِ ما هذِهِ التَّماثِيلُ الَّتِي أَنْتُمْ لَها عاكِفُونَ • قالُوا وَجَدْنا آباءَنا لَها عابِدِينَ • قالَ لَقَدْ كُنْتُمْ أَنْتُمْ وَ آباؤُكُمْ فِي ضَلالٍ مُبِينٍ؛آن هنگام كه به پدرش (سرپرستش كه در آن زمان عمويش آزر بود) و قوم او گفت: اين مجسمه‌ها ى بى‌روح چيست كه شما همواره آنها را پرستش مى‌كنيد؟! گفتند: ما پدران خود را يافتيم كه آنها را عبادت مى‌كنند. گفت: به يقين شما و پدرانتان، در گمراهى آشكارى بوده‌ايد.» ۵. «يَدْعُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا يَضُرُّهُ وَ ما لا يَنْفَعُهُ ذلِكَ هُوَ الضَّلالُ الْبَعِيدُ؛او جز خدا چيزى را مى‌خواند كه نه زيانى به او مى‌رساند، و نه سودى؛ اين همان گمراهىِ بسيار عميق است.» ۶. «إِنْ كادَ لَيُضِلُّنا عَنْ آلِهَتِنا لَوْ لا أَنْ صَبَرْنا عَلَيْها وَ سَوْفَ يَعْلَمُونَ حِينَ يَرَوْنَ الْعَذابَ مَنْ أَضَلُّ سَبِيلًا؛اگر ما بر پرستش معبودهايمان استقامت نمى‌كرديم، بيم آن مى‌رفت كه ما را گمراه سازد! امّا هنگامى كه عذاب الهی را ببينند، بزودى مى‌فهمند چه كسى گمراهتر بوده است!» ۷. «وَ بُرِّزَتِ الْجَحِيمُ لِلْغاوِينَ • وَ قِيلَ لَهُمْ أَيْنَ ما كُنْتُمْ تَعْبُدُونَ • مِنْ دُونِ اللَّهِ هَلْ يَنْصُرُونَكُمْ أَوْ يَنْتَصِرُونَ • فَكُبْكِبُوا فِيها هُمْ وَ الْغاوُونَ • وَ جُنُودُ إِبْلِيسَ أَجْمَعُونَ • قالُوا وَ هُمْ فِيها يَخْتَصِمُونَ • تَاللَّهِ إِنْ كُنَّا لَفِي ضَلالٍ مُبِينٍ • إِذْ نُسَوِّيكُمْ بِرَبِّ الْعالَمِينَ؛و دوزخ براى گمراهان آشكار مى‌گردد، و به آنان گفته مى‌شود: كجا هستند معبودانى كه آنها را پرستش مى‌كرديد، معبودهايى غير از خدا؟! آيا آنها شما را يارى مى‌كنند، يا كسى به يارى آنها مى‌آيد؟! پس همه آن معبودان با عابدانِ گمراه به دوزخ افكنده مى‌شوند؛ و همچنين همگى لشكريان ابليس. آنها در آن جا در حالى كه به مخاصمه برخاسته‌اند مى‌گويند: به خدا سوگند كه ما در گمراهى آشكارى بوديم، چون شما را با پروردگار جهانيان برابر مى‌شمرديم!» ۸. «أَ أَتَّخِذُ مِنْ دُونِهِ آلِهَةً إِنْ يُرِدْنِ الرَّحْمنُ بِضُرٍّ لا تُغْنِ عَنِّي شَفاعَتُهُمْ شَيْئاً وَ لا يُنْقِذُونِ • إِنِّي إِذاً لَفِي ضَلالٍ مُبِينٍ؛ آيا غير از او معبودانى را انتخاب كنم‌كه اگر خداوند رحمان بخواهد زيانى به من برساند، شفاعت آنها كمترين فايده‌اى براى من ندارد و مرا از مجازات او نجات نخواهند داد؟! اگر چنين كنم، در گمراهى آشكارى خواهم بود.» ۹. «وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنْ يَدْعُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ مَنْ لا يَسْتَجِيبُ لَهُ إِلى يَوْمِ الْقِيامَةِ وَ هُمْ عَنْ دُعائِهِمْ غافِلُونَ؛چه كسى گمراهتر است از آن كس كه معبودى غير خدا را مى‌خواند كه تا قيامت هم به او پاسخ نمى‌گويد و از خواندن آنها كاملًا غافل است؟! و صداى آنها را هيچ نمى‌شنود!» ۱۰. «وَ قالُوا لا تَذَرُنَّ آلِهَتَكُمْ وَ لا تَذَرُنَّ وَدًّا وَ لا سُواعاً وَ لا يَغُوثَ وَ يَعُوقَ وَ نَسْراً • وَ قَدْ أَضَلُّوا كَثِيراً وَ لا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا ضَلالًا؛ و گفتند: دست از معبودان خود برنداريد بخصوص بتهاى «ودّ»، «سُواع»، «يَغُوث»، «يعوق» و «نسر» را رها نكنيد. و آنها بسيارى را گمراه كردند. خداوندا، ستمکاران را جز گمراهى ميفزا!» ۲ - بازخواست از اضلال بتهاقیامت، صحنه بازخواست از اضلال بتها و معبودان باطل: ۱. «وَ يَوْمَ يَحْشُرُهُمْ وَ ما يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَقُولُ أَ أَنْتُمْ أَضْلَلْتُمْ عِبادِي هؤُلاءِ أَمْ هُمْ ضَلُّوا السَّبِيلَ؛به خاطر بياور روزى را كه همه آنان و آنچه را كه غير از خدا مى‌پرستند جمع مى‌كند، آنگاه به آنها مى‌گويد: آيا شما اين بندگان مرا گمراه كرديديا خودشان راه را گم كردند؟!» ۲. «وَ بُرِّزَتِ الْجَحِيمُ لِلْغاوِينَ • وَ قِيلَ لَهُمْ أَيْنَ ما كُنْتُمْ تَعْبُدُونَ؛ و دوزخ براى گمراهان آشكار مى‌گردد، و به آنان گفته مى‌شود: كجا هستند معبودانى كه آنها را پرستش مى‌كرديد» ۳ - عناوین مرتبطعوامل ضلالت (قرآن). ۴ - پانویس۵ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۹، ص۱۱۱، برگرفته از مقاله «عوامل ضلالت (بت‌پرستی)». |