تفسیر کبیر ابن متوج (فخرالدین احمد)تفسیر کبیر ابن متوج بحرانی اثر فخرالدین احمد (م ق ۸۳۶ ق) فرزند عبداللّه متوج بحرانی، از مفسران شیعه می‌باشد. ۱ - معرفی اجمالی تفسیرتفسیر مورد بحث در یک جلد بزرگ به زبان عربی و شیوه روائی است که طی تفسیرهای شیعی از آن نقل گردیده است. مـفـسـر پـس از ذکـر آیات قرآن مجید با درج روایات و احادیث از ائمه اطهار (علیهم‌السّلام) به تفسیر آیات می‌پردازد. مفسر رساله خود ناسخ و منسوخ را از این تفسیر استخراج نموده است. فـخـرالـدیـن احـمـد ابـن مـتـوج سـه تفسیر دیگر نگاشته است : که از نظر نام آنها با تفسیرهای جـمـال الدین ابن متوج مشابهت کامل دارند: ۱) تفسیر صغیر ابن متوج، این تفسیر در یک جلد به زبان عربی و شیوه روائی است که مفسر پس از ذکر آیات سلسله احادیث و روایات از طریق ائمه معصومین را ذکر می‌کند و این تفسیر تلخیصی است از تفسیر کبیر خود فخرالدین ابن متوج. ۲) الـنـاسـخ و الـمـنـسوخ ابن متوج آیات ناسخ و منسوخ را از تفسیر کبیر خود استخراج کرده و مجموعا ۲۳۶ آیه از ۶۴ سوره قرآن را مورد بحث قرار داده است. ایـن تـفـسـیر از طرف سید عبدالجلیل حسینی قاری مورد شرح قرار گرفته و آقای دکتر محمدجعفر اسلامی آن شرح را به فارسی ترجمه کرده و حواشی و تعلیقاتی نیز بر آن افزوده است. ۳) الـنهایة فی تفسیر الخمسمائة آیه، در یک جلد به زبان عربی و شیوه روائی در بیان پانصد آیه از آیات قرآن و تشریح احکام فقهی آن آیات. نسخه‌ای از این تفسیر در کتابخانه آقا حسین خوانساری موجود است. جـالـب تـوجـه است که نام مؤلف و نام پدر و اسامی هر سه کتاب‌های او با مشخصات و نام کتاب‌های جدش مشابه است. [۳]
مامقانی، عبدالله، تـنـقیح المقال، ج۱، ص۶۵.
[۵]
خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۱، ص۶۸.
[۷]
بحرانی، سلیمان، فهرست آل بابویه و علماء البحرین، ص۹۱.
[۸]
بحرانی، یوسف، لؤلؤة البحرین، ص۱۷۷.
[۹]
آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، الضیاء اللامع فی القرن التاسع، ص۵.
[۱۰]
نوری، حسین، خاتمة مستدرک، ج۳، ص۴۳۵.
[۱۱]
ابن متوج، احمد بن عبدالله، مقدمه شرح کتاب الناسخ و المنسوخ، ص۱۴.
۲ - پانویس
۳ - منبعسایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۵/۵. رده‌های این صفحه : تفاسیر روایی | تفسیرهای شیعه قرن 9 (قمری) | تفسیرهای قرآن (عربی) | کتاب شناسی تفسیر
|