زیارتگاه عبدالعزیز بن عبدالقادر گیلانیزیارتگاههای متعددی به عبدالعزیز بن عبدالقادر گیلانی، منسوب است؛ از جمله یک زیارتگاه در حاشیه دره شمال غربی شهر عقره، از توابع استان دهوک و زیارتگاه دیگری در جنوب شرقی جبل سنجار از توابع استان نینوا در کشور عراق قرار دارد و زیارتگاه دیگری در استان حَسَکه، در شمال شرقی کشور سوریه، وجود دارد، اما با توجه به تصریح مورخان مبنی بر سکونت وی در روستای حیال سنجار، باید قبر اصلی وی را در حیال سنجار بدانیم. ۱ - معرفی اجمالیعبدالعزیز گیلانی، کنیه‌اش ابوبکر بود و نزد پدرش عبدالقادر گیلانی، فقه و علوم دینی را آموخت، او از پدر خود و نیز ابومنصور عبدالرحمان بن محمد قزّاز و دیگران، حدیث شنید، خود نیز به تدریس و روایت حدیث و موعظه‌کردن، پرداخت و کسانی هم نزد وی، شاگردی کردند، سپس به روستای «حیال» از روستاهای سنجار، مهاجرت نمود و در آنجا سکونت کرد. [۱]
سبط بن جوزى، يوسف بن قزاوغلی، مرآة الزمان فی تواریخ الاعیان، ج۲۱، ص۱۰۹.
۲ - زیارتگاههای منسوبزیارتگاههای مختلفی به عبدالعزیز منسوب است. ۲.۱ - شهر عقره عراقزیارتگاه منسوب به عبدالعزیز بن عبدالقادر گیلانی، در حاشیه دره شمال غربی شهر عقره قرار دارد و مهم‌ترین زیارتگاه استان دهوک، به شمار می‌آید. ۲.۱.۱ - توصیف بنااین زیارتگاه، شامل ساختمان و تکیه بزرگی است که بر فراز آن، گنبدی وجود دارد. روی قبر نیز ضریح طلاکوبی، به شیوه ضریح‌های موجود در ایران، نصب شده است. گفته می‌شود این زیارتگاه، زائران بسیاری نیز از میان طرفداران و پیروان طریقت قادریه، از کشورهای مختلف اسلامی، به‌ویژه هند، پاکستان، افغانستان، ایران و ترکیه دارد. ۲.۲ - استان حسکه سوریهزیارتگاه دیگری نیز منسوب به عبدالعزیز بن عبدالقادر گیلانی، در روستای «غرّه»، در دامنه شمالی جبل عبدالعزیز، در استان حَسَکه، در شمال شرقی کشور سوریه، وجود دارد، و کنار آن، گنبدی نیز منسوب به فرزندش، عمر بن عبدالعزیز گیلانی، وجود دارد. ۲.۳ - سنجار عراقزیارتگاهی، در روستای «تل‌حیال»، در جنوب شرقی «جبل سنجار» قرار دارد و به عبدالعزیز بن عبدالقادر گیلانی، منسوب است. ویرانه‌های «حیال»، امروزه در منطقه‌ای به نام «تل حیال»، در جنوب روستای «مجنونیه» و در غرب شهر سنجار، باقی مانده است و در فاصله حدود یک مایل از غرب مجنونیه و ۵/ ۱ مایل از شمال غربی تل حیال، گنبد قبر عبدالعزیز گیلانی، قرار دارد. ثامر العامری، تصویری از این مقبره، درج کرده است که نشان می‌دهد دارای ساختمانی قدیمی است که بر فراز آن نیز گنبد مخروطی شکل ترک‌داری، به شیوه گنبدهای مقابر موجود در شمال عراق، وجود دارد. [۲]
عامری، ثامر عبدالحسن، المراقد والمزارات فی العراق، ص۳۰۳.
گفتنی است، خاندان «حیالی» که خود را از نسل عبدالعزیز گیلانی می‌دانند، با توجه به اقامت وی در حیال، به این روستا منسوب گشته‌اند. ۲.۴ - قول صحیحبا توجه به تصریح مورخان مبنی بر اینکه عبدالعزیز گیلانی در روستای «حیال» از توابع سنجار، سکونت نموده و مزاری نیز برای وی در همانجا، وجود دارد، بنابراین انتساب دو قبر منسوب به وی در شهر عقره عراق و در روستای غرّه سوریه، پذیرفتنی نیست. ۳ - پانویس
۴ - منبعزیارتگاههای عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، برگرفته از مقاله «زیارتگاه عبدالعزیز بن عبدالقادر گیلانی» ج۲، ص۲۲۰. زیارتگاههای عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، برگرفته از مقاله «زیارتگاه عبدالعزیز بن عبدالقادر گیلانی»، ج۲، ص۴۰۰. رده‌های این صفحه : زیارتگاههای استان دهوک | زیارتگاههای سنجار | زیارتگاههای سوریه | مزار مشایخ تصوف
|