خالد بن عبدالعزیز آل سعودآلِ سُعود، سلسله‌ای منسوب به سعود بن محمد بن مِقْرِن که از ۱۱۴۸ق/۱۷۳۵م به بخشی از جزیره عربستان فرمان رانده است و اکنون نیز بر کشور عربستان سعودی که نام خود را از آن سلسله برگرفته، فرمان می‌راند. یکی از شخصیت‌های این خاندان، خالد بن عبدالعزیز است. ۱ - سیر فرمانرواییخالد بن عبدالعزیز (حک ۱۳۹۵-۱۴۰۲ق/۱۹۷۵-۱۹۸۲م)؛ وی در آغاز علاقۀ چندانی به مسائل سیاسی نداشت و تنها فعالیتی که در این زمینه قبل از دستیابی به تخت از او یاد شده، شرکت در کنفرانس سنت جیمز لندن دربارۀ فلسطین (۱۳۵۸ق/۱۹۳۹م) است. [۱]
نشاشیبی، ناصرالدین، در خاورمیانه چه گذشت،ج۱، ص۳۵۰، ترجمه فیروز خلعتبری، تهران، ۱۳۶۳ش.
[۲]
نشاشیبی، ناصرالدین، در خاورمیانه چه گذشت،ج۱، ص۳۵۱، ترجمه فیروز خلعتبری، تهران، ۱۳۶۳ش.
خالد پس از آن سیاست را به کلی ترک گفته و در میان قبایل بدوی سکنی گزیده بود، با این حال فیصل او را به ولیعهدی و در ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م به معاونت نخست‌وزیری برگزید.۱.۱ - برتخت نشستن خالددر ۱۳۹۵ق/۱۹۷۵م پس از ترور فیصل بر تخت نشست و بلافاصله اعلام کرد که همان سیاست‌های سلف خود را در پیش خواهد گرفت. [۳]
خاورمیانه و شمال آفریقا، (۱۹۸۴-۱۹۸۵) لندن، ج۱۱، ص۶۰۷، ۱۹۸۴
با اینهمه در این دوران نیز علاقۀ چندانی به مسائل سیاسی نشان نداد و قدرت اجرایی و تصمیم‌گیری را به برادر و ولیعهد خود فهد بن عبدالعزیز سپرد.۱.۲ - محکوم نمودن پیمان کمپ دیویدپس از شرکت انور سادات رئیس جمهوری مصر در جریان «کمپ دیوید» و امضای پیمان صلح با اسرائیل در ۱۳۹۸ق/۱۹۷۸م خالد بر قطع روابط با مصر پای فشرد، ولی فهد اگرچه قطعنامۀ کنفرانس عراق را در همان سال مبنی بر تحریم سادات امضاء کرده بود، از انتشار رسمی آن در کشور خود جلوگیری کرد. با اینهمه در ۱۳۹۹ق/۱۹۷۹م عربستان رسماً پیمان کمپ دیوید و عمل سادات را مردود شمرد. ۱.۳ - اشغال مسجدالحرامیکی از رویدادهای پراهمیت این روزگار جنبش گروهی متمایل به اخوان المسلمین و مخالف با سلطنت این خاندان بود. رهبری جنبش را جهیمان العتیبی و محمد بن عبدالله القحطانی به عهده داشتند. در بامداد آخر ذیحجه ۱۳۹۹ق/۲۰ نوامبر ۱۹۷۹م گروه مسلّحی متشکل از ۲۰۰ تا ۳۰۰ تن که تعدادی از آن‌ها دانشجویان علوم دینی و برخی مصری و یمنی و کویتی بودند، به فرماندهی قحطانی، مسجدالحرام را اشغال کردند، که پس از حدود ۲۲ روز پایداری سرکوب شدند. دولت اعلام داشت که نیروهای دولتی در جریان درگیری ۱۲۷ کشته و ۴۶۱ زخمی داشته است و ۱۱۷ تن از اشغالگران کشته و بقیه دستگیر شدند. در صفر ۱۴۰۰ق/ژانویۀ ۱۹۸۰م تعداد ۶۳ تن از دستگیر شدگان از جمله جهیمان العتیبی را پس از محاکمه سریع و سری به چند دسته تقسیم کردند و هر دسته را به شهری فرستادند و در صبح روز ۱۹ صفر ۱۴۰۰ق/۹ ژانویۀ ۱۹۸۰م همگی را در میادین آن شهر‌ها گردن زدند. [۴]
عربستان سعودی، رادیو تلویزیون جمهوری اسلامی ایران، ج۱، ص۱۱۸، تهران، مرداد ۱۳۶۴ش.
۱.۴ - اقدامات پیشگیرانه دولتدولت عربستان سپس برای جلوگیری از حوادث مشابه، تغییراتی در سطح فرمانداران و امیرانی که از سوی مخالفان متهم به فساد شده بودند، ایجاد کرد و در جمادی‌الاول ۱۴۰۰ق/مارس ۱۹۸۰م، کمیته‌ای مرکب از ۸ تن به ریاست شاهزاده نایف وزیر کشور تشکیل شد تا ۲۰۰ ماده براساس اصول اسلامی، به عنوان قانون اساسی برای ادارۀ کشور تدوین کند. [۵]
خاورمیانه و شمال آفریقا، ج۱۱، ص۶۲۰، (۱۹۸۴-۱۹۸۵) لندن، ۱۹۸۴
۱.۵ - برقراری روابط سیاسی با یمندر روزگار خالد میان عربستان و جمهوری دموکراتیک یمن، به رغم اختلاف شدید مسلکی، روابط سیاسی برقرار شد. در زمینۀ سیاست داخلی، غیر از حوادثی که شرح آن گذشت، وی همان‌سان که اعلام کرده بود سیاست فیصل را در پیش گرفت و کوشش‌های او برای اسکان بیابان‌نشینان موفقیت چندانی به بار نیاورد. ۲ - وفات خالدخالد سرانجام در ۲ رمضان ۱۴۰۲ق-۱۳ ژوئن ۱۹۸۲م درگذشت و فهد بن عبدالعزیز جانشین وی شد. ۳ - پانویس
۴ - منبعدانشنامه جهان اسلام، ج۲، ص۴۲۵، بنیاد دائرة‌المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «آل‌سعود». رده‌های این صفحه : مقالات دانشنامه جهان اسلام
|