زمان تقریبی مطالعه: 5 دقیقه
 

سادات برزنجی





سادات برزنجی، خاندان کرد از شیوخ طریقت نوربخشیه و قادریه در سلیمانیه می‌باشند.


۱ - نفوذ برزنجیان



برزنجیان از سادات متنفذ جنوب کردستان در سده‌های هفتم تا سیزدهم بودند.
مرجوع کنید به مؤسس آن سید عیسی نوربخش، مردی دانشمند و مرشد دینی بود.
[۱] محمد رئوف توکلی، تاریخ تصوف در کردستان، ج۱، ص۱۳۴، (بی جا، بی تا).


۲ - سلسله نسب برزنجیان



این خاندان نسب خود را به امام موسی کاظم (علیه‌السلام) می‌رسانند.
[۲] عبدالکریم مدرس، دانشمندان کرد در خدمت علم و دین، ج۱، ص۴۳۰ـ۴۳۱، ترجمه احمد حواری نسب، تهران ۱۳۶۹ ش.
[۳] محمد رئوف توکلی، تاریخ تصوف در کردستان، ج۱، ص۱۴۰، (بی جا، بی تا).
[۴] ادموندز، سیسیل جی ادموندز، کردها، ترکها، عربها، ص ۸۳ ـ۸۴، ج۱، ص۸۰، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران ۱۳۶۷ ش.


۳ - وجه تسمیه



نام برزنجی برگرفته از روستایی به همین نام (برزنجه) در مشرق سلیمانیه است.
[۵] سیسیل جی ادموندز، کردها، ترکها، عربها، ج۱، ص۸۳ ـ۸۴، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران ۱۳۶۷ ش.


۴ - استقرار برزنجیان در برزنجه



سال استقرار آنان در برزنجه ۶۵۶
[۶] سیسیل جی ادموندز، کردها، ترکها، عربها، ج۱، ص۸۳ ـ۸۴، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران ۱۳۶۷ ش.
یا ۸۶۰
[۷] محمد امین زکی، تاریخ السلیمانیة، ج۱، ص۲۱۹، پانویس ۲، ترجمه جمیل احمد روزبیانی، بغداد ۱۳۷۰/۱۹۵۱.
ذکر شده است.
درباره علت استقرار آنان در برزنجه، ادموندز بر اساس منابع شفاهی، داستانی آورده است که خود به ناسازگاری تاریخی آن تصریح دارد.
[۸] محمد امین زکی، تاریخ السلیمانیة، ج۱، ص۲۱۹، پانویس ۲، ترجمه جمیل احمد روزبیانی، بغداد ۱۳۷۰/۱۹۵۱.


۵ - مروج نوربخشیه در کردستان



طریقه نوربخشیه را ابتدا محمد نوربخشی، برادر شیخ عیسی، در کردستان رواج داد، لکن شیوخ نوربخشیه و قادریه از نسل شیخ عیسی هستند
[۹] محمد رئوف توکلی، تاریخ تصوف در کردستان، ج۱، ص۱۳۴، (بی جا، بی تا).
از جمله بابا رسول، شیخ محمد نودهی، شیخ حسن گله زرد (گله زرده/ گله زه رده)، شیخ اسماعیل قازانقایی (ولیانیشیخ محمد معروف، کاک احمد و شیخ محمود برزنجی آخرین فرد مشهور این خاندان است.
[۱۰] بابا مردوخ روحانی، تاریخ مشاهیر کرد، ج۳، ص۶۱۰، تهران ۱۳۶۴ـ۱۳۷۱ ش.
[۱۱] محمد رئوف توکلی، تاریخ تصوف در کردستان، ج۱، ص۱۳۳، (بی جا، بی تا).
[۱۲] محمد رئوف توکلی، تاریخ تصوف در کردستان، ج۱، ص۱۳۶، (بی جا، بی تا).
[۱۳] محمد امین زکی، تاریخ السلیمانیة، ج۱، ص۲۱۹، ترجمه جمیل احمد روزبیانی، بغداد ۱۳۷۰/۱۹۵۱.
[۱۴] محمد امین زکی، تاریخ السلیمانیة، ج۱، ص۲۲۳، پانویس ۲، ترجمه جمیل احمد روزبیانی، بغداد ۱۳۷۰/۱۹۵۱.
[۱۵] محمد امین زکی، تاریخ السلیمانیة، ج۱، ص۲۲۴، ترجمه جمیل احمد روزبیانی، بغداد ۱۳۷۰/۱۹۵۱.


۶ - شهرت خاندان



از خاندان برزنجی بزرگان دیگری در فقه و حدیث و علوم اسلامی شهرت داشتند، و بدین‌گونه چندین سده، هدایت مردم این منطقه بر عهده آنان بود.
[۱۶] بابا مردوخ روحانی، تاریخ مشاهیر کرد، تهران ۱۳۶۴ـ۱۳۷۱ ش.
[۱۷] محمد رئوف توکلی، تاریخ تصوف در کردستان، ج۱، ص۱۳۶، (بی جا، بی تا).
[۱۸] عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، ذیل «برزنجی»، بیروت (تاریخ مقدمه ۱۳۷۶).
[۱۹] عبدالکریم مدرس، دانشمندان کرد در خدمت علم و دین، ترجمه احمد حواری نسب، تهران ۱۳۶۹ ش.
[۲۰] اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، ج ۱، ستون ۲۵۵، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۵، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
[۲۱] اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۱، ستون ۱۷۶، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۳، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.


۷ - فهرست منابع



(۱) سیسیل جی ادموندز، کردها، ترکها، عربها، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران ۱۳۶۷ ش.
(۲) اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۳، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
(۳) اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۵، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
(۴) محمد رئوف توکلی، تاریخ تصوف در کردستان، (بی جا، بی تا).
(۵) محمد امین زکی، تاریخ السلیمانیة، ترجمه جمیل احمد روزبیانی، بغداد ۱۳۷۰/۱۹۵۱.
(۶) عمررضا کحاله، معجم المرجوع کنید به لفین، بیروت (تاریخ مقدمه ۱۳۷۶).
(۷) عبدالکریم مدرس، دانشمندان کرد در خدمت علم و دین، ترجمه احمد حواری نسب، تهران ۱۳۶۹ ش.
(۸) بابا مردوخ روحانی، تاریخ مشاهیر کرد، تهران ۱۳۶۴ـ۱۳۷۱ ش.

۸ - پانویس


 
۱. محمد رئوف توکلی، تاریخ تصوف در کردستان، ج۱، ص۱۳۴، (بی جا، بی تا).
۲. عبدالکریم مدرس، دانشمندان کرد در خدمت علم و دین، ج۱، ص۴۳۰ـ۴۳۱، ترجمه احمد حواری نسب، تهران ۱۳۶۹ ش.
۳. محمد رئوف توکلی، تاریخ تصوف در کردستان، ج۱، ص۱۴۰، (بی جا، بی تا).
۴. ادموندز، سیسیل جی ادموندز، کردها، ترکها، عربها، ص ۸۳ ـ۸۴، ج۱، ص۸۰، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران ۱۳۶۷ ش.
۵. سیسیل جی ادموندز، کردها، ترکها، عربها، ج۱، ص۸۳ ـ۸۴، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران ۱۳۶۷ ش.
۶. سیسیل جی ادموندز، کردها، ترکها، عربها، ج۱، ص۸۳ ـ۸۴، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران ۱۳۶۷ ش.
۷. محمد امین زکی، تاریخ السلیمانیة، ج۱، ص۲۱۹، پانویس ۲، ترجمه جمیل احمد روزبیانی، بغداد ۱۳۷۰/۱۹۵۱.
۸. محمد امین زکی، تاریخ السلیمانیة، ج۱، ص۲۱۹، پانویس ۲، ترجمه جمیل احمد روزبیانی، بغداد ۱۳۷۰/۱۹۵۱.
۹. محمد رئوف توکلی، تاریخ تصوف در کردستان، ج۱، ص۱۳۴، (بی جا، بی تا).
۱۰. بابا مردوخ روحانی، تاریخ مشاهیر کرد، ج۳، ص۶۱۰، تهران ۱۳۶۴ـ۱۳۷۱ ش.
۱۱. محمد رئوف توکلی، تاریخ تصوف در کردستان، ج۱، ص۱۳۳، (بی جا، بی تا).
۱۲. محمد رئوف توکلی، تاریخ تصوف در کردستان، ج۱، ص۱۳۶، (بی جا، بی تا).
۱۳. محمد امین زکی، تاریخ السلیمانیة، ج۱، ص۲۱۹، ترجمه جمیل احمد روزبیانی، بغداد ۱۳۷۰/۱۹۵۱.
۱۴. محمد امین زکی، تاریخ السلیمانیة، ج۱، ص۲۲۳، پانویس ۲، ترجمه جمیل احمد روزبیانی، بغداد ۱۳۷۰/۱۹۵۱.
۱۵. محمد امین زکی، تاریخ السلیمانیة، ج۱، ص۲۲۴، ترجمه جمیل احمد روزبیانی، بغداد ۱۳۷۰/۱۹۵۱.
۱۶. بابا مردوخ روحانی، تاریخ مشاهیر کرد، تهران ۱۳۶۴ـ۱۳۷۱ ش.
۱۷. محمد رئوف توکلی، تاریخ تصوف در کردستان، ج۱، ص۱۳۶، (بی جا، بی تا).
۱۸. عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، ذیل «برزنجی»، بیروت (تاریخ مقدمه ۱۳۷۶).
۱۹. عبدالکریم مدرس، دانشمندان کرد در خدمت علم و دین، ترجمه احمد حواری نسب، تهران ۱۳۶۹ ش.
۲۰. اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، ج ۱، ستون ۲۵۵، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۵، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۲۱. اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۱، ستون ۱۷۶، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۳، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.


۹ - منبع



دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «سادات برزنجی»، شماره۹۴۷.    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.