رسالة فی تحقیق الحق و الحکم (کتاب)مؤلف اثر شیخ محمد حسین اصفهانی، فقیه و اصولی بزرگ، از علما و فقهای شیعه در آغاز قرن چهاردهم هجری و مشهور به کمپانی و متوفای سال ۱۳۶۱ هجری قمری است. ۱ - موضوع کتابمؤلف در این کتاب به بررسی فرق میان حق و حکم که دو اصطلاح فقهی می‌باشند می‌پردازد. این دو اصطلاح در مبحث معاملات کاربرد دارد. ۲ - شیوه نگارشمؤلف در این کتاب به سبکی مجتهدانه و به شیوه فقه استدلالی به بررسی دو اصطلاح حق و حکم می‌پردازد. وی در آغاز کتاب می‌فرماید گاهی حق از مراتب ملک به شمار آمده است. لذا باید قبل از آن حقیقت ملک عرفی و شرعی را بیان کنیم. گاهی ملک از مقولات عرضی به شمار می‌آید حال به معنای جده که از آن به ملک تعبیر می‌گردد و در فلسفه از آن بحث می‌گردد. و گاهی به معنای اضافه با توجه به تضایف مالکیت و مملوکیت و گاهی به معنای سلطنت که مساوی با قدرت بر عین و تقلب آن می‌باشد که از مقوله کیف می‌باشد و همه این فروض باطل است. مؤلف در این کتاب از اصطلاحات فلسفی و دقت نظر خاص خود در این مباحث استفاده نموده است. ۳ - مباحث کتابمؤلف در این کتاب به این مباحث اشاره دارد: ملک از مقولات نیست، ملک امر انتزاعی نیست، ملک از مقوله جده، اضافه و کیف نیست، مراتب ملک، ملک، منفعت و انتفاع، معنای لغوی حق، حق همان ملک است. حق مرتبه‌ای ضعیف از ملک است، قابلیت حق برای اسقاط، نقل و انتقال، حقیقت اسقاط، حقیقت نقل، ضابطه قبول حق برای اسقاط و نقل. این کتاب در ۲۷ صفحه آمده است. ۴ - معرفی کتابحضرت آیة الله شیخ جعفر سبحانی در کتاب ارزشمند خود به نام «موسوعة طبقات الفقهاء»، ج۱۴، قسم ۲، ص۶۹۵ در ضمن معرفی آثار گرانبهای شیخ محمد حسین اصفهانی معروف به کمپانی می‌فرماید: «رسالة فی تحقیق الحق و الحکم (مطبوعة)». یعنی از دیگر آثار ایشان رساله‌ای در تحقیق و بررسی فرق میان حق و حکم می‌باشد. این کتاب به چاپ رسیده است. [۱]
موسوعة طبقات الفقهاء، جعفر سبحانی، ج۱۴، قسم ۲، ص۶۹۵.
۵ - نسخه شناسیچاپ حاضر در برنامه به همراه کتاب حاشیه بر مکاسب به چاپ رسیده است. این کتاب تحقیق جناب آقای عباس محمد، آل سباع قطیفی می‌باشد. کتاب حاشیه بر مکاسب در ۵ جلد و در قطع وزیری به زبان عربی، در شهر مقدس قم به چاپ رسیده است. تاریخ نشر سال ۱۴۱۸ هجری قمری و ناشر آن محقق کتاب یعنی عباس محمد آل قطیفی می‌باشد. ۶ - پانویس
۷ - منبعنرم افزار جامع فقه اهل بیت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |