باب قبلهباب قبله از درهای نخست مسجد النبی در ضلع جنوبی آن است که توسط پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در سال ۱ق فراهم گشت. با نزول آیه ۱۴۴ سوره بقره و تغییر قبله به سوی مسجدالحرام، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) این ورودی را بست و در دیوار شمالی روبه‌روی این ورودی، دری دیگر برای مسجد ساخت. ۱ - موقعیتباب قبله یکی از سه ورودی است که هنگام ساخت مسجد النبی به دست پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در سال اول ق برای آن فراهم گشت: باب جبرئیل در شرق، باب الرحمه در غرب، و باب قبله در جنوب مسجد که پیش از تغییر قبله از بیت المقدس (در سمت شمال) پشت نماز‌گزاران قرار می‌گرفت. [۲]
مطری، محمد بن احمد، التعریف بما آنست الهجره، ص۱۰۳.
[۳]
شهری، محمدهزاع، تاریخ عمارة المسجد النبوی، ص۴۵.
با وجود بنای خشتی دیوارهای مسجد، کناره‌های درها از جمله همین باب، با سنگ بنا شد. [۴]
عطار، ضیاءمحمد، التعریف بتاریخ، ص۲۶.
۲ - نام دیگراین باب در روزگار پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نامی نداشته و در بیشتر منابع با عنوان «باب فی مؤخرة المسجد» از آن یاد شده است. گویا بعدها به علت قرار گرفتن در جهت قبله، با این نام از آن یاد شده است. [۵]
شایان‌فخر، محمدعلی، راهنمای حرمین، ج۵، ص۵۷.
۳ - نزول آیه ۱۴۴ بقرهبا نزول آیه ۱۴۴ سوره بقره: «قَدْ نَرَی تَقَلُّبَ وَجْهِکَ فِی السَّمَاءِ فَلَنُوَلِّیَنَّکَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَ حَیْثُ مَا کُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ وَ اِنَّ الَّذِینَ اُوتُوا الْکِتَابَ لَیَعْلَمُونَ اَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ وَ مَا اللهُ بِغَافِلٍ عَمَّا یَعْمَلُونَ» و تغییر قبله به سوی مسجدالحرام در سال دوم ق [۸]
طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۲، ص۴۱۶.
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) این ورودی را بست و در دیوار شمالی روبه‌روی این ورودی، دری دیگر برای مسجد ساخت. [۹]
عطار، ضیاءمحمد، التعریف بتاریخ، ص۲۶.
۴ - منابع(۱) تاریخ خلیفه، خلیفة بن خیاط (م، ۲۴۰ق)، به کوشش فواز، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق. (۲) تاریخ طبری (تاریخ الامم و الملوک)، طبری (م، ۳۱۰ق)، به کوشش محمد ابوالفضل، بیروت، دار احیاء التراث العربی. (۳) تاریخ عمارة المسجد النبوی، محمدهزاع الشهری، دار القاهره، ۲۰۰۱م. (۴) التعریف بتاریخ و معالم المسجد النبوی الشریف، ضیاءمحمد عطار، جده، کنوز المعرفه، ۱۴۳۲ق. (۵) التعریف بما آنست الهجره، محمد المطری (م، ۷۴۱ق)، به کوشش الرحیلی، ریاض، دار الملک عبدالعزیز، ۱۴۲۶ق. (۶) الدرة الثمینه، محمد بن محمود النجار (م، ۶۴۳ق)، به کوشش شکری، بیروت، دار الارقم. (۶) راهنمای حرمین شریفین، سازمان حج و اوقاف، تهران، اسوه، ۱۳۷۰ش. ۵ - پانویس
۶ - منبع• دانشنامه حج و حرمین شریفین، برگرفته از مقاله «باب قبله»، تاریخ بازیابی ۰۰/۰۳/۰۹. رده‌های این صفحه : درب های مسجد النبی
|