ترجمه قرآن (تشکری)ترجمه منظوم قرآن مترجم : شهاب تشکری آرانی ۱ - معرفی احمالی ترجمه منظوم«نظم فرقان» که نام مجموعه قرآن منظوم است به سال شکل گیری این اثر نیز اشاره دارد که به حساب جمل سال ۱۴۲۱ هجری قمری است. «نظم فرقان» مجموعا در کوتاه‌ترین وزن بحر خفیف «فاعلاتن مفاعلن فعلن» سروده شده است و دارای ویژگی‌های زیر است: ۱- وزن آن کوتاه‌ترین وزن از نوع مثنوی است و از همه منظومه‌های مشابه در این زمینه نیز کوتاه تر است. ۲- تعداد ابیات این مجموعه از منظومه‌های مشابهی که صورت گرفته است کمتر است و کمتر از دوازده هزار بیت. ۳- بیش از منظومه‌های مشابه به معنی آیات نزدیک است. اگر چه انتخاب وزن این اثر از پیش بررسی و محاسبه نشده است ولی در جریان کار نظم متوجه ویژگی خاصی در این وزن شدم که ذکر آن بی مورد نیست. در «نظم فرقان» اکثر قوافی از معانی آیات برگرفته شده است و با این ترتیب کمتر اجبار داشته‌ام مفهومی را خارج از محدوده ی معانی انتخاب کنم که بالاجبار به مضمونی منظوم خارج از مفهوم آیات برسم. یکی از عللی که این امر (انتخاب قوافی از متن ترجمه آیات) را مقدور ساخته است ویژگی خاص وزن این منظومه است. توضیح اینکه در وزن مورد بحث «فاعلاتن مفاعلن مفاعلن» اگر هجای ما قبل آخر «فع» را به صورت دو هجای کوتاه بنویسیم به «ف ع» تبدیل می‌شود و وزن کامل مصرع می‌شود «فاعلاتن مفاعلن فع لن» پس دو هجای آخر هر مصرع امکان دارد معادل وزنهای علن و فعلن باشد و یا معادل «علات» و «فعلات» قرار گیرد مثلا می‌توان «شکیب» را با «ترکیب» قافیه کرد و یا «خجل» را با «قابل» هم قافیه ساخت. با این ترتیب دست شاعر در انتخاب کلمات قافیه خیلی باز است در حالی که در وزنهای دیگر مثنوی این ویژگی موجود نیست مثلا «فعولن فعولن فعولن فعول» ناچار به دو هجای کوتاه و بلند ختم می‌شود مثلا «خرد» و نه «بخرد» همین طور وزن مثنوی «تن پوشانید از باد بهار «فاعلاتن فاعلاتن فاعلات» به «بهار» و «علات» ختم می‌شود که یک هجای کوتاه و یک هجای بلند ممتد است. سه وزن زیر نیز این ویژگی را دارد که جهت رعایت اختصار از توضیح اضافه صرف نظر می‌کنم. ۱- وزن رباعی «لا حول و لا قوة الا با...» ۲- وزن «فعلاتن فعلاتن فعلن» یا «فعلاتن فعلاتن فعلن» در بحر رمل ۳- وزن مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن در نظم نهج البلاغه به خاطر ویژگی مورد بحث از دو وزن اخیر فراوان بهره گرفته‌ام و اکثر خطبه‌ها و نامه‌ها در این دو وزن و وزنهای بلندتر آمده است و اگر می‌خواستم آن را در وزنهای کوتاه بیاورم تعداد ابیات که در حال حاضر قریب ۶۰۰۰ است به دو برابر افزایش می‌یافت. در خاتمه اضافه می‌کنم در بین تحصیل کرده‌ها کسانی هستند که به شعر و ادب علاقه دارند ولی به عللی توفیق مطالعه قرآن و نهج البلاغه را نیافته‌اند اگر این دو منظومه آن توانایی را داشته باشد که یک نفر از این مجموعه افراد را به مطالعه این دو اثر بی بدیل جذب کند و با دریای معارف شرع آشنا سازد ناظم اجر خود را یافته است. ۲ - پانویس۳ - منبعنرم افزار جامع التفاسیر، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور). |