زمینه‌های استبداد (قرآن)در این نوشتار به زمینه های استبداد از منظر قرآن کریم اشاره می شود. ۱ - روحیه استکباریروحیه استکباری، زمینه زورگویی و خودکامگی است. قال الملا الذین استکبروا من قومه لنخرجنک یـشعیب والذین ءامنوا معک من قریتنآ او لتعودن فی ملتنا... ۲ - افسادروحیه فسادانگیزی، زمینه ساز برخوردهای مستبدانه می باشد. ان فرعون علا فی الارض وجعل اهلها شیعا یستضعف طـائفة منهم یذبح ابناءهم ویستحی نساءهم انه کان من المفسدین. ۳ - قدرت حکومتامکانات و نیرومندی حکومت، زمینه ساز استبدادگری آن می شود. قالوا نحن اولوا قوة واولوا باس شدید والامر الیک فانظری ماذا تامرین• قالت ان الملوک اذا دخلوا قریة افسدوها وجعلوا اعزة اهلها اذلة وکذلک یفعلون. (از مقایسه «قالوا نحن اولو قوة و اولو باس شدید» با «قالت ان الملوک... افسدوها...» می‌توان نتیجه گرفت که حکومت‌های مقتدر، در معرض خطر استبدادند.) دست یابی منافقان به حکومت، زمینه ساز برخوردهای مستبدانه آنان در جامعه می شود. ومن الناس من یعجبک قوله فی الحیوة الدنیا ویشهد الله علی ما فی قلبه وهو الد الخصام• واذا تولی سعی فی الارض لیفسد فیها ویهلک الحرث والنسل والله لایحب الفساد• واذا قیل له اتق الله اخذته العزة بالاثم فحسبه جهنم ولبئس المهاد. (برداشت بر این اساس است که «تولی» به معنای فرمانروایی باشد.) ۳.۱ - استبداد فرعونبرتری و حکومت، زمینه خودکامگی فرعون بود. فمآ ءامن لموسی الا ذریة من قومه علی خوف من فرعون وملایهم ان یفتنهم وان فرعون لعال فی الارض... ان فرعون علا فی الارض وجعل اهلها شیعا یستضعف طـائفة منهم یذبح ابناءهم ویستحی نساءهم... («علا» به معنای «برتری یافت» و کنایه از «به حکومت رسیدن» است.) ۴ - کفرورزیکفرورزی اقوام پیشین زمینه ساز استبداد آنان در برابر پیامبران بود. وقال الذین کفروا لرسلهم لنخرجنکم من ارضنآ او لتعودن فی ملتنا فاوحی الیهم ربهم لنهلکن الظـلمین. ۵ - پانویس۶ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳، ص۱۰۷، برگرفته از مقاله «زمینه‌های استبداد». رده‌های این صفحه : استبداد | موضوعات قرآنی
|