سمیعیهظهور فرق غالی از آسیبهائی است که بر مکتب تشیع وارد شد. این اعتقادات گزاف علاوه بر اینکه موجب سوء استفاده و سوء برداشت مخالفین می‌شد، موجب ریزش شیعیان ضعیف الفکر نیز می‌شد و آنان را از تشیع خارج می‌ساخت. یکی از این فرق مشهور به سمیعیه می‌باشد که به بررسی آن می‌پردازیم. ۱ - واقفیه و بشیریهبا شهادت حضرت موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) جریانی به نام واقفه در دامن تشیع پدید آمد که منکر شهادت ایشان شده و قائل به مهدویت آن حضرت شدند و در نتیجه به انکار امامت امام رضا (علیه‌السّلام) روی آوردند. این جریان که خود با اغراض مختلفی چون مال پرستی و عواملی چون جهل و ضلالت به وجود آمده بود، مورد سوء استفاده و سودجویی منحرفین دیگر واقع شد. به عنوان نمونه فردی به نام محمد بن بشیر که افکار باطل و خرافه‌ای داشت، از زمینه‌ای که واقفه به وجود آوردند، برای اهداف خودش بهره برد. وی از اهالی کوفه می‌باشد و به قبیله بنی اسد منتسب است. به شعبده و انجام کارهای عجیب معروف بوده است و با اعمال و افکار و اندیشه‌های خود، جریانی غلوآمیز را که معروف به بشیریه است را پدید آورد. و توانست با حیله و زمینه فراهم شده از سوی واقفه، برای خود حامیان و پیروانی را گردآورد و خود را امام و جانشین امام غائب یعنی حضرت امام موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) تعیین کند. درغگویی‌های او بر امام موسی بن جعفر به حدی بود که امام (علیه‌السّلام) او را نفرین نمود و علی بن ابی حمزه بعد از نقل نفرین امام موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) در مورد محمد بن بشیر می‌گوید: ندیدم کسی بدتر از وضع محمد بن بشیر کشته شود و نفرین آن حضرت بوقوع پیوست. اما محمد بن بشیر، برای استمرار گمراهی خود و دیگران فرزندش سمیع را به جانشینی برگزید و فرقه سمیعیه در واقع به حامیان بشیریه به رهبری سمیع هستند. ۲ - سمیع بن محمدمحمد بن بشیر فرزندش سمیع را جانشین خود نمود و او را برای پیروانش امام و واجب الطاعه اعلام کرد. همچنین سلسله جانشینان فرزندش سمیع را به وصایت سمیع امام دانست و این سلسله را تا ظهور امام غائب موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) لازم می‌شمارد. او تمام حقوق واجب مالی و غیره را برای این امامان (سمیع و جانشینان او) تعیین نمود. ۳ - عقاید سمیعیهاین افراد در واقع همان بشیریه بودند و به دلیل تغییر رهبر خود اسم فرقه را نیز تغییر دادند. به همین دلیل اعتقادات ایشان همان عقاید بشیریه است که در کتب مختلف بیان شده است. به عنوان نمونه به برخی از عقاید باطل ایشان اشاره می‌کنیم: ۱. تناسخ در امامت یکی از اعتقادات سمیعیه بود به این معنی که امام یک نفر است ولی در هر پیکری به نامی خاص خوانده و شناخته می‌شود. ۲. مذهب مزدک در اشتراکی بودن اموال در اعتقاد این فرقه وجود داشت. ۳. اگر فردی از سمیعیه اموالی در راه خدا وصیت می‌کرد، متعلق به سمیع و جانشینان او می‌دانستند. ۴. فحشاء و ازدواج با محارم و همجنس بازی را جایز می‌دانست. ۵. تاویل و برداشت شخصی از آیات قرآن برای تایید افکار باطل و ضد دینی بطوریکه ایشان آیه «او یزوجهم ذکرانا و اناثا» (یا (اگر بخواهد) پسر و دختر - هر دو- را برای آنان جمع می‌کند.) رای دلیل بر ازدواج بر محارم و همجس بازی می‌دانست. ۶. واجبات الهی را در نمازهای پنجگانه و روزه ماه مبارک رمضان منحصر کرده بود و منکر وجوب حج و زکات و.... . بودند. ۷. با توهین نسبت به امام رضا (علیه‌السّلام) و دیگر فرزندان امام موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) به انکار امامت ایشان می‌پرداختند و به کفر ایشان گواهی داده و جان و اموال ایشان را محترم نمی‌دانستند. ۴ - عاقبت سمیعیهسمیعیه همانند دیگر فرق غلات نتوانستند جایگاه اجتماعی خاصی برای خود در جامعه اسلامی به وجود آورند؛ زیرا اعتقادات گزاف این فرق خود مانعی بزرگ بر سر توسعه و گسترده شدن این فرق است و از طرفی مبارزه جدی اهل بیت (علیه‌السّلام) و تشیع و دیگر مسلمانان با این فرق به صورت جدی وجود داشته بطوریکه اهل بیت (علیه‌السّلام) علنا در برابر فرق غالی مختلفی چون خطابیه و بزیعیه و بیانیه و بشیریه و منصوریه و... اعلام موضع نمودند و دستور مقابله با رهبران فاسد و گمراه اینگونه فرق را صادر می‌کردند. از این رو همیشه فرق غالی رو به انقراض بودند و تنها جذابیت آنها اباحه گری بوده که مورد علاقه مفسدان و بی دینان واقع می‌شد. به هر حال سمیعیه نیز از این سرنوست بی‌نصیب نبوده و تنها ثمره آن ایجاد انحراف برای برخی از عناصر فاسدی بود که توجهی به عقل و امام به حق خویش نداشتند. ۵ - عناوین مرتبطفرقه؛ پیدایش فرقه‌های شیعه. ۶ - پانویس۷ - منبعسایت پژوهه، برگرفته از مقاله «سمیعیه» تاریخ بازیابی ۹۵/۰۱/۱۸. |