تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة - النجاسات و احکامها (لنکرانی)

---

کتاب « تفصيل الشريعة في شرح تحرير الوسيلة: النجاسات و أحكامها» تأليف آیت الله محمد فاضل لنکرانی در موضوع فقه ( مبحث طهارت و نجاست ) و در شرح مباحث فقهى« تحریر الوسیلة » امام خمینی نگاشته شده است. مدارك و مستندات فقهى مؤلف در پاورقى كتاب درج شده و در پايان نيز فهرستى تفصيلى از موضوعات ارائه گرديده است. كتاب به زبان عربی است و داراى ۴۹۲ صفحه ميباشد.

۱ - درباره مؤلف

---

مرجع عاليقدر حضرت آيت الله العظمى حاج شیخ محمد فاضل لنکرانی در سال ۱۳۱۰ ديده به جهان گشود. از آنجا كه عشق، راهنماى استاد، و شور و علاقه، چراغ راهش بود، تحصيلات دينى او با سرعتى بسيار پيش مى‌رفت، به طورى كه دوره‌هاى ادبيات و سطوح را كه معمولا طلّاب ديگر در مدت ۸ يا ۹ سال به پايان مى‌بردند، وى تنها در مدت ۶ سال سپرى كرد، از اين رو هنگامى كه درست ۱۹ سال از سنين عمر را پشت سر نهاده بود، وارد آخرين مرحله تحصيلات حوزه يعنى درس خارج گرديد.
در سال‌هاى جوانى حدود ۱۱ سال در درس مرحوم آیت الله بروجردی و حدود ۹ سال نيز مجموعاً در درس‌هاى فقه و اصول امام خمینی ( قدس سره) شركت داشت . ایشان در كنار درس‌هاى فقه و اصول ، چند سال از عمر پرثمرش را نيز در درس‌هاى فلسفه و حکمت گذرانيد. در اين رشته استاد او، بزرگ مرد تفسير، استاد كم نظير، مرحوم علامه طباطبایی بود كه وى در محضر پربارش طىّ سال ها، قسمتى از مباحث منظومه سبزواری و سپس كتاب اسفار ملا صدرای شیرازی را تعليم گرفت. البته در كنار همه اينها در مباحث ديگرى چون بحث‌هاى مسائل عقيدتى و نيز مباحثى در درس اخلاق شركت مى‌كرد و از استادان ديگرى هم به طور پراكنده بهره گيرى و كسب فيض مى‌نمود. ایشان در سن سی سالگی به درجه اجتهاد رسیدند . نکته‌ای دیگر که در زندگی استاد جلب توجه می‌کند، این است که از نخستین سال‌های جوانی، همواره تحصیل و تدریس به موازات یکدیگر در زندگی اش جریان داشته است، در آن سال‌های ۱۵- ۱۶ سالگی عده شاگردانش غالبا به ۷۰- ۸۰ نفر می‌رسید و هنگامی که به ۱۹ سالگی رسید، دیگر جلسات درسش آن قدر گسترش یافته بود که بیشتر اوقات صدها نفر در محضر درس وی حاضر می‌شدند، تا جایی که وقتی به تدریس کفایة الاصول (آخرین کتاب سطح عالی و دشوارترین کتاب آن دوره) می‌پرداخت قریب ۶۰۰- ۷۰۰ نفر پای درسش می‌نشستند . حضرت آيةالله العظمي فاضل، روز شنبه ۲۶ خرداد ماه ۱۳۸۶ در سن ۷۶ سالگي دعوت حق را لبيك گفت. خداوند او را با اولياء الله محشور كند انشاء الله‌ .

۲ - انگيزه تأليف

---

‌
طرح مباحث فقهى كتاب« تحریرالوسیله » به صورت مستدل و شرح فتاوى فقهى امام خمینی است.

۳ - ساختار

---

‌
همانند اغلب شروح ديگر متكى به متن نويسنده است و ذيل كلام او مطالبش را ارائه ميكند. روش بحث در اين كتاب فقه استدلالی و با استفاده از مستندات و ادله اربعه شيعه است.

۴ - گزارش محتوا

---

‌
نگارنده ضمن برشمردن انواع نجاسات ، احکام و فروعات فقهى مربوط به هر يك را جداگانه مورد تجزيه و تحليل قرار داده است. اولين شى‌ء نجسى كه مورد بررسى و توضيح واقع شده، بول و غائط انسان و حيوان است كه در آن طهارت بول و غائط حيوان حلال گوشت و نجاست بول و غائط حيوان حرام‌گوشت و احكام شك در نجاست بول و غائط برخى از حيوانات بيان شده است. نجاست منى انسان و هرگونه حيوانى كه نفس سائله دارد اعم از حيوانات حلال‌گوشت و حرام‌گوشت از مباحث بعدى كتاب است.
در ادامه به نجاست مردار انسان و حيوانات داراى خون جهنده اشاره شده و شروط نجاست انواع مردار و استثناهاى آن بيان گرديده است. احكام طهارت و نجاست تخم‌مرغ خارج شده از مرغ مرده و شير دوشيده شده از حيوان مرده و اجزاء كنده شده از بدن حيوان زنده نيز از ديگر مباحث مطرح شده در اين بخش است. احكام نجاست خون انسان و حيوان داراى نفس سائله و استثناهاى آن، احكام مربوط به نجاست سگ و خوك، احكام نجاست شراب و آب جو، احكام نجاست کافر و احكام نجاست عرق شتر نجاست‌خوار و فروعات فقهى مربوط به آن از ديگر فروع مطرح شده است. در همين راستا نگارنده به بررسى نجاست الکل ، عصیر عنبی و معنا و مصداق كافر و حکم به طهارت و نجاست آنان مى‌پردازد.
در بخش ديگر به بحث درباره احكام طهارت و نجاست بدن و لباس در حال نماز ، طهارت و نجاست مربوط به مسجد ، احكام ازاله نجاست از مصحف شريف( قرآن )، شك در سرايت رطوبت نجس به لباس و بدن و احكام ثبوت نجاست و راه‌هاى اثبات نجاست يك شى‌ء پرداخته شده است. كيفيت نجس شدن برخى از اشيا به انواع نجاسات و معتبر بودن شهادت دو نفر عادل براى اثبات طهارت و نجاست يك شى‌ء و فروض متعارض در اين مسئله و همچنين بحث درباره موارد غير قابل اعتنا نجاست در نماز و مقدار نجاست معفو در نماز و احكام شرعى مربوط به آنها، از مباحث پايانى كتاب است.

۵ - پانویس

---