جودهپورجودهپور، مرکز شهرستان جودهپور در ایالت راجستان در شمال هند است. ۱ - بنیانگذار شهردر ۸۶۴/۱۴۵۹، رائوجودهه این شهر را در ایالت قدیمی ماروار، یکی از ایالت‌های راجپوتهای هند، بنیان گذاشت که نام شهر از نام وی گرفته شده است. [۱]
علاّمی، ۱۸۹۲ ـ ۱۸۹۳، ج ۲، ص ۱۲۸ـ۱۲۹.
[۲]
جانسون، ذیل مادّه جودهپور.
[۳]
فرهنگ جغرافیایی سلطنتی هند، ج ۱۴، ص ۱۸۳.
[۴]
فرهنگ جغرافیایی سلطنتی هند، ج ۱۴، ص ۱۹۸.
۲ - وضعیت شهر در دوره حکومت اکبر شاهدر دوره حکومت جلال‌الدین محمداکبرشاه (حک: ۹۶۳ـ ۱۰۱۴)، جودهپور یکی از ۲۵ سرکار ملک گجرات و متعلق به ولایت ماروار از صوبه اَجْمیر بود [۵]
ابوالفضل‌بن مبارک علاّ می، آئین‌اکبری، ج ۲، ص ۲۲، لکهنو ۱۸۹۲ـ۱۸۹۳.
[۶]
ابوالفضل‌بن مبارک علاّ می، آئین‌اکبری، ج ۲، ص ۱۲۸، لکهنو ۱۸۹۲ـ۱۸۹۳.
[۷]
علیمحمدخان بهادر دیوان گجرات، مرآت احمدی، ج ۱، ص ۲۰.
و قلعه جودهپور نیز یکی از مهم‌ترین قلعه‌های ولایت ماروار به‌شمار می‌رفت. [۸]
ابوالفضل‌بن مبارک علاّ می، آئین‌اکبری، ج۲، ص۱۳۰، لکهنو ۱۸۹۲ـ۱۸۹۳.
اکبرشاه در ۹۸۰، مالدیو، راجای جودهپور، را سرکوب کرد. پسر مالدیو، که پس از پدر حاکم ماروار شده بود، به آزار مسلمانان جودهپور پرداخت ولی اکبرشاه او را فراری داد. [۹]
عبدالقادربن ملوک شاه بداؤنی، منتخب التواریخ، ج ۲، ص ۲۷.
[۱۰]
عبدالقادربن ملوک شاه بداؤنی، منتخب التواریخ، ج ۲، ص ۹۱.
[۱۱]
عبدالقادربن ملوک شاه بداؤنی، منتخب التواریخ، ج ۲، ص ۹۵ـ۹۶.
[۱۲]
عبدالقادربن ملوک شاه بداؤنی، منتخب التواریخ، ج ۲، ص ۱۲۷.
[۱۳]
ابوالفضل‌بن مبارک علاّ می، اکبرنامه، ج۳، ص۱۱۰ـ۱۱۱، کلکته ۱۸۷۷ـ۱۸۸۶.
۳ - حمله اورنگزیب به شهراورنگزیب (۱۰۶۸ـ ۱۱۱۸) پس از سرکوبی شورش قوم راتهور/ راتور جودهپور، [۱۴]
محمدهاشم خافی‌خان نظام‌الملکی، منتخب‌اللباب، ج ۲، ص ۶۱ ـ۶۲.
حسن علی‌خان بهادر و خان‌جهان بهادر را مأمور ضبط ولایت جودهپور کرد. [۱۵]
محمد بختاورخان، مرآه العالم، ج ۱، ص ۶۷.
[۱۶]
صمصام‌الدوله شاهنوازخان، مآثرالامرا، ج ۱، ص ۵۹۵.
در اواخر حکومت اورنگزیب، راجپوتهای جودهپور و اودی‌پور دوباره شورش کردند. حاکم جودهپور، به سبب بستن بعضی مساجد و تعمیر و احداث معابد و ممانعت از برخاستن بانگ اذان، مورد خشم اورنگزیب قرار گرفت. اورنگزیب به جودهپور حمله کرد و اموال راجپوتها را غارت و زنان و فرزندان و رعایای آنها را اسیر نمود و روستاهای آنان را سوزاند. سپس قاضی‌القضات را به جودهپور فرستاد تا اهالی آنجا را از احکام شرعی آگاه گرداند و مساجد را تعمیر و بتخانه‌ها را تخریب کند. از آن پس، بانگ اذان دوباره در آنجا بلند شد [۱۷]
محمدهاشم خافی‌خان نظام‌الملکی، منتخب‌اللباب، ج ۲، ص ۶۰۵.
[۱۸]
محمدهاشم خافی‌خان نظام‌الملکی، منتخب‌اللباب، ج ۲، ص ۶۰۷.
[۱۹]
اسمیت، ص ۴۳۳.
۴ - وضعیت شهر در دوره تسلط بریتانیا بر هنددر ۱۲۳۳/۱۸۱۷، در دوره تسلط بریتانیا بر هند، جودهپور ایالتی راجپوت‌نشین بود. در این زمان، چارلز متکاف، از سوی بریتانیا، چند ماهی در دهلی مستقر شد و فقط با ادامه حکومت ایالاتی موافقت کرد که راجپوت‌نشین بودند، از جمله جودهپور [۲۰]
اسمیت، ص ۵۷۰.
در ۱۳۲۸ ش/ ۱۹۴۹، پس از استقلال هند، جودهپور صوبه‌ای در ایالت راجستان هند شد. [۲۱]
د. اسلام ، چاپ دوم، ذیل مادّه جودهپور.
۵ - فهرست منابع(۱) محمد بختاورخان، مرآه العالم: تاریخ اورنگزیب، چاپ ساجده س. علوی، لاهور ۱۹۷۹؛ (۲) عبدالقادربن ملوك شاه بداؤنی، منتخب التواریخ، تصحیح احمدعلی صاحب، چاپ توفیق ه. سبحانی، تهران ۱۳۷۹ـ۱۳۸۰ ش؛ (۳) محمدهاشم خافی‌خان نظام‌الملكی، منتخب‌اللباب ، ج ۲، چاپ كبیرالدین احمد، كلكته ۱۸۷۴؛ (۴) صمصام‌الدوله شاهنوازخان، مآثرالامرا، كلكته ۱۸۸۸ـ۱۸۹۱؛ (۵) ابوالفضل‌بن مبارك علاّ می، آئین‌اكبری، چاپ سنگی لكهنو ۱۸۹۲ـ۱۸۹۳؛ (۶) همو، اكبرنامه، چاپ آغا احمدعلی، كلكته ۱۸۷۷ـ۱۸۸۶؛ (۷) علیمحمدخان بهادر دیوان گجرات، مرآت احمدی، چاپ عبدالكریم‌بن نورمحمد و رحمه اللّه‌بن فتح محمد، چاپ سنگی بمبئی ۱۳۰۶ـ۱۳۰۷؛ (۸) EI ۲, s.v. "Djodhpur" (by C. Collin Davies); (۹) The Imperial gazetteer of India , vol.۱۴, Oxford: Claren don press, ۱۹۰۸, repr. New Delhi: Today & Tomorrow's Printers & Publishers, [۱] ; (۱۰) B.L.C.Johnson, Geographical dictionary of India, New Delhi ۲۰۰۲; (۱۱) Vincent A. Smith, The Oxford history of India , ed. Percival Spear, Oxford ۱۹۵۸. ۶ - پانویس
۷ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «جودهپور »، شماره۵۱۸۱. رده‌های این صفحه : مقالات دانشنامه جهان اسلام
|