روز نفرروز نَفْر از ایّام تشریق است. روز نفر یعنی روز کوچ کردن حاجیان از منی که در دو روز دوازدهم و سیزدهم ذیحجه انجام می‌شود. که اولی را نفر اول و دومی را نفر دوم گویند. ۱ - تعریف روز نفرروز نفر، یعنى روز کوچ کردن حاجیان از منى که در دو روز انجام مى‌شود: دوازدهم و سیزدهم ذیحجه. از اول به روز نفر اول یا اعظم و از دوم به روز نفر دوم یا نفر آخر تعبیر مى‌کنند. [۳]
تفصیل الشریعة (الحج) ج۵، ص۲۹۵.
۲ - سخنرانی سرپرست حاجیان در روز نفربر سرپرست حاجیان مستحب است در روز نفر اول براى حجاج سخنرانی کرده، آنان را با وظایف خویش و مناسک حج آشنا سازد و نیز بر طاعت خدای متعال و خوددارى از نافرمانی وى، و ختم کردن مناسک حج به پایداری و ثبات بر بندگی خداوند ترغیب نماید. ۳ - دیدگاه فقهی امام خمینیحاجی «اگر از زنان و صید پرهیز داشته، بعدازظهر روز دوازدهم از منی کوچ می‌کند و اگر در منی تا کوچ دوم که روز سیزدهم است ولو قبل از ظهر لیکن بعد از رمی جمرات، بماند هم جایز است.» و روز نفر چند دسته روز سیزدهم (کوچ دوم) است. آن‌ها کسانی‌اند که بیتوته شب سیزدهم تا نصف شب بر آنان واجب است، و «از آن دسته‌ها کسی است که در احرام حج یا عمره از صید اجتناب نکرده باشد. و برای کسی که صید را گرفته و نکشته احتیاط (واجب) آن است که بیتوته کند. و از آن دسته‌ها کسی است که در احرام حج یا عمره از زن‌ها اجتناب نکرده است، چه به‌صورت وطی در دُبُر باشد یا قُبُل، همسرش باشد یا بیگانه، و بیتوته در غیر نزدیکی کردن واجب نیست، مانند بوسیدن و لمس کردن و مانند این‌ها. و از آن دسته‌ها کسی است که روز دوازدهم از منی کوچ نکرده و به غروب شب سیزدهم رسیده است.» پس وظیفه اینان کوچ دوم است. و «کسی که برایش کوچ کردن روز دوازدهم جایز است واجب است که بعدازظهر از منی کوچ نماید و قبل از ظهر جایز نیست، و کسی که روز سیزدهم کوچ می‌کند هر موقع روز بخواهد برایش جایز است.» و «در کوچ کردن بعدازظهر روز دوازدهم زن‌ها هم حکم مردان را دارند؛ بنابراین اگر با عذر از رَمْی در روز، شب دوازدهم رَمْی کردند، نمی‌توانند قبل از ظهر از منی کوچ کنند، مگر از ماندن تا بعدازظهر معذور باشند.» [۸]
خمینی، روح‌الله، مناسک حج (مطابق با فتاوای حضرت آیت‌الله العظمی امام خمینی)، ص۳۰۱، مسائل متفرقه بیتوته در منی، مساله ۲، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.
آیا کسانی که عذر دارند از رمی در روز، می‌توانند شب دوازدهم برای روز دوازدهم رَمْی کنند و از منی به مکه بیایند و دیگر برنگردند به منی، یا باید صبر کنند و بعدازظهر با مردم کوچ کنند؟ «می‌توانند بعد از مَبیت واجب، خارج شوند و لازم نیست صبر کنند.» [۹]
خمینی، روح‌الله، مناسک حج (مطابق با فتاوای حضرت آیت‌الله العظمی امام خمینی)، ص۳۰۳، مسائل متفرقه بیتوته در منی، ۱۱ س، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.
و حاجی که شب دوازدهم بعد از نصف شب از منی خارج و به مکه می‌رود، روز بعد برای رَمْی به منی می‌آید «لازم نیست قبل از ظهر به منی بیاید، هرچند اگر قبل از ظهر بیاید نمی‌تواند قبل از ظهر کوچ کند.» [۱۰]
خمینی، روح‌الله، مناسک حج (مطابق با فتاوای حضرت آیت‌الله العظمی امام خمینی)، ص۳۰۴، مسائل متفرقه بیتوته در منی، ۱۳ س، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.
۴ - پانویس۵ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۱۶۳-۱۶۴. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |