ترکی بن عبدالله آل سعودآلِ سُعود، سلسله‌ای منسوب به سعود بن محمد بن مِقْرِن که از ۱۱۴۸ق/۱۷۳۵م به بخشی از جزیره عربستان فرمان رانده است و اکنون نیز بر کشور عربستان سعودی که نام خود را از آن سلسله برگرفته، فرمان می‌راند. یکی از شخصیت‌های این خاندان، تُرکی بن عبدالله بود. ۱ - معرفی اجمالیتُرکی بن عبدالله (حک ۱۲۳۶-۱۲۴۹ق/۱۸۲۱-۱۸۳۴م). او در اثنای هجوم مصریان به سُدَیْر گریخت. ۲ - درگیری با بن معمرپس از مرگ مشاری یا بن معمر درگیر شد و پس از قتل او کوشید در ریاض پایگاهی به دست آورد، ولی کاری از پیش نبرد. ۳ - رهبری وهابیاندر شورش وهابیان در ۱۲۳۶ق/۱۸۲۱م در درعیه، رهبری وهابیان را به دست گرفت. وی حاکم دست نشانده مصریان را ساقط کرد و دولت وهابی را در درعیه دوباره بنیاد نهاد. ۴ - مقابله با عثمانیهادر اواخر ۱۲۳۷ق/۱۸۲۲م حسین ابوظاهر از سوی عثمانی‌ها وارد نجد شد. ترکی به همراهی پسرش فیصل به مقابله رفت و پس از مدتی جنگ و گریز آن‌ها را از نجد بیرون راند. [۱]
حمزه، فؤاد، قلب جزیره العرب، ج۱، ص۳۴۴، ریاض، ۱۳۸۸ق/۱۹۶۸م.
در همان سال بر پادگان ضعیف مصر در ریاض چیره شد و این شهر را پایتخت خود ساخت. [۲]
لوتسکی، و،تاریخ عرب در قرون جدید، ج۱، ص۱۳۵، ترجمۀ پرویز بابایی، تهران، ۱۳۵۶ش.
با حکومت او قدرت از خاندان عبدالعزیز بن محمد به خاندان عبدالله بن محمد منتقل شد.وی در ۱۲۴۳ق/۱۸۲۷م مصریان را از شمّر بیرون راند [۳]
لوتسکی، و،تاریخ عرب در قرون جدید، ج۱، ص۱۳۵، ترجمۀ پرویز بابایی، تهران، ۱۳۵۶ش.
و با صالح بن علی، امیر حایل و نیز امیر شمّر صلح کرد. [۴]
حمزه، فؤاد، قلب جزیره العرب، ج۱، ص۳۴۴، ریاض، ۱۳۸۸ق/۱۹۶۸م.
در ۱۲۴۵ق/۱۸۳۰م احساء را اشغال کرد و سپس رو به سوی خاور و جنوب خاوری یعنی بحرین و قطر و عمان آورد در ۱۲۴۷ق/۱۸۳۱م شیخ بحرین را واداشت که به وهابیان زکات بپردازد. [۵]
کیلی، جی سی، الحدود الشرقیه لشبه الجزیره العربیه، ج۱، ص۹۷، ترجمۀ خیری حماد، بیروت، ۱۹۷۱م.
۵ - کشته شدن ترکیترکی سرانجام در ۱۲۴۹ق/۱۸۳۴م توسط مشاری بن عبدالرحمن که از سوی محمدعلی پاشا تجهیز و پشتیبانی می‌شد، به قتل رسید. برخی آغاز حکومت او را ۱۲۴۰ق/۱۸۲۴م دانسته‌اند. [۶]
لاریمر، Gazetter از خلیج فارس، عمان و آسیای سعودی، نمودار ۱۳، انگلستان، ۱۹۷۰.
۶ - پانویس
۷ - منبعدانشنامه جهان اسلام، ج۲، ص۴۲۵، بنیاد دائرة‌المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «آل‌سعود». |