زمان تقریبی مطالعه: 6 دقیقه
 

سید محمدجواد ذهنی تهرانی‌





سید محمدجواد ذهنی تهرانی (۱۳۲۶-۱۳۸۱ش)، عالم، فقیه، نویسنده، مدرس و مترجم شیعی در سده چهاردهم شمسی بود.
او در تهران و قم تحصیلات علوم دینی را نزد بزرگانی چون ابوالحسن شعرانی، سید محمدتقی خوانساری، سید احمد خوانساری، محمدعلی اراکی، سید محمدرضا گلپایگانی، سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی و دیگر بزرگان فرا گرفت. این عالم در تالیف و تدریس تخصص داشته و شاگردان بسیاری را تربیت کرد، همچنین بیش از ۱۷۰ جلد کتاب در ۴۴ عنوان تالیف کرده است.


۱ - ولادت و خاندان



آیت الله سید محمدجواد ذهنی تهرانی، روز هشتم اسفند سال ۱۳۲۶ش در یکی از محله‌های قدیمی تهران (میدان خراسان) به دنیا آمد.
پدرش، مرحوم سید علی ذکی، شغل اداری داشت. پدربزرگ‌اش مرحوم سید حبیب‌الله در بازار سید اسماعیل تهران به کسب و کار مشغول بود. او مردی نیکو نهاد، پیشگام در کارهای خیر و معتمد بازار و اهل محل به شمار می‌رفت. مادر ایشان، حاجیه خانم رفیعی، فرزند مرحوم حسینعلی رفیعی (از عابدان و زاهدان روزگار) بود که عمر خویش را به آموزش قرآن و برگزاری جلسات مذهبی برای بانوان می‌گذراند.

۲ - تحصیلات



سید محمدجواد دوره ابتدایی را در دبستان عاصمی به پایان رساند و برای ادامه تحصیل، به دبیرستان بهبهانی رفت. او در دبیرستان نیز دانش آموزی ممتاز به شمار می‌رفت و از نظر اخلاقی نیز نمونه و برجسته بود، به‌طوری‌که در آغاز جوانی، به دلیل علاقه‌اش به مسائل مذهبی، در مجالس و مواعظ مرحوم «حاجی شیخ مهدی معزالدوله» که در مسجد معزالدوله برگزار می‌شد شرکت می‌نمود.
وی به شوق تحصیل علوم دینی، در سال آخر دبیرستان، درس را رها کرد و دروس حوزوی را در مدارس علمیه تهران، زیر نظر استادانی بزرگ آغاز نمود و پس از به پایان رساندن دروس سطح، در سال ۱۳۵۱ش وارد حوزه علمیه قم گردید.

۳ - استادان سطح در تهران



۱- علامه ابوالحسن شعرانی؛
۲- شیخ حسین کنی؛
۳- سید محمدتقی خوانساری؛
۴- سید مهدی خلخالی.

۴ - استادان در قم



۱- سید احمد خوانساری؛
۲- محمدعلی اراکی؛
۳- سید محمدرضا گلپایگانی؛
۴- سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی؛
۵- حاج شیخ راضی تبریزی؛
۶- سید رسول موسوی تهرانی؛
۷- شیخ محمدتقی مجلسی.

۵ - تألیف و تدریس



تخصص سید محمدجواد ذهنی در تالیف و تدریس در زمینه فقه، اصول، علوم غریبه و ادبیات عرب بود. او همزمان با تحصیل و تالیف، تدریس را نیز آغاز نمود و در مدت بیش از ۳۵ سال در زمینه‌های مختلف، شاگردان بسیاری تربیت نمود. طلاب علوم دینی بیش از ۱۵ سال، از درس خارج فقه و اصول ایشان استفاده نمودند. وی در برخی از فصول تحصیلی، روزانه ۱۴ درس از مقدمات تا سطوح عالیه تدریس می‌کرد.

۶ - شاگردان



۱- محمدرضا کریمی؛
۲- موحدی کاشانی؛
۳- برادران ملکی اصفهانی؛
۴- سید مهدی طباطبایی، (پدر سید محمدحسین طباطبایی خردسالترین حافظ قرآن)؛
۵- سید اکبر طباطبایی؛
۶- سید محمد سجادی.

۷ - ویژگی‌ها



آیت الله ذهنی بسیار صبور، مؤدب، باوقار و شهرت گریز بود. مناعت طبع عجیبی داشت. پس از هجرت به قم، تا سالیان دراز در محله‌های مختلف اقامت گزید.
سال ۱۳۶۸ ش به اصرار اهالی و معتمدان محل، امامت جماعت مسجد حبیب‌الله بیگ (واقع در محله سیدان) را پذیرفت و همواره در رفع مشکلات مردم، به ویژه افراد نیازمند تلاش می‌کرد.

۸ - وفات



آیت الله سید محمدجواد ذهنی سرانجام عصر پنج‌شنبه ۷ شهریور ۱۳۸۱ش، پس از یک ماه بستری شدن در بیمارستان باهر تهران، چشم از جهان فروبست. پیکر ایشان به قم انتقال یافت و در بقعه علی بن بابویه به خاک سپرده شد.

۹ - تألیفات



آیت الله ذهنی تهرانی به واسطه استعداد سرشار، از ابتدای طلبگی، شروع به تالیف و تقریر نمود و در طی عمر کوتاه خود، بیش از ۱۷۰ جلد کتاب در ۴۴ عنوان از خود به یادگار نهاد.
اولین تالیف ایشان کتاب درة الثمینه (شرح عربی بر صمدیه) و اولین تقریر وی کتاب صلاة الجمعه به عربی (تقریر درس آیت‌الله شیخ محمدتقی مجلسی) است.
۱- الکلام اللطیف؛
۲- الافاضه؛
۳- الدرة المثینه؛
۴- کلمات العلویه؛
۵- المباحث النحویه؛
۶- الاثار الباقیه؛
۷- اساس الصرف؛
۸- انیس الطالبین؛
۹- روش تجزیه و ترکیب؛
۱۰- گنجینه ذهنی؛
۱۱- الکلام الغنی؛
۱۲- توضیح المبانی فی شرح مختصر المعانی؛
۱۳- تفصیل الفصول؛
۱۴- بیان المراد؛
۱۵- منهج الهدایه؛
۱۶- المباحث الفقهیه؛
۱۷- تشریح المقاصد؛
۱۸- تشریح المطالب؛
۱۹- تحریر الفصول؛
۲۰- شرح و ترجمه کشف المراد؛
۲۱- شرح و ترجمه باب حادی العشر.

۱۰ - عناوین مرتبط



تحریر الفصول فی شرح کفایة الاصول (کتاب)

۱۱ - پانویس


 
۱. ذهنی تهرانی، سید محمدجواد، رساله فی صلوة الجمعه، ج۱، ص۲.    
۲. ذهنی تهرانی، سید محمدجواد، الکلام اللطیف؛ شرح فارسی بر تصریف، ج۱، ص۲.    
۳. ذهنی تهرانی، سید محمدجواد، المباحث النحویه، ج۱، ص۲.    
۴. ذهنی تهرانی، سید محمدجواد، اساس الصرف، ج۱، ص۸.    
۵. ذهنی تهرانی، سید محمدجواد، انیس الطالبین، ج۱، ص۴.    
۶. ذهنی تهرانی، سید محمدجواد، قواعد صرف و نحو و روش تجزیه و ترکیب، ج۱، ص۲.    
۷. ذهنی تهرانی، سید محمدجواد، الکلام الغنی، شرح فارسی بر باب اول مغنی‌، ج۱، ص۲.    
۸. ذهنی تهرانی، سید محمدجواد، الکلام الغنی، شرح فارسی بر باب رابع مغنی‌، ج۱، ص۲.    
۹. ذهنی تهرانی، سید محمدجواد، توضیح المبانی فی شرح مختصر المعانی، ج۱، ص۲.    
۱۰. ذهنی تهرانی، سید محمدجواد، بیان المراد، شرح فارسی بر اصول الفقه، ج۱، ص۳.    
۱۱. ذهنی تهرانی، سید محمدجواد، تشریح المطالب، شرح فارسی بر مکاسب، ج۱، ص۲.    


۱۲ - منبع



• نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.