سالم بن حسن بن هبةاللهابوالغنائم امین‌الدین سالم بن حسن بن هبةالله بن محفوظ (۵۷۷ -۳ جمادی الاخر ۶۳۷ق/۱۱۸۱-۳۱ دسامبر ۱۲۳۹م)، محدث، فقیه شافعی و ادیب است. ۱ - مشخصاتوی در دمشق زاده شد، هنوز بیش از ۵ سال نداشت که همراه پدر به سفرهای مختلف رفت و از استادانی هم‌چون نصرالله قَزّاز، ابوالعلاء محمد بن جعفر بن عقیل و عبدالرحیم بن اسماعیل حدیث شنید. [۱]
منذری، عبدالعظیم، ج۳، ص۵۳۳، التکملة لوفیات النقلة، به کوشش بشار عواد معروف، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۴م.
[۲]
ذهبی، محمد، تاریخ الاسلام، طبقه ۶۴، ص۳۰۶،، به کوشش بشار عواد معروف و دیگران، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.
در دمشق از فضل بن بانیاسی و اسامة بن منقذ و عبدالرزاق بن نجار و خضر بن طاووس و در بغداد از ابن شاتیل حدیث آموخت. [۳]
منذری، عبدالعظیم، ج۳، ص۵۳۳، التکملة لوفیات النقلة، به کوشش بشار عواد معروف، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۴م.
[۴]
ذهبی، محمد، تاریخ الاسلام، طبقه ۶۴، ص۳۰۶،، به کوشش بشار عواد معروف و دیگران، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.
[۵]
ذهبی، محمد، سیراعلام النبلاء، ج۲۳، ص۶۱،، به کوشش شعیب ارنؤوط و دیگران، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.
ابوالغنائم در حدیث به چنان درجه‌ای رسید که افرادی مانند برزالی، قوصی، ابوالفضل ابن عساکر و عده‌ای دیگر از او حدیث روایت کردند. وی حافظ قرآن بود و از ادب و فقه نیز بهره داشت. [۶]
ذهبی، محمد، تاریخ الاسلام، طبقه ۶۴، ص۳۰۶،، به کوشش بشار عواد معروف و دیگران، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.
[۷]
ذهبی، محمد، سیراعلام النبلاء، ج۲۳، ص۶۱،، به کوشش شعیب ارنؤوط و دیگران، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.
[۸]
صفدی، خلیل، ج۱۵، ص۸۰، الوافی بالوفیات، به کوشش هلموت ریتر، بیروت، ۱۳۸۱ق/۱۴۰۸م.
ابوالغنائم ۲۰ سال بیشتر نداشت که به شهادت در محاکم قضایی پذیرفته شد. وی مدتی نیز رسیدگی به امور بیمارستان‌ها و ورّاث را بر عهده داشت و در این امر حسن شهرت یافت. [۹]
ذهبی، محمد، تاریخ الاسلام، طبقه ۶۴، ص۳۰۶،، به کوشش بشار عواد معروف و دیگران، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.
[۱۰]
ذهبی، محمد، سیراعلام النبلاء، ج۲۳، ص۶۱،، به کوشش شعیب ارنؤوط و دیگران، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.
[۱۱]
صفدی، خلیل، ج۱۵، ص۸۰، الوافی بالوفیات، به کوشش هلموت ریتر، بیروت، ۱۳۸۱ق/۱۴۰۸م.
۲ - پسرانپسران ابوالغنائم نیز همانند پدر نام‌آور بودند: پسر بزرگ‌تر، شرف‌الدین عبدالرحمان بن سالم (ح ۵۹۱ -۱۱ شعبان ۶۶۴ق/۱۱۹۵-۱۹ مه ۱۲۶۶م) از عمر بن طبرزد و ابوالیمن کندی و دیگران استماع کرد و مدتی عهده‌دار نظارت بر دیوان بود. [۱۲]
یونینی، موسی، ج۲، ص۳۵۵، ذیل مرا¸ة الزمان، حیدرآباد دکن، ۱۳۷۵ق/ ۱۹۵۵م.
[۱۳]
ابن شاکر کتبی، محمد، ج۲۰، ص۳۴۰-۳۴۱، عیون التواریخ، به کوشش فیصل سامر و نبیله عبدالمنعم داوود، بغداد، ۱۴۰۰ق/۱۹۸۰م.
پسر دیگر، بهاءالدین حسن (۵۹۴ -۴ صفر ۶۶۴ق/۱۱۹۸-۱۶ نوامبر ۱۲۶۵م) نیز مانند برادر بزرگ خود از عمر بن طبرزد و ابوالیمن کندی و دیگران استماع کرد. [۱۴]
یونینی، موسی، ج۲، ص۳۵۴- ۳۵۵، ذیل مرا¸ة الزمان، حیدرآباد دکن، ۱۳۷۵ق/ ۱۹۵۵م.
محمد (۵۹۸ -۲۰ ذیقعده ۶۷۰ق/۱۲۲۰-۲۰ ژوئیه ۱۲۷۲م) پسر دیگر به مقام صدر کبیر دست یافت و مانند برادران خود به فراگیری حدیث علاقه داشت و نزد پدر و نیز تاج‌الدین کندی، هبةالله بن طاووس، ابن ابی لقمه و ابوالمجد قزوینی حدیث فرا گرفت و به مصر سفر کرد و از اصحاب سلفی حدیث شنید و فرزندش، قاضی القضاة نجم‌الدین و ابن عطار و دمیاطی از او روایت کردند. [۱۵]
یونینی، موسی، ج۲، ص۴۸۶-۴۸۷، ذیل مرا¸ة الزمان، حیدرآباد دکن، ۱۳۷۵ق/ ۱۹۵۵م.
[۱۶]
صفدی، خلیل، ج۳، ص۸۴، الوافی بالوفیات، به کوشش هلموت ریتر، بیروت، ۱۳۸۱ق/۱۴۰۸م.
[۱۷]
ابن تغری بردی، النجوم، ج۷، ص۲۳۷.
۳ - پانویس
۴ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن صصری»، شماره۱۴۰۸. رده‌های این صفحه : تراجم | خاندان ها | علمای اهل سنت | علمای قرن پنجم | علمای قرن ششم | علمای قرن هشتم | علمای قرن هفتم | فقهای شافعی
|