بلدیه (روزنامه)بَلَدیّه، نام چند روزنامه و مجله خبری که در فاصله سال‌های ۱۳۲۵ تا ۱۳۵۸ق در شهرهای تهران، اصفهان، تبریز، رشت و هرات منتشر می‌شد. ۱ - نشریات بلدیه به ترتیب تاریخ انتشاراین نشریات به ترتیب تاریخ انتشار این‌ها هستند. ۱.۱ - بلدیه تهرانبلدیه (تهران، ۱۳۲۵ق/۱۹۰۷م)، روزنامه‌ای خبری که با امتیاز مرتضی موسوی دزفولی و مدیریت ابوالقاسم‌خان همدانی آغاز به انتشار کرد. [۱]
محمد صدرهاشمی، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۲، ص۱۷، اصفهان، ۳۳۴ش.
[۲]
E.، The Press and Poetry of Modern Persia، Los Angeles، ۱۹۸۳، ص۵۶.
اولین شماره آن ۴۰ روز پیش از تصویب قانون بلدیه (۲۰ ربیع‌الثانی ۱۳۲۵) با چاپ سربی و به طور هفتگی در ۸ صفحه منتشر شد. [۳]
محمد صدرهاشمی، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۲، ص۱۷-۱۸، اصفهان، ۳۳۴ش.
و از شماره نهم (دوشنبه ۱۴ ربیع‌الثانی) با هفته‌ای دو شماره در صفحه انتشار آن ادامه یافت. امتیاز بلدیه پس از ۱۷ شماره در ۲۹ جمادی‌الاول همان سال به مدیر روزنامه واگذار شد. [۴]
محمد صدرهاشمی، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۲، ص۱۸-۱۹، اصفهان، ۳۳۴ش.
روزنامه بلدیه با هدف درج اخبار شهر، تلاش برای تأسیس اداره بلدیه تهران شهرداری و پس از آن، انعکاس صورت جلسات بلدیه، انتشار یافت. از این‌رو، تا پیش از تأسیس بلدیه تهران، در چند شماره ضمن درج ضرورت این نهاد، تأسیس آن را در آینده نزدیک خبر می‌داد. [۵]
رابینو، ی ل، روزنامه‌های ایران، ج۱، ص۸۸، ترجمه جعفر خمامی‌زاده، تهران، ۳۷۲ش.
و پس از ایجاد بلدیه وابسته به آن گردید. [۶]
مسعود برزین، شناسنامه مطبوعات ایران، ج۱، ص۹۰، تهران، ۳۷۱ش.
این روزنامه از حامیان نهضت مشروطه بود. [۷]
کهن، گوئل، تاریخ سانسور در مطبوعات ایران، ج۲، ص۱۰۹، تهران، ۳۶۲ش.
و مندرجات آن علاوه بر اخبار و حوادث، مقالات علمی، ادبی و اعلان‌های بازرگانی را نیز شامل می‌شد. [۸]
محمد صدرهاشمی، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۲، ص۱۸، اصفهان، ۳۳۴ش.
[۹]
رابینو، ی ل، روزنامه‌های ایران، ج۱، ص۸۷، ترجمه جعفر خمامی‌زاده، تهران، ۳۷۲ش.
۱.۲ - بلدیه اصفهانبلدیه (اصفهان، ۱۳۲۵-۱۳۲۶ق/۱۹۰۷- ۱۹۰۸م)، روزنامه‌ای خبری وابسته به بلدیه اصفهان که به مدیریت و نویسندگی میرزا عباس‌خان چهار محالی (دهکردی)، متخلص به شیدا (د ۱۳۲۸ش) با هفته‌ای یک شماره در اصفهان آغاز به انتشار کرد. اولین شماره آن در پنجشنبه ۴ ذیحجه ۱۳۲۵ با چاپ سنگی منتشر شد. بلدیه اصفهان با هدف انعکاس اخبار و مذاکرات انجمن بلدیه انتشار یافت. [۱۰]
محمد صدرهاشمی، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۲، ص۲۰، اصفهان، ۳۳۴ش.
[۱۱]
رابینو، ی ل، روزنامه‌های ایران، ج۱، ص۸۸، ترجمه جعفر خمامی‌زاده، تهران، ۳۷۲ش.
[۱۲]
مسعود برزین، شناسنامه مطبوعات ایران، ج۱، ص۹۰، تهران، ۳۷۱ش.
[۱۳]
E.، The Press and Poetry of Modern Persia، Los Angeles، ۱۹۸۳، ص۵۶.
درج اخبار در این نشریه به گونه‌ای بود که حکایت از گرایش‌های مشروطه‌خواهی مدیریت آن داشت. [۱۴]
محمد صدرهاشمی، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۲، ص۲۲، اصفهان، ۳۳۴ش.
۱.۳ - بلدیه تبریزبلدیه (تبریز، ۱۳۲۷ق/۱۹۰۹م). این نشریه به مدیریت احمد میرزا به طور هفتگی و با چاپ سنگی منتشر می‌شد و ناشر مذاکرات انجمن بلدیه تبریز بود. [۱۵]
رابینو، ی ل، روزنامه‌های ایران، ج۱، ص۸۸، ترجمه جعفر خمامی‌زاده، تهران، ۳۷۲ش.
[۱۶]
E.، The Press and Poetry of Modern Persia، Los Angeles، ۱۹۸۳، ص۵۶.
[۱۷]
محمدعلی تربیت، دانشمندان آذربایجان، ج۱، ص۴۰۸، تهران، ۳۱۴ش.
۱.۴ - ماهنامه خبری بلدیه رشتبلدیه (رشت، ۱۳۳۷ق/۱۹۱۹م)، ماهنامه خبری بلدیه رشت که صاحب امتیاز مجله، نادرمیرزا آراسته (رئیس اداره بلدیه) و مدیر مسئول آن، حسین جودت بود. این نشریه، تنها به انتشار اخبار و صورت حساب ماهانه اداره بلدیه رشت اختصاص داشت. [۱۸]
محمد صدرهاشمی، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۲، ص۲۰، اصفهان، ۳۳۴ش.
[۱۹]
مسعود برزین، شناسنامه مطبوعات ایران، ج۱، ص۹۰، تهران، ۳۷۱ش.
[۲۰]
ابراهیم فخرایی، گیلان در گذرگاه زمان، ج۱، ص۳۲۲، تهران، ۳۵۴ش.
[۲۱]
کاوه بیات، مسعود کوهستانی‌نژاد، ج۱، ص۲۹۴، اسناد مطبوعات، تهران، ۳۷۲ش.
بلدیه رشت که بدون اطلاع و مجوز وزارت معارف و تنها با اجازه حکومت گیلان انتشار یافته بود، پیش از انتشار شماره دوم توقیف شد. [۲۲]
کاوه بیات، مسعود کوهستانی‌نژاد، ج۱، ص۲۹۴-۲۹۵، اسناد مطبوعات، تهران، ۳۷۲ش.
۱.۵ - مجله خبری اداره بلدیه تهرانبلدیه (تهران، ۱۳۰۰ش/۱۹۲۱م)، مجله خبری اداره بلدیه تهران که به ترتیب ابوالحسن خان معدنچی، عباس خلیلی، رضا شهرزاد و مهدی خان مافی، مدیریت آن را عهده‌دار بودند. این نشریه در هر ماه دو بار منتشر می‌شد. بلدیه تا پایان سال ۱۳۱۰ش، ۳ دوره انتشار یافت. [۲۳]
محمد صدرهاشمی، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۲، ص۲۰، اصفهان، ۳۳۴ش.
[۲۴]
مسعود برزین، شناسنامه مطبوعات ایران، ج۱، ص۹۰، تهران، ۳۷۱ش.
این مجله دارای مطالب و مندرجات مختلف راجع به اطلاعات و آمارهای سودمند بود. [۲۵]
محمد صدرهاشمی، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۲، ص۲۰، اصفهان، ۳۳۴ش.
۱.۶ - نشریه بلدیه رشتبلدیه (رشت، ۱۳۰۷ش/۱۹۲۹م)، این نشریه با مدیریت امید ارشاد در ۳۲ صفحه و ظاهراً تنها یک شماره از آن منتشر شده است. [۲۶]
Iranica.
بلدیه (اصفهان، ۱۳۰۹ش/۱۹۳۰م)، ماهنامه خبری شهرداری اصفهان که توسط سرهنگ حبیب‌الله خان شهردار و به نویسندگی و مدیریت محمدعلی مکرم در اصفهان تأسیس و منتشر شد. از شماره دوم امتیاز مجله به میرزا حسین‌خان جلایی واگذار شد. این ماهنامه بیشتر حاوی اخبار و مذاکرات انجمن شهرداری بود و مقالات اجتماعی، تاریخی و علمی نیز در آن درج می‌شد. [۲۷]
محمد صدرهاشمی، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۲، ۲۲-۲۳، اصفهان، ۳۳۴ش.
۱.۷ - بلدیه هراتبلدیه (هرات، ۱۳۱۱-۱۳۱۷ش/۱۹۳۳-۱۹۳۹م)، ماهنامه اجتماعی، طبی، اخلاقی و تاریخی به مدیریت و نویسندگی میرزا عبدالله احرار که اولین شماره آن در ۱۱ حوت (اسفند) ۱۳۱۱ش در هرات چاپ و منتشر شد. برخی از مندرجات مجله چنین بود: «اهمیت و مزایای بلدیه»، «صحیات»، «علم تندرستی» و «ضرورت اولویت تربیت بر تعلیم». [۲۸]
نجیب مایل هروی، معرفی جراید و مجلات افغانستان، ج۱، ص۴۴، کابل، ۳۱۱ش.
[۲۹]
Iranica.
۲ - فهرست منابع(۱) مسعود برزین، شناسنامه مطبوعات ایران، تهران، ۳۷۱ش. (۲) کاوه بیات، مسعود کوهستانی‌نژاد، اسناد مطبوعات، تهران، ۳۷۲ش. (۳) محمدعلی تربیت، دانشمندان آذربایجان، تهران، ۳۱۴ش. (۴) رابینو، ی ل، روزنامه‌های ایران، ترجمه جعفر خمامی‌زاده، تهران، ۳۷۲ش. (۵) محمد صدرهاشمی، تاریخ جراید و مجلات ایران، اصفهان، ۳۳۴ش. (۶) ابراهیم فخرایی، گیلان در گذرگاه زمان، تهران، ۳۵۴ش. (۷) کهن، گوئل، تاریخ سانسور در مطبوعات ایران، تهران، ۳۶۲ش. (۸) نجیب مایل هروی، معرفی جراید و مجلات افغانستان، کابل، ۳۱۱ش. (۹)، E، The Press and Poetry of Modern Persia، Los Angeles، ۱۹۸۳. (۱۰) Iranica. ۳ - پانویس
۴ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «بلدیه»، شماره۵۰۳۰. رده‌های این صفحه : مقالات دانشنامه بزرگ اسلامی
|